Yaklaşan volatilite artışı?
Yuval Harari’nin “Homo Deus: Yarının Kısa Bir Tarihi” isimli son kitabına göre bilimin ilerlemesi ile insanın içinden gelen duygular, zamanla yerini kişiyi kendinden daha iyi tanıdığı varsayılan yapay zekanın uygun bulduğu algoritmalara bırakacak.
Harari’nin öngörülerinin geçerliliğini zaman gösterecek ama piyasalarda da yapay zeka, algoritma veya tamamen mekanik işlemlerin gittikçe daha fazla yer aldığını biliyoruz. Mekanik sayısal sistemleri sihirli bir değnek gibi görmenin ise son derece riskli olduğunu düşünüyoruz. ABD hisse senetleri endekslerinde özellikle büyük teknoloji hisselerinin ulaştığı ağırlıkların yarattığı risklere dikkat çekmemizin üzerinden bir hafta geçmeden Facebook, bir günde piyasa değerinden 120 milyar dolar kaybetti. Bu, ABD’de işlem gören bir şirket için en yüksek günlük piyasa değer kaybına tekabül ediyor.
Öte yandan ETF’ler gibi pasif yönetilen paralar, aşırı kaldıraç, düşük likidite ve VAR gibi risk sistemleri üzerinde aldatıcı olabilen düşük, tarihi/gerçekleşmiş likiditenin bir sonraki büyük çalkantının merkezinde olacağına dair görüşümüz devam ediyor. FANG diye bilinen hisselerin ETF’lerde yarattığı konsantrasyon riski artık az çok biliniyor. Örneğin bazı tahminlere göre Facebook hissesi yüzden fazla ETF’nin en fazla tuttuğu ilk 15 hisse arasında. Bu da algoritmaların ölçmekte zorlanacağı türden bir güven kaybında, herkesin aynı anda yeterince geniş olmayan bir kapıya yönelebileceğini düşündürüyor.
Diğer yandan daha az bilinen bir durum ise ETF likiditesinin nasıl sağlandığı ile ilgili. ETF’lerin likidite sağlayabilmeleri için kendilerini sürekli olarak hedge etmeleri gerekiyor ki aslında bu bir nevi gölge türev pozisyonu yaratıldığı anlamına geliyor. Volatilite yüksek olduğunda, hedge boyutları yükselirken fiyat aralıkları genişleyebilir, volatilite düşük olduğunda da tam tersi. Facebook’un son düşüşünün diğer hisseleri daha fazla etkilememiş olmasının altında yatan sebep endekslerdeki gerçekleşmiş tarihi volatilitenin nispeten düşük olması mıydı? Bu bağlamda Bloomberg verilerine göre son 20 yıla bakıldığında ortalama olarak Vix’teki en yüksek artışın Ağustos aylarında görüldüğünü ve bunu Eylül’ün izlediğini not ediyoruz. Bu istatistikten bağımsız olarak yaz sonuna kadar küresel piyasalarda düşüş dalgası beklemeye devam ediyoruz. Belki de geçen hafta gördüğümüz Facebook hisselerindeki hareket bunun başlangıcıydı diyeceğiz.