Türkiye’nin yeni “ağırlık merkezi” neden Adana olmasın?..

Geçen pazartesi Adana’daydık...

Kışın ortasında bahar havası var; 16-17 derece…
Seyhan Nehri’nin mavi-yeşil sularının kıyısında, Adana Hiltonsa’nın terasından, dünyanın kullanılan en eski köprüsü Taşköprü’yü de içine alan son derece hoş bir manzaraya bakıyoruz…
Hiç birimizin içeri giresi yok…
Ama buraya önemli bir toplantı için geldik. 
4’üncü Çukurova Zirvesi için…
Zirvede Nobel ödüllü ekonomist Prof. Joseph Stiglitz’i dinleyeceğiz…           

★★★

Biliyorsunuz, Prof. Stiglitz gazetemizin de yazarı…
DÜNYA’daki yazıları da epey ses getiriyor ama doğrusu Çukurova Zirvesi’nde verdiği demeçlerin etkisi hafta boyunca sürdü…
“Merkez Bankası’nın faizleri düşürebileceği” yönündeki sözleri daha sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Merkez Bankası’na yönelik eleştirilerinde referans oluşturdu…
Ama bu yazıda niyetim Merkez Bankası tartışmalarını bir kez daha masaya yatırmak değil…
Ya da bir dönem ABD Başkanı Clinton’ın danışmanlığını da yapan, uluslararası ekonomi camiasının saygın isimlerinden Prof. Stiglitz’in Adana’da anlattıklarını tekrarlamak da değil…
Zira, Çukurova Zirvesi’ndeki mesajları DÜNYA dahil pek çok gazeteye ve televizyon kanalında ziyadesiyle yer buldu…
Değinmek istediğim, aynı toplantıda Adana’nın liderlerinin verdikleri mesajlar…
Evet,  Prof. Stiglitz’in dedikleri önemliydi ama bana sorarsanız Adana cephesinden söylenenler de bir o kadar önemliydi…    

★★★

İzin verirseniz, Adana’dan yükselen mesajlardan önce biraz 19 Ocak’ta dördüncüsü yapılan Çukurova Zirvesi’ni düzenleyen Çukurova Genç İşadamları Derneği’nden bahsedelim…
Çukurova GİAD 1992 yılında 17 Adana sevdalısı genç iş insanı tarafından kuruldu…
“Türkiye’nin demokratik ve planlı bir düzen içerisinde ekonomik, sosyal ve kültürel gelişimine, Adana genç işadamları olarak katkıda bulunmak” amacıyla…
Adana’nın farklı yönlerinin öne çıkmasını, kentin girişimle, yatırımla, üretimle birlikte anılmasını istiyorlar…
Bu amaçla da özellikle son dönemde ses getiren etkinlikler yapıyorlar…
Düzenledikleri Çukurova zirvelerinde bugüne kadar dünya çapında önemli isimleri konuk ettiler…
Prof. Stiglitz gibi yine bir DÜNYA yazarı olan ‘Kriz kahini’ lakaplı Prof. Nouriel Roubini…
Almanya’nın eski başbakanlarından Gerhard Schröder…
Ve Fatih Terim’den Nasuh Mahruki’ye pek çok ismi...

★★★

Hedefledikleri gibi Adana’ya yatırımcıların dikkatini ne kadar çektiler bilmiyorum ama davet ettikleri isimler kesinlikle medyanın ilgisini çekti...
4. Çukurova Zirvesi’ni izlemek üzere pek çok gazeteci arkadaşla birlikte biz de oradaydık… 
DÜNYA Dış Haberler Servisi’nden Hilal Sarı da daha sonra gazetemizden okuduğunuz Stiglitz ile özel röportaj için önceden Adana’ya gelmişti… 
Ayrıca DÜNYA’nın Adana Bölge Temsilcisi Recep Şenyurt ve bölge temsilciliğimizden Nazire Hiçyakmazer de toplantıyı izliyordu. 
Doğrusu bu yazıyı yazarken onların notlarından da hayli faydalandım…

★★★

Çukurova GİAD’ın bir marşı var…
Umut ve heyecan aşılayan tempolu bir marş…
Zirve önce bu marş eşliğinde Adana ile ilgili bilgilerimizi tazeleyerek başladı:
Adana, 1 milyon 600 bini kentte olmak üzere, toplam 2 milyon 150 bin nüfusuyla Türkiye’nin 5’inci büyük şehri… Kent nüfusunun yüzde 35’i, 15-35 yaş aralığında. 
Gelişmiş ulaşım altyapısıyla Ortadoğu ve Avrupa arasında gerçek anlamda köprü konumunda bulunan kent, Türkiye GSYH’sına yıllık yaklaşık 32 milyar dolar katkı sağlıyor  ülkenin ekonomik olarak 6’ncı büyük şehri...
Ülke genelinde yüzde 25 olan sanayi sektörünün GSYH içindeki payı, Adana’da yüzde 28 düzeyinde... 
 Türkiye’nin ilk 1000 büyük sanayi kuruluşunun 30’u Adana’da faaliyet gösteriyor. Sanayi istihdamı 100 bini aşıyor…
Adana Hacı Sabancı Organize Sanayi Bölgesi, Türkiye'nin en büyük ve en canlı organize sanayi bölgelerinden biri... 50 bin kis¸i istihdam kapasitesi bulunan OSB’de  halen 31 bin kis¸i çalıs¸ıyor… Farklı sektörlerden 340 fabrika burada üretim yapıyor…
Kentin önemli üretim ve ticaret merkezlerinden biri de Yumurtalık Serbest Bölgesi…  Türkiye’de ağır sanayiye yönelik tasarlanmış ilk ve tek serbest bölge özelliğini taşıyor… 

★★★

Adana aynı zamanda önemli bir enerji iletim üssü… Irak ve Hazar Bölgesi ‘nden yılda yaklaşık 100 milyon ton ham petrol, dünya pazarlarına deniz yoluyla buradan ulaştırılıyor. 
Enerji, kentte en hızlı gelişen sektörler arasında… Seyhan, Çatalan, Yedigöze hidroelektrik tesislerinin yanı sıra Sugözü ve EnerjiSA termik santralleri de enerji üretimine devam ediyor…
Adana, dış ticaret sıralamasında da Türkiye’nin ilk 10 kenti arasında yer alıyor… 4 milyar doları aşan dış ticaret hacminin yarısını ihracat oluşturuyor… 
Anadolu yarımadasının en verimli topraklarına sahip Çukurova’nın lider kenti Adana’da, tarım da önemli bir yere sahip. Türkiye'nin tarımsal üretiminin yüzde 7.8'i bu bölgeden karşılanıyor.

★★★

Zirvenin bana göre en akılda kalan mesajına ilk girişi Çukurova GİAD Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Faruk Sakarya açış konuşmasında yaptı…
Sakarya’nın tezi özetle şöyleydi: 
“İstanbul ve çevresi artık daha fazla bu ülkenin tek ağırlık merkezi olmamalı. İstanbul ‘patlamak’ üzere. Bu yükü en fazla 10 yıl daha çekebilir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi başta, İstanbul’u düşünenler, sanayinin kent dışına çıkarılmasını istiyor. Türkiye’nin sağlıklı gelişimi için İstanbul dışında birkaç merkeze daha ihtiyacı var. Ülkenin ikinci büyük ağırlık merkezi konumu ve özellikleriyle Adana’nın başını çektiği Çukurova olmalı!”
“Ülkenin Adana’ya ihtiyacı var” diyor Sakarya, “Adana, Türkiye’nin ikinci büyük metropolü olursa İstanbul da rahatlar, ülke de. Genç girişimciler olarak Adana’ya ve kendimize güveniyoruz…”

★★★

Sakarya’nın ardından Adana Sanayi Odası Başkanı Zeki Kıvanç kürsüye geldi…
Adana Ticaret Odası, Adana Ticaret Borsası ve Adana Organize Sanayi Bölgesi adına da konuştu… 
Farklı vurgularla, aynı mesajı verdi: 
“Türkiye’nin 2023’te 500 milyar dolar ihracat hedefini yakalamak için Marmara’ya alternatif olabilecek ikinci bir havzaya ihtiyaç var. Giderek acil hale gelen bu ihtiyacı Mersin-Adana-Osmaniye hattı karşılar!”
Kıvanç, bir süredir ekonomi basınının da kulak arkası ettiği önemli bir noktaya daha dikkat çekti: 
“Ceyhan’dan milyonlarca ton ham petrol geçiyor. Bölge petrokimya sektörü ve ilgili sektörler için çok önemli bir yatırım alanı. Ancak atılması gereken adımları bekliyor. Yatırım için gerekli kamulaştırma da henüz tamamlanmadı. Bölgeye gösterilecek özen, yapılacak yatırım, misliyle karşılık bulacak…” 

★★★

Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Hüseyin Sözlü’nün de mesajında da Ceyhan vardı…
Ceyhan’daki Enerji İhtisas Bölgesi’ne işaret etti… 
Belki o bu sözlerle söylemedi ama ben söylediklerini şöyle okudum: 
“Petrol önümüzden gelip geçiyor, biz arkasından bakıyoruz!”
Sözlü, şöyle anlattı bu gerçeği:
“1999 yılında Clinton’ın, Demirel’in katıldığı temel atma törenini hatırlıyorum. Sonra 13 Haziran 2006’da boru hattı açıldı. Petrol açık denize çıkmaya başladı. Ama Adana bundan yararlanamıyor. Dokuzuncu yıla girdik. Petrolle ilgili sanayinin gelişmesi adına hiçbir şey yapılmadı. Özel sektör ilgi göstermedi desek, hayır, petrokimya tesisleri inşa etmek üzere yapılan lisans başvuruları da oldukça yüksek. Ama bir tanesi bile gerçekleşmedi. Financial Times Adana’yı potansiyeli en yüksek kentlerden biri olarak görüyorsa emin olun bu nedenle. Ceyhan Enerji İhtisas Bölgesi’nin bir an önce hayata geçirilmesi lazım!”

★★★

Başkan Sözlü’ye göre, “bu konudaki  engel kaynak da değil, teknoloji de…”
“İzin lazım” diyor yetkililere seslenerek ve şöyle devam ediyor:
“Yatırımcının önünü açmak lazım. Demokrasi, bir anlamda insanların, girişimcilerin yapmak istediklerini özgürce yapabilmeleriyse, demokrasi eksikliği önümüzdeki engellerden biri olmamalı. Yatırımcı hayalini gerçekleştirebilmeli…”
Kısa bir süre önce Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin konuyla ilgili olarak Singapur’daki Jurong Adası örneğini verdiğini de hatırlatan Başkan Hüseyin Sözlü, “Jurong’u uzakta aramayın, Adana burada. Rafineleri bekliyor. Yatırımcılara izin verilmesini bekliyor” diye konuştu. 

★★★

4. Çukurova Zirvesi’ne, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Prof.  Davut Kavranoğlu ve Kalkınma Bakan Yardımcısı Mehmet Ceylan da katıldı…  
Nişantaşı Üniversitesi Rektörü Prof. Kerem Alkin’in moderatörlüğünde, “Türkiye’nin Global Yatırım Politikaları: Adana İçin Uzun Dönem Kalkınma Planı” konulu bir panel gerçekleştirdiler… 
Orada olmaları önemliydi, katılımları güç verdi…
Sayın Ceylan, petrolde son fiyat düşüşüyle ilgili gelişmeleri değerlendirdi ve bunların Adana için de çok önem taşıdığına dikkat çekti… 

Sayın Kavranoğlu da konuşmasında önemli noktaları vurguladı…   
Ama doğrusu bir dönem gücünü epey yitiren ama şimdi yeni bir atılım için gerilmiş bir yay gibi bekleyen bir Adana için daha fazlasını dile getirmek, ayrıntılı bir yol haritası çizmek, tabii onun da ötesinde kolları sıvayıp işe girişmek gerekiyor… 
Girişimle, yatırımla, pozitif duygularla öne çıkmak isteyen Çukurova’nın da temel beklentisi bu…
Bence, bölgeden yayılacak pozitif sinyaller, ülkenin bütününe katlanarak yayılma gücüne sahip…
Açık söyleyelim: 
Çukurova’dan bu sıralarda esecek tatlı bahar rüzgarları, bütün Anadolu’yu keyiflendirir…