Yunanistan’da yeni istihdam stratejileri ve beklentiler

Berkol ALEVLİ
Berkol ALEVLİ balevli@gmail.com

Yunanistan’da en önemli ekonomik kriz göstergeleri arasında herkesin tahmin edebileceği üzere istihdam gelmektedir; Temmuz ayı işsizlik oranı verisi olan %19 ile Yunanistan halen Avrupa Birliği üyesi ülkeler arasında işsizlikte ilk sırada yer almaktadır. Genç işsiz oranının %40’a yakın olduğu ülkede krizin de bir sonucu olarak 2008 yılından itibaren günümüze kadar yaklaşık 500.000 kişinin (toplam nüfusun %5’i) başka ülkelere giderek çalışmaya başladığı tahmin edilmektedir. Bu dönemde Yunanistan’dan ülkemize çalışmaya gelen kişi sayısında da artış yaşanmaya başladı; doktor, mühendis, teknisyen, öğretmen vb. birçok alanda Yunan vatandaşının Türkiye’de çalışmaya başladığı görülmektedir.

Yunanistan’da Çalışma Bakanı Efi Achtsioglou geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklama ile bakanlığının 4 yıllık çalışma programı süresinde hedefleri arasında yer alan “işsizlik oranında %10 düşüş” hedeflerine çok yaklaştıklarını belirtti. İstihdamdaki hedeflere ulaşmak amacıyla Yunan hükümeti 11 yeni program açıkladı; işsizlik oranının azaltılmasını hedefleyen ve 3 temel grubun belirlendiği programları içeren ilk paketin 2019 yılının ilk çeyreğinde faaliyete geçmesi bekleniyor. Yurtdışına giden gençlerin tekrar Yunanistan’a geri dönmesini planlayan bu programlardan ilki ile 10.000 genç bilim insanının üretim odaklı sektörlere yönlendirilerek aylık 1.600 € ile işe başlaması, ikinci program ile 5.500 genç bilim insanının kamu hizmetlerinde 1.140 € maaş ile çalışmasının sağlanması hedeflenmektedir. Bu iki programda da çalışanlara ödenen maaşın %50’sinin teşvik olarak devlet tarafından finanse edileceği açıklanmaktadır. Asgari ücretin 500 € seviyelerine geldiği ülkede bu maaş rakamlarının istihdamda cezbedici olması da beklenmektedir.

Bir diğer program ile 16.000 genç bireyin (18-29 yaş arası) eğitim, sertifikasyon ve pratik çalışma aşamaları sonrasında iş hayatına kazandırılması hedefleniyor. Bu üç program kapsamında Yunan hükümeti toplam 300 milyon € ayırmış olup toplamda 11 program olarak planlanan stratejide Yunanistan’ın İŞKUR’u olan EFKA (Birleşik Sosyal Güvenlik Fonu) koordinasyonunda programların tümü genelinde ilave 88.500 kişilik istihdamın sağlanması bekleniyor. Yunanistan’daki gençlerin de Türkiye’de olduğu gibi özel sektör yerine kamuyu ağırlıklı olarak tercih etmesini engellemek amacıyla özel sektörün istihdam programlarından daha fazla pay alması açıklanan programların öncelikleri arasında yer almaktadır.

Özel sektörden bahsetmişken, özel sektöre destek olmak amacıyla 2016 yılında yayımlanan yasa ile yatırımlarda teşvik sistemi halen devam ediyor. Teşvik kapsamında işverenlerin istihdama yönelik ilave istihdamlarında işçi maliyetlerinde 2 yıl boyunca destek sağlanmaktadır. Ancak burada en önemli husus; girişimcilere de destek veren bu sistemde minimum yatırım için yatırımcının 100.000 € tutarında yatırım yapması gerekmektedir. Ülkedeki teşviklerin yetersiz olduğu konuyu inceleyen her bir uzman tarafından rahatça algılanabiliyor: en son OECD tarafından Yunanistan için hazırlanan 2018 yılı Nisan ayı raporunda da istihdamdaki teşviklerin yetersiz olduğu vurgulanmıştır.

Uluslararası İşgücü Örgütü (ILO) raporlarına göre işsizlik oranında yaşanan düşüşün 2018 yılı sonunda da devam etmesi bekleniyor. ILO verilerine göre belki de en önemli not, geliri ülkenin yoksulluk sınırının altında kalmasıyla oluşan “çalışan yoksulluk oranının” son yıllarda oldukça yüksek seviyeye ulaşmasıdır. İstihdamın artması tek başına sürdürülebilir olamamaktadır; asgari ücretin 500 € seviyelerine inmesi çalışan bireylerin Yunanistan’da yaşantılarını idame ettirmekte zorlanmalarına neden olmaktadır.

2015

2016

2017

2018

İşgücüne katılım oranı (%)

53

53,1

52,8

52,5

Çalışanların ortalama kazancı (€)

865

875

877

-

Çalışan Yoksulluğu oranı (%)

12,6

15,6

14,2

-

İşsizlik oranı (%)

24,9

23,5

21,4

21*

48 saat ve üzeri çalışan işçi oranı (%)

6,9

7,8

6,8

-

Genç işsiz oranı (%)

49,8

47,3

43,5

42,5*

*ILO modellemesine göre 2018 beklentisini ifade etmektedir.

Yunanistan’da yanlış ekonomik adımlar ülkeyi 10 yıl boyunca ekonomik krizin içerisinde tuttu, tutmaya devam ediyor ve büyük bir ihtimal bir 10 yıl daha tutmaya devam edecektir. Her ne kadar 8 yıldır süren ekonomik kurtarma programının bu yıl itibariyle sona erdiği belirtilse de Uluslararası Para Fonu (IMF) ile yapılan anlaşma çerçevesinde 2060’a kadar borç ödemelerinin devam etmesi bekleniyor. Son dönemlerde açıklanan ekonomik büyüme oranları ile iyimser sinyaller veren Yunanistan’ın ekonomik istikrar sağlayabilmesi için odaklanması gereken alanlardan biri olan genç ve nitelikli istihdamı oyunda tutması, başta Almanya olmak üzere güçlü pazarlara işgücünü kaybetmemesi gerekiyor.

Çipras önderliğinde Syriza partisi kalan dönemde yatırımlara yönelik yeni bir teşvik paketi açıklamayabilir, istihdama yönelik yeni politikaların açıklanması ve yatırım ile yatırımcılara oturma izni şansı sunan altın vize (golden visa) programının devam ettirilmesi ile farklı bir destek paketinin sunulmayacağı beklentisi hâlihazırda oluşmuştur. Ancak seçimler oldukça yakın; Yeni Demokrasi partisi lideri Kyriakos Mitsotakis son anketlere göre halen önde gözükmekte ve yatırımcıların odaklandığı temel konu yeni bir hükümet sonrası Yunanistan’da hangi teşviklerin önünün açılacağı olacaktır. İlave istihdama yönelik yeni destek mekanizmaları için uzağa gitmeye gerek yok; istihdamın güçlü bir şekilde geliştirilebilmesi için ülkemizde İŞKUR tarafından başarılı bir şekilde uygulanan yerinde işbaşı eğitimi, ilave istihdam gibi programların yakından incelenmesi Yunan hükümetinin yeni teşvik sistemleri tasarlamasında iyi bir örnek oluşturabilir.

Yazara Ait Diğer Yazılar Tüm Yazılar