Dünyanın en büyük 3. asansör pazarıyız, yatırım için bastırıyoruz

Dünyanın en büyük üçüncü büyük asansör pazarı Türkiye, asansör ve yürüyen merdiven üreticileri için cazibesini kaybetmiyor. Son olarak 3. Havalimanı projesini alan Schindler Türkeli bu dev proje kapsamında 300’den fazla asansör, 160 yürüyen bant ve 160 yürüyen merdiven üretecek. Aldıkları bu en büyük projenin dünyada da benzerinin pek olmadığını söyleyen Schindler Türkeli Genel Müdürü Zafer Kabadayı, merkez birimi, Türkiye’de üretim yatırımı için ikna sürecinde olduklarını açıkladı.

Schindler Türkeli geçtiğimiz yıl yüzde 20 büyümüş. Bu hızlı büyümenin ardında ‘net tavsiye edilme oranlarının yüksekliğinin’ etkisi olduğunu anlatıyor Zafer Kabadayı. Apartmanların yükselmesi, nüfusun yaşlanması, asansör pazarında büyümeyi tetikliyor. Kabadayı, piyasadaki yavaşlamanın referandum sonrası sonuç ne olursa olsun geride kalmasını bekliyor.

Sonuç ne olursa olsun yeniden hareket başlayacak

- Hem asansör, hem yürüyen merdiven üretiyorsunuz. Nasıl talep şu anda?

Terör, yaşananlar ve seçim ile özellikle küçük yatırımcı bekle-gör havasına girdi. Ancak seçim biter bitmez sonuç ne olursa olsun yeniden hareketlenme başlıyor. Biz konut sektörünün hala çok güçlü bir şekilde devam ettiğini görüyoruz. Genç nüfusunun artışı bizi çok güçlü kılıyor pazar olarak. Şehirleşme, konut stoğunun yenilenme zorunluluğu sektörü hep dinamik tutuyor. Teşvikler de sektörü sürüklüyor. Büyük kentlerde AVM’lerde bir doygunluk gözlemliyoruz. Ofis, otel gibi ticari mekanlarda da bir doygunluk var. Ancak Türkiye hala dünyanın en büyük üçüncü asansör ve yürüyen merdiven pazarı ve gücümüzü koruyoruz.

- 3’üncü büyük müyüz?

Evet. En büyük Çin. Yaklaşık yıllık 500 bin yeni asansör satışı ile. İkinci Hindistan. Bunlar zaten beklenen ülkeler. Türkiye ise 30 bin yeni ünite satışıyla üçüncü büyük pazar. İran şimdi arkamızdan geliyor, orada kapışacağız onlarla 3’üncülük için. Türkiye bu pazar büyüklüğü ile Shindler Türkeli olarak bizim için kritik önemde. Bu yıl da çift haneli bir büyüme öngörüyoruz.

- Pazarın yapısı nasıl?

Türkiye’de yürüyen merdiven pazarı konsolide olmuş durumda, firma sayısı bir elin parmakları kadardır. Yürüyen merdiven kaç metrelikse o şekilde üretilir ve sonra nakliye için kesilir. Örneğin bizim 60 metre boyunda yürüyen merdivenimiz var. Üretim hattınız olacak onun sığabildiği. Üretip çalıştıracak, testini yapacaksınız. sonra kesip sevk edeceksiniz. Asansörde ise Türkiye’de çok sayıda üretici var. Bir terzi işidir asansörcülük, milimetrelerle ölçülen detaylarda çalışırsınız. 6 bin parçadan oluşur asansör.

- Siz nerede üretiyorsunuz?

Bizim en son Çin’de devreye aldığımız fabrikamız 15 bin yürüyen merdiven üretme kapasitesine sahip. Türkiye’de üretimimiz yok. Slovakya’da ve Çin’de üretiyoruz.

- Türkiye dünyanın 3’üncü büyük pazarı da Schindler neden burada bir yatırım yapmıyor?

Yapmayı planlıyor. Aslında bir fabrikamız vardı Schindler Türkeli’yi aldığında. Türkiye’de 2000 yılında asansör talebi 20 binlerdeymiş. 2001 krizi sonrası 2002’de 1500’e düşmüş. Firmaların yatırım kararı alabilmesi için önünü görmesi gerekiyor. Ancak son 10 yılda talep çok hızlı artıyor. Bu bizim için önemli bir potansiyel yaratıyor. Şimdi biz Türkiye’de üretimin küllerinden yeniden doğmasını istiyoruz. Bunun için çalışmalarımız var.

- Nasıl büyümeniz Türkiye’de?

Türkiye yüzde 3 büyürken biz yüzde 20’nin üzerinde büyüyoruz Schindler olarak. Tavsiye edilme oranımız çok yüksek, bu büyümenin ardında müşterilerimizin bu teveccühü var. Bu yıl da güçlü büyüme bekliyoruz. Artık bu pazara farklı bakma zamanı geldi. Türkiye’de çok kuvvetli bir yerli üretim pazarı var. Dünyada asansörde 4 büyük üretici vardır ve bunlar pazar payının büyük bölümüne sahiptir. Ancak burada bu geçerli değil. Türkiye’de çok sayıda yerli üretici var ve payları da oldukça yüksek. Yerel çalışıyorlar, ilişki ve bağlantılarını kullanarak yer etmişler. 300’den fazla montaj firması var. Bakım firması sayısı 3 binle 4 bin arası. Ancak yeni düzenlemeler, uyulması gereken kurallarla sektörde birleşmeler başladı. Bizim zaten yıllardır uyduğumuz kurallar artık tüm sektörü düzenler hale geldi. Bu kurallar, sektörü de konsolidasyona daha fazla itecek.

- Burada yerli üreticileri satın almak bir opsiyon mu sizin için?

Evet, burada da fırsatlara bakıyoruz. Ülkemizde yerleşmiş bir imalat kültürü var. Ustalığımız var. Çelik sektörümüz var. Yağ var, un var, şeker var; helva yapma noktasına geliyoruz.

- Nasıl bir sürede yatırım olabilir Türkiye’de?

Biz olabildiğince kısaltmaya çalışıyoruz. Konjonktürün de genel ekonomik şartların da çok etkisi var. Son yaşadığımız olayların etkisini azaltabilirsek bu elimizi güçlendirecektir. Asansörcü olmak için Türkiye güzel bir ülke. Zor dönemlerden geçilmesine rağmen ülke güçlü.

Genel müdür dahi asansör monte eder

“Bakım ve montajda 500’ün üzerinde çalışanımız var. Burası okul kimliği olan bir firma. Bizim çalışanlarımızda şirkete bağlılık yüzde 97’lerde. Tehlikeli, pis bir iş. Şantiyelerde çalışmak zordur. Buna rağmen çalışanlarımız ayrılmaz bizden pek. Eğitim merkezimiz var Gebze’de. 2 bin metrekare civarında. En az 2 ay eğitim alıyor çalışanlarımız orada. Bir İsviçre firmasıyız, kurallarımız çok sıkıdır. Şirkette çalışan tüm yöneticiler, işe giren herkes, ben, genel müdür yardımcılarım dahil asansör monte eder. İki hafta şantiyede geçiriyorsunuz. Şirkete giren herkesin bir asansör monte etmesini bekliyoruz ki işin zorluğunu bir görsün. Bu da çalışanlarımız arasında bir bağ oluşturuyor.

Metrolardaki yürüyen merdivenler durmasın diye devamlı gezen ekibimiz var

- Türkiye’de kitle ulaşım araçlarında liderliğimiz var. Metrolarda çok güçlüyüz. Marmaray, Keçiören metrosu, Kadıköy Kartal ve havalimanları... Biz bu projelerde hızdan ve teknik özelliklerin ötesinde bakım ve montaj kalitemizle tercih edildik.

- Teyzelerimden biri İdealtepe’de oturuyor. O metro hattındaki yürüyen merdiven bozulsa beni hemen arar. Arkadaşlarım da arar. Bir beyefendi aradı ‘aylardır çalışmıyor’ diye şikayet etti. Halbuki bizim ürünlerimizin olmadığı bir istasyondan bahsediyordu.

- Tüm arıza kayıtlarımızı bağımsız bir birimde tutarız. Arıza oranımız yılda 2’den azdır. Metrolarda çok keskin performans kriterleri var. Çalışma oranları yüzde 90’ların altına düştüğünde ciddi cezalar var.

- Sadece metrolara bakan özel bir ekibimiz var. Uzman bir ekip. Metroda devamlı telsizli adamımız var. 15 dakika içinde arıza bölgesine ulaşıyorlar.

- Asansörün ve merdivenin iyi çalışması için birinci kural düzgün montaj, ikincisi düzenli bakımdır. Düzgün monte edilmeyen asansörü sonra ne yaparsanız yapın toparlayamazsınız.

- Tüm çalışanlarımızın birer özel mobil cihazı var. Buradan hem tüm teknisyenlerimizi adım adım izliyoruz hem de arkadaşlarımız bu cihazlarla ürünlerimize bağlanıp arıza kayıtlarını inceleyebiliyorlar.