Dinar'da kara altın bulundu

Mehmet KARA

İSTANBUL - Maden Tetkik ve Arama Kurumu’nun (MTA) Afyon Dinar çevresinde 5 yıllık çalışma sonucunda yaklaşık 1 milyar tonluk linyit rezervi keşfetti. Söz konusu saha, termik santral kurma şartıyla özel sektörün işletmesine açılacak. Bu amaçla saha Türkiye Kömür İşletmeleri Genel Müdürlüğü'ne devredilecek. TKİ'nin yapacağı ihaleyle bölgeye 3 bin 500 MW kurulu güçte kömüre dayalı termik santral yatırımı yapılacak. Buradaki kömürün ısıl değeri, Türkiye'nin halen işletmede olan en büyük linyit sahası konumundaki Elbistan kömürünün 1.7 katına yakın değerde.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, MTA`nın Afyon Dinar çevresinde 5 yıldır devam eden sondaj çalışmalarını tamamladığını açıkladı. Bakan Yıldız, "Afyon Dinar’daki linyit rezervimizin yaklaşık 950 milyon ton olduğunu tespit ettik" dedi.
Bölgede yaklaşık 5 milyar dolarlık yatırımla 3500 MW gücünde termik santral kurmayı hedeflediklerini anlatan Bakan Taner Yıldıt, "Bu, santral inşası ve maden sahasında 6-7 bin kişilik istihdam demektir. Yüksek kalorili yerli linyitimize yapılacak yatırımla hem Afyon hem Türkiye kazanacak" ifadelerini kullandı.

Toplam rezervde 400 milyon ton artış

Afyon'da yapılan çalışmalar sonucu ortaya çıkarılan ek kesinleşmiş rezerv, Türkiye'nin toplam linyit rezervlerini de artırdı. Dinar Bölgesi'ndeki 941 milyon tonluk kesinleşmiş rezervin, 400 milyon tonluk kısmı, bugüne kadar 14 milyar ton olarak ifade edilen toplam linyit rezerevini 14.5 milyar tona yükseltmiş oldu. Bakanlık yetkilileri "Dinar'daki linyit rezervi toplam rezervin kısmen içinde. Burada 2008'den beri çalışıyoruz. Son haline getirdik ve kesinleştirdik. Burada 941.5 milyon ton rezervimiz var. 545 milyon tonunu ifade ediyorduk ama çalışmalar devam ettiği için net ifade edemiyorduk" dedi.

12 milyar dolarlık gazdan kurtaracak

Bakan Taner Yıldız, Türkiye’nin 2023 yılında elektrik üretiminin üçte birini kömürden karşılamayı hedeflediğini belirterek şöyle devam etti:
"Yerli kömür santrali kurulu gücünü, 10 yıl sonra 30 bin MW’a çıkarmak istiyoruz. Afşin Elbistan, Konya Karapınar, Afyon Dinar, Eskişehir Alpu ve TKİ’nin elindeki kömür sahalarında yerli kömüre dayalı termik santraller yapılacak. Son olarak TKİ’nin Bingöl Karlıova’daki kömür sahasının santral kurma şartıyla özel sektöre devri ihalesini gerçekleştirmiştik. Özel sektör Karlıova’ya 80 milyon ton rezervli sahada 700 milyon dolar yatırımla 240 MW’lık termik santral kuracak. Yerli kömüre dayalı yapılacak bütün termik santrallerle, yıllık en az 12 milyar dolarlık doğalgaz ithalinin önüne geçme hedefimiz var."
Dünyadaki petrol ve doğalgaz rezervlerinin kullanım ömrüne ilişkin bilgiler de veren Enerji Bakanı Taner Yıldız açıklamasında şöyle dedi: "Petrol rezervlerinin 54 yıl, doğalgaz rezervlerinin ömrü ise 63 yıl. Dünya linyit rezerv ömrü ise 230 yıl. Bu açıdan bakıldığında linyit kömürüyle yapılan elektrik üretimi, hem daha ucuz olması hem de yerli kaynağa dayanması nedeniyle daha da önem kazanıyor."

1.2 milyar liralık çevre yatırımı

Türkiye`nin enerji yatırımlarını çevreye rağmen değil, çevre yatırımlarıyla birlikte, temiz kömür teknolojileri kullanarak yaptığını anlatan Taner Yıldız, şunları söyledi: "Son 10 yılda 1.2 milyar liralık termik santral çevre yatırımı yaptık. Önümüzdeki dönemde 1 milyar liranın üzerinde yatırım daha gerçekleştireceğiz. Bu yatırımlar eski santrallerle alakalı. Yeni yapılan termik santrallerde, kuruluş aşamasında bu yatırımları tamamlama şartını koşuyoruz. Bacagazı kükürt arıtma tesisleri, elektrofiltreler, kül stoklama sahası yatırımları, hava kalitesi ölçüm istasyonları ve atıksu arıtma tesisleri bu aşamada tamamlanıyor."

Uluslararası standartta kesinleşmiş rezerv

Dinar'da hep bir arada bulunan beş farklı ruhsat sahasında yapılan çalışmalar sonucunda sondajlar, kalorifik değerler, kömürün yatay dikey kalorifik değişimleri, kimyasal özellikleri, sondaj derinlikleri, sondaj aralıkları gibi bölgenin fizibiliteye esas verileri netleştirildi. Uluslararası standarttaki aralıklarda, sık aralıklarda sondajlar yapıldı. Beş yılda toplam 59 bin metre sondaj yapıldı. Ortalama kömür giriş derinliği 272 metre, ortalama kömür kalınlığı 32 metre, ortalama ısıl değer 1.706 kkalori/kg olarak tespit edildi. 2008 yılından beri yapılan jeolojik, jeofizik etüdlerle 941.5 milyon ton kesin görünür rezerv keşfedilmiş durumda. Bu verileri içeren raporlar hazırlandı ve basım aşamasına getirildi. Raporların bir ay içinde bitmesi bekleniyor. Rezerv çalışmalarının uluslararası standartta olması, Türkiye'ye enerji yatırımları için yabancı sermayenin ilgisini artıracak bir faktör. Çünkü potansiyel yatırımcılar fizibilite çalışmalarına esas alacakları referans değerlerin uluslararası standartta olmasını istiyor. Bu verilerin uluslararası kabul gören standartta olması, yapılacak yatırımı kredilendirecek

3500 MW'lik santrale 30 yıl yetecek

[PAGE]

3500 MW'lik santrale 30 yıl yetecek

Dinar'daki linyit sahasında ulaşılan kesinleşmiş rezerv, Türkiye'nin kurulu elektrik kapasitesine de ciddi katkı yapacak. Bölgede 3500 MW kurulu güce sahip santral kurulacak. Buradaki rezerv, kurulacak bu santral ya da satnrallerin 30 yıllık kömür ihtiyacını karşılayacak. Halen Türkiye'nin işletmedeki en büyük linyit havzası olan, 2700 MW kurulu güçte termik santrallerin bulunduğu Elbistan'da işletilen kömürlerin ortalama ısıl (kalorifik) değeri 1050 k.calori/kg. Dinar'daki linyitin ortalama ısıl değeri ise 1700 k.cal/kg seviyesinde.

Yeni saha, stratejik bir noktada

Enerji Bakanlığı yetkilileri, Dinar'daki kömür sahasının konum itibariyle İstanbul-Antalya yolu üzerinde, Afyon, Denizli, Burdur, Isparta, Uşak gibi illere yakın bir noktada bulunmasının büyük önem taşıdığını vurguladı. Söz konusu bölgeye en yakın baz yük santral grubu, Muğla Yatağan'daki termik santraller. Dinar'daki yeni linyit sahasında kurulacak güçlü bir santral ya da santraller grubu, Türkiye elektrifikasyon sisteminin ihtiyaç duyduğu bölgesel dengenin sağlanmasına da hizmet edecek. Bu hem sistemin daha kaliteli, kesintisiz ve daha düşük teknik kayıpla elektrik iletebilmesi anlamına gelecek.
Bakanlık yetkilileri, Dinar Linyit Sahası'nın kırsal bir alanda bulunduğuna dikkat çekerek, "Yapılacak yatırımlar için işletme alanının kamulaştırılması açısından sorunsuz bir bölge. Kapalı işletme olma ihtimali yüksek. Bu yüzden de kamulaştırma sorunu yaşanmaz. Üstelik iletim hatları da yakın. Ve bir de Denizli gibi gelişmiş bir bölge ile Isparta ve Afyon'un tam ortasında. Kurulacak santraller bölgede bir baz yük oluşturacak. Bu açıdan da çok önemli. Yani kurulu gücün bölgesel dağılımı açısından" dedi. .

Dinar'daki kömür rezervi ne anlama geliyor?

Türkiye'de bundan böyle linyit denilince akla önce ve sadece Afşin-Elbistan gelmeyecek, Dinar'ın adı da linyitle birlikte anılacak. Çünkü Dinar'da uluslararası standartlara uygun olarak yapılan çalışmalar sonucunda ortaya çıkarılan ve kesinleştirilen kömür rezervi kalorifik değer açısından şu anda Türkiye'nin işletmedeki en bilindik kömür sahası olan Elbistan'dakinden 1.7 kat daha yüksek.
Bu şu anlama geliyor. Yeni rezerv sahası, önümüzdeki dönemde Türkiye Kömür İşletmeleri Anonim Şirketi'ne devredilecek. TKİ de bu sahayı, kömüre dayalı termik santral kurulması şartıyla özel sektöre açmak üzere ihaleye çıkacak. Isıl değeri yüksek bir kömür sahasına kurulacak termik santrale talip olacak yatırımcı sayısı artacak. Elde edilecek gelir, bugüne kadarki kömür sahası özelleştirmelerinden daha yüksek olacak. Türkiye, buraya yapılacak yatırımlarla, 30 yıl süreyle işletilecek 3500 MW'lik ek bir kurulu gücün de sahibi olacak.