Beslenme bozukluğuna karşı dikkatli olunmalı!

Prof. Dr. ASLI ÇURGUNLU - İç Hastalıkları ve Geriatri Uzmanı

Malnütrisyon (beslenme bozukluğu) her yaş grubunda sık görülen ve birçok hastalığın sonucu olabileceği gibi pek çok hastalığa da neden olabilen önemli bir sağlık sorunudur. Günümüzde gençlerde ve erişkinlerde aşırı beslenme ve buna bağlı obezite, diyabet, kalp-damar hastalıkları ciddi bir toplum sağlığı sorunu olarak ortaya çıkmaktadır. Bunun yanında 65 yaş üstü geriatrik popülasyonda da aşırı beslenme; obeziteye ve diyabet, kalp damar hastalıkları ve eklem bozukluklarına neden olurken özellikle bu yaş grubun da protein, enerji, vitamin ve mineral eksikliğiyle seyreden kötü beslenme şekli sık görülmektedir.

Sebepleri neler?

Toplumda yaşayan sağlıklı yaşlılarda bile beslenme bozukluğu sık görülürken hastalarda bu oran daha da artar. Malnütrisyonun yaşlılarda birçok sebebi vardır. Normal yaşlanmayla beraber tat alma duyusunda değişme, midenin hızlı dolması ve yavaş boşalması gibi fizyolojik (normal) değişiklikler olmakta ve bu da beslenmede azalmayla sonuçlanmaktadır. Genelde yaşlı kişiler bir öğün atlama eğilimindedir. Fizyolojik değişikliklerin yanında hastalıkların varlığı, çoklu ilaç kullanımının bu yaş grubunda artması, diş çürükleri, eksik dişler, protez sorunları, çene eklemi problemleri, demans, depresyon, yutma problemleri, yalnız yaşama, gıda temini ve pişirilmesinde sorunlar beslenme bozukluğuna ve protein-enerji malnütrisyonuna neden olabilir. Ayrıca yaşlılarda sıvı alımında da azalma olmakta; bu durum da ciddi sağlık sorunlarına neden olabilmektedir.

Protein alımı çok önemli

Bu yaş grubunda malnütrisyon zayıflık, enerjide azalma, enfeksiyon hastalıklarına eğilimin artması, kas erimesi, hareketlilikte azalma, kabızlık, tüm sistem hastalıklarına yatkınlıkta artma, vitamin mineral eksikliğiyle giden hastalıklara yakalanma gibi kötü sonuçlar doğurabileceğinden mutlaka taranmalı, varsa düzeltilmeli ve tedavi edilmelidir. Protein alımı her yaş grubunda olduğu gibi geriatrik dönemde çok büyük önem taşır. Herhangi bir istisnai durum olmadıkça yaşlılarda protein alımına dikkat edilmeli, gerekli durumlarda takviyeler yapılmalıdır. Malnütrisyon varlığının tespiti için tarama testleri vardır ve bu konuda doktor görüşü almak, beslenme bozukluğu saptanırsa nedenlerini saptamak tedavinin ilk adımıdır. Yine malnütrisyonlu kişilerde günlük kalori alımı; karbonhidrat, protein, yağ, vitamin, mineral ve lif açısından dengelenmeli; normal beslenme ve ideal kiloya ulaşana kadar ve sonrasında takip edilmelidir.