Şehirler yeni bir “boşlukları değerlendirme” savaşı içinde
Financial Times yazarı Simon Kuper Dünya gazetesi okurları için kaleme aldı.
Manhattan ve Şikago’nun nüfusu arttı. Londra’nın nüfusu 9 milyona ulaştı, ki bu tarihinin en yüksek rakamı. Paris de 12.4 milyonla rekor kırıyor. Miami ve Berlin gibi kentler de mali olarak yaşanamaz hale geldi. Bugünkü şehirleri “sıkışmış apartman dairesi” gibi düşünün. Şehirlerde boşluklara, açıklığa, mekanlara ihtiyacımız var. O yüzden de her santimetresini optimize etmeliyiz. Mekan yönetimi, refah dönemlerinde her zaman kentsel bir sanat dalı olmuştur.
Örneğin, Sanayi Devrimi döneminde Alman “Schlafganger”ler (Uyuyanlar), herkes gün içinde işteyken yataklarını kiralıyorlardı. Bu sanat, savaşlardan sonra şehirlerden bolca boşluk oluşunca, unutulup gitti. Şimdi, artık şehirlerin limitlerine ulaştığını düşünebilirsiniz. Ama yine de değerlendirilebilecek hâlâ kullanılmayan boşluklar var.
Paris’in Peripherique ring yolu içindeki ikinci ev sayısı, 1968 ile 2019 arasında 100 bine ulaştı. Ayrı olarak, çoğunluğu yılın 120 günü Airbnb’de kiralanan boş evlerin sayısı da 80 bini geçti. Açıkçası, ikinci evlere daha yüksek vergi alınmalı ve şehirler, Airbnb’lerin kentsel alan kullanımını optimize etmesini sağlamalıdır. Ya bir dairenin yılın 365 günü Airbnb olmasına, fiilen otel olarak çalışmasına izin verin ya da daireyi yalnızca tatillerde kiralayan gerçek bir konut sakini olduğu konusunda ısrar edin.
Amaç, alanın her zaman işgal edilmesi gerektiğidir. Aynı şey, ortak kentsel alanlar için de geçerli. Tarihsel olarak, okul oyun alanları yılın yarısında sadece gündüzleri kullanılıyor. Şimdi New York ve Paris, bu yerlerin birçoğunu haftasonları yerel halka açıyor. Bazıları ofis lobileri, kafeler veya ortak çalışma alanları olarak da kullanılabilir. Tüm bunları başarmak, daha fazla temizlikçi ve hademe gerektirecektir. Şehirler turistleri vergilendirerek onları finanse etmelidir.
Tatil yapacak kadar zengin olan insanlar, kentsel alanı kullanımları için ödeme yapabilirler. Örneğin Londra’da turist vergisi olmaması bir skandal. Ayrıca, Londra’nın yalnızca bir anahtarla sakinlerin erişebildiği pek çok muhteşem kapılı bahçe meydanına sahip olması da bir skandaldır. O kentin bir noktasında yaşadığımda, kimsenin onu kullandığını neredeyse hiç görmedim. Sonra park yerlerinin israfı var.
Ortalama bir boş Amerikan arabası, yaklaşık 15 metrekarelik yer kaplar; ortak bir evde yaşayan pek çok şehirli daha küçük metrekarelerde yaşıyorlar! Şehirler arabaları dışarı atmaya devam edebilir ve taksilerle Uber’lerin neredeyse tüm önemli şehir içi sürüşü halletmesine izin verebilir. Bir taksi, özel bir arabadan çok daha fazla insan taşır ve nadiren park etme ihtiyacı duyar.
Paris Belediyesi’nden Antoine Guillou, teslimat kamyonlarının da gereksiz miktarda kentsel alanı kapladığını ileri sürüyor. Tek bir sokakta işletmelere tedarik sağlayan birkaç farklı kamyon görebilirsiniz. Guillou, ortalama bir Fransız kamyonunun yüzde 40'ının boş olmasına rağmen, sürekli yolculuk yapıyor. Kentsel alanı optimize etmenin sayısız başka yolu var.
Yeterince kullanılmayan çatılar, mekânlara veya bahçelere dönüşebilir. Özellikle sadece akşam yemeği veren restoranlar, ortak çalışma alanları olarak gündüz çalıştırılabilir. Ancak yeni ve büyük zorluk, boşalan tüm ofis ve perakende satış alanlarını yeniden kullanmak olacaktır.