Erzurum ehramı turizme kazandırılıyor

ERZURUM - Turizm ve ticaret fuarlarında yerli ve yabacı turistlere sunulan ehramın, üzerinde kentin simgesi haline gelen tarihi eserlerin Maraş işi, aplike, pul, boncuk işleme, iğne oyası, tığ danteli, hesap işi, Türk işi, tel kırma gibi geleneksel el sanatlarıyla yapılan kentin simgesi haline gelen tarihi eserlerin işlendiği hediyelik eşyalar sayesinde markalaştırılarak Erzurum'un tanıtılması amaçlanıyor. 

Erzurum Aktif İş Kadınları Dostluk ve Dayanışma Derneği'nin (ERAKDAY) başkanlığını da yürüten el sanatları öğretmeni Hülya Saltuklu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ehramın Erzurum ve çevresinde kadınların örtünmek için kullandıkları bir tür dokuma olduğunu belirtti. 

Saltuklu, yaklaşık 6 ay önce Kuzeydoğu Kalkınma Ajansı'nın (KUDAKA) desteğiyle "Dünya Turizmi Erzurum Ehramı ile Tanışıyor Projesi" kapsamında ehram atölyesi açtıklarını ifade etti. 

Atölyenin 3 aydır aktif olduğunu dile getiren Saltuklu, "Ehramı dünya turizmine katmak istedik. Yaptığımız ürünlerin üzerine Erzurum figürleri işleyip Erzurum'un tanıtımını yapmak ve geleneksel el sanatımızın geleceğe taşınmasını amaçladık" dedi. 

El sanatları öğretmenliğinden emekli olduktan sonra Erzurum'un geleneksel sanatlarından olan ehramın unutulmaması için çalışma yaptığını anlatan Saltuklu, Erzurum'da mevcut 15 tezgaha rastladığını ama artık kullanılmadığını söyledi. 

200 yıllık gelenek 

Ehram geleneğinin Erzurum'da 200 yıl öncesine gittiğini ifade eden Saltuklu, "Yaptığım araştırmalar sonucunda 200 yıl öncesinde çuhacılar dokurmuş. Ehram Erzurum'da örtünme amacıyla kullanılır. Örtünmenin yanında dokuma sanatı olarak da değerlendirilmesi gerektiğine inandığımız için bu işe girdik" diye konuştu. 

Saltuklu, ehramın aslında bir dokuma türü olduğunu belirterek, dokunan kumaştan pano, biblo, duvar süsü, dolap süsü, masa örtüsü, çanta, para kesesi, heybe, kitap ayracı, telefon kılıfı, anahtarlık, bebek, gözlük kılıfı, perde, fular, atkı, kravat, panço, pelerin, yelek, tabak içi, takı, yatak örtüsü, bohça ve tasarlanabilecek birçok ürün ürettiklerini söyledi. 

Yapım aşamaları 

Yünü koyundan kırkıldığı şeklinde saf aldıklarını, bütün aşamalarını atölyede yaptıklarını anlatan Saltuklu, şunları kaydetti: 

"Yünleri koyundan kırkıldığı şekliyle alıyoruz. Kesinlikle boyanmıyor. Siyah, şekeri boz, mor ve beyaz olmak üzere 4 rengimiz var. Üzerine de rengine uygun desenler yapıyoruz. Yün kırkıldıktan sonra yıkanıyor, taranıyor, bükülüyor. Daha sonra çirişlenip iplik yapılıyor ve tezgaha geriliyor. İpliği tezgaha 8 saatte geriyoruz. Yıkamasını da sayarsak bir ehram, bir ayda ortaya çıkıyor" 

Saltuklu, ehramın 4-5 metre arasında değiştiğini, iki kanat şeklinde satıldığını belirterek, eninin bir metre olduğunu ifade etti. 

Atölyede yapılan ürünlerde kar amacı taşımadıklarını vurgulayan Saltuklu, şöyle devam etti: 

"Biz emeklerimizi paraya çevirmiyoruz. Ehram fiyatı üzerinden değerlendiriyoruz. Öncelikli amacımız ehramı tanıtmak. Ehramın maliyetine göre fiyatımız belirleniyor. Şu an piyasada ehramlar 150-500 lira arasında değişiyor. Ürünlerde kullandığımız ehram miktarına göre fiyat belirliyoruz. Ehram, kumaş özelliği kışın sıcak yazın serin tutar. Yünün genel özelliği zaten budur. Tezgaha dayanması için çiriş otunun ununa bulanır. İlk kullanımda çirişlidir. Daha sonra yıkanır. Önceleri köylerde yıkanıp taşlarla gerilirdi. Şimdi makinelerin yün ayarında yıkanıp ütülenebiliyor. Yünde güve olabiliyor, kullanıldığı sürece böyle bir riskimiz yok." 

Saltuklu, ehramdan yapılan hediyelik eşyalar ve kıyafetleri 5 ile 500 lira arasında  satışa sunduklarını belirtti. 

Örtünme amacıyla kullanılan ehramın eskiden her kızın çeyizine konulduğunu ifade eden Saltuklu, bu geleneksel sanatın örtünme amacıyla değilse de en azından dokuma olarak yaşatmak istediklerini sözlerine ekledi.