Fiyatlar artar, ihracat zorlanır

Gamze ŞENER

İSTANBUL - Doğalgaza yüzde 18, elektriğe ise yüzde 9 oranında yapılan zamlar sanayicileri köşeye sıkıştırdı. Zamların, fiyatlara yansımasının kaçınılmaz olduğunu savunan sanayiciler, "Zam yapmak şart olabilir ama en azından vergilerde indirime gidilmeli" görüşünde birleşti. B planı için çalışmalarını hızlandıran üreticiler, üretimin de ihracatın da zarar görmesinden endişe duyuyor. 

İSO Başkanı Tanıl Küçük, "2012, zor bir yıl olabilir. Böyle bir yılda, enerjiye gelen bu oranda bir zammı tolere etmek sanayimiz için daha zor olacak, üretim ve ihracatta rekabet gücü ve kaynak yaratma kapasitesi olumsuz etkilenecektir" diye konuştu. Olumsuzluğun enerji yoğun sektörlerde daha fazla hissedileceğinin altını çizen küçük, "Enerjide dışa bağımlılığımız bu ölçüde devam ettiği sürece zamlar kaçınılmaz" dedi.

Gerekçesi ne olursa olsun
ortam bu zamları kaldırmaz

İTHİB Başkanı İsmail Gülle, gerekçesi ne olursa olsun üretim ortamının bu tür zamları kaldırmasının mümkün olmayacağını belirterek, "Bahara girerken, tüketimin yarı yarıya düşeceği bir ortamda zam yapmak anlaşılabilir gibi değil. Zamlar büyük sıkıntılara neden olacaktır. Üstüne koyacak bir şey bulamadığımız ortamda bu tür zamlar üretime olan saygıyı ve inancı da yitiriyor. Çünkü günün sonunda devletin doğalgazına, elektriğine, vergilerine çalışmış oluyorsunuz. İşveren de böyle bir durumda yatırım yapma gücünü bulamıyor" diye konuştu.

Yüzde 10 bekliyorduk,
vergi artışı gündeme gelmeli

Zamların maliyetlere ve fiyatlara etkisi olacağını savunan Sanko Holding Yönetim Kurulu Başkanı Abdulkadir Konukoğlu, "Böyle bir zam bekliyorduk ancak yüzde 10'da kalacağını tahmin ediyorduk. Zamların fiyatlara hangi oranda artıracağını henüz hesaplamış değiliz. Enerji tüketimi daha çok olan sektörlere şüphesiz yansıması daha çok olacaktır. İhracatı ise büyük oranda etkileyeceğini sanmıyorum" dedi.

TİM Başkan Vekili Tahsin Öztiryaki de "Devlet çözüm olarak, oluşabilecek zararları düşünmeli ve enerjinin üzerindeki bazı vergileri kaldırmalı" diyerek, "Zammı bu kadar yüksek oranda beklemiyorduk. Zamlardan her sektör etkilenecektir ancak enerji ağırlıklı sektörler daha çok etkilenecektir. Dünyadaki gelişmeler bizi buraya getiriyor. Zam kaçınılmaz ama zam dışındaki vergiler düzenlenebilir. İhracatı hemen etkileyeceğini sanmıyorum. Etkilenecek duruma geldiğinde de devletin önlem alacağını düşünüyorum. Kendi kaynaklarımızdan enerji üreteceğimiz projelere hepimizin destek vermesi gerekir" açıklamasını yaptı.

Alman'a Fransız'a bu
zamları anlatamıyoruz

Uzun süredir gelmeyen zamların, petrolde artan fiyatların sübvanse edilmek istenmesiyle birleşince yüksek oranlara çıktığını söyleyen Denizli Sanayi Odası (DSO) Başkanı Müjdat Keçeci ise şunları söyledi: "Zamları maliyetlerimize yansıtmakta inanılmaz derecede zorlanacağız. Sanayideki elektrik fiyatlarının ticarethane ve evlerden daha az bir zamma uğraması gerekir. Çünkü biz motorlarımızı küçültemiyoruz. Gerek elektrik gerek enerjide yüzde 50'leri aşan vergiler ödüyoruz. Sanayinin üretme yeteneğini devam ettirebilmesi için siyasi iktidarın vergileri azaltmak suretiyle zammı düşürme şansı olabilirdi. Bir çırpıda yapılan bu tarz zamları, Almana, Fransıza, İngilize 'Elektrikler bu kadar arttı, o yüzden ben de zam yapıyorum' diyerek açıklayamıyoruz."

TÜMSİAD Başkanı Hasan Sert ise dünyadaki enerji krizinden yola çıkarak hükümetin zam yapmaktan başka bir alternatifi olmadığını, işadamları nezdinde ise zammın beklenenden çok olduğunu söyledi.

Zamlar yargıya taşınıyor

Melih Kocagil

İSTANBUL - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız'ın yapılan zamların nedenini bölgede yaşanan krizlere bağlaması yeterince inandırıcı bulunmadı. Tüketiciler Birliği Başkanı Nazım Kaya "Doğalgaza gelen yüzde 18.2'lik zam kesinlikle enflasyonun üzerinde gerekli incelemeleri yapmaya başladık zammı yargıya götüreceğiz" dedi. Havaların ısınmaya başladığı bu döenmde yapılan zamların zamanlamasının çok iyi olduğunu kaydeden Kaya sözlerini şu ifadeyle sürdürdü: "Zamların Arap baharı ile ilgisi yok,  bu zamlar tamamen enerji poitikalarında atılan yanlış adımların sonuçları. Biz enerjide günü kurtarmaya çalışıyoruz doğru düzgün bir  politikamız yok. Hükümet zamlarla ilgili bir şey söylemiyor görmezden geliyor. Enerji piyasasında elektrik, doğalgaz birbirini tetikler hale geldi."
 

Elektrik Mühendisleri Odası  (EMO)Başkanı Cengiz Göltaş ise "Enerji piyasası tamamen spekülasyonlara açık hale geldi. Serbest piyasa koşullarına teslim oldu." dedi.
Elektrik Borsası'nda 1 ve 2 Nisan tarihleri için oluşan megavat başına uzlaşma fiyatı ortalamaları, elektriğe yapılan zammın etkisini de açık şekilde ortaya koydu. Zam kararının duyurulmasından önce oluşan 1 Nisan'a ait uzlaşma fiyatı 100.81 lira, zam kararından sonra oluşan 2 Nisan'a ait uzlaşma fiyatı ise tam 137.64 lira. Bir önceki haftanın benzer iki gününde fiyatlar sırasıyla 90.79 TL ve 100.54 TL. 1 Nisan Pazar tarihli fiyat bir önceki pazara göre 10 TL'ye yakın artarken, 2 Nisan'a ait fiyat bir hafta öncesine göre 37 liralık artış göstermiş durumda.

CHP'li Tekin: Her yerde protesto edeceğiz

ANKARA - CHP Genel Başkan Yardımcısı Gürsel Tekin, TBMM'de basın mensuplarının, "Son zamları nasıl değerlendiriyorsunuz?" sorusuna şöyle yanıt verdi: "Bu kadar yüksek oranda zammı ilk kez Türkiye görüyor. Bu zamlarla ilgili CHP olarak bizler ve sivil toplum örgütleri olarak Türkiye'nin her tarafında önümüzdeki günlerde zamları protesto edeceğiz. Kabul edilebilir zamlar değildir. Sayın Bakan'ın ifadelerinde de daha önümüzdeki günlerde zamların sıralanacağının da müjdesini vermiş oldu. AKP deyince akla üç şey geliyor; zam, zulüm ve işkence geliyor. Bu da AKP'ye en uygun slogan."
 

"Miting mi olacak?" sorusuna da Tekin, "Hayır miting anlamında değil ama çeşitli illerde zamlara karşı protestolar, tepkiler oluşacak. Toplumun her kesimini zamlar konusunda duyarlı olmaya davet ediyoruz" yanıtını verdi.

TÜDEF'ten "benzin zammına" protesto

BURSA  - Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Genel Başkanı Sıtkı Yılmaz, "benzin zamlarına" ilişkin "İnsanlar, zamlardan sonra araçlarını kullanamaz duruma gelmiştir" dedi. Yılmaz, İnönü Caddesi'nde yaptığı basın açıklamasında, benzin zammının sadece benzinle sınırlı kalmayacağını, başta ulaşım olmak üzere, iğneden ipliğe diğer zamları da tetikleyeceğini söyledi. Zamlara seyirci kalmayacaklarını dile getiren Yılmaz, "AB ülkeleri içinde ön sıradayız. Bu yetmezmiş gibi bir de vergiden vergi almaktayız. Alınan yüksek vergiye bakıldığında Hükümet'in bu konuda sosyal devlet anlayışını çoktan terk ettiğini, zaman zaman sadece Hazine açıklarını kapatmak için bu yola başvurduğunu biliyoruz. Benzin istasyonlarından alınan her 100 lira benzinin 65 lirası vergidir. Hükümet bu yolla tüketiciden vergi toplamaktadır" diye konuştu. Yılmaz, tüketicinin ağır zam yükünü taşımasının mümkün olmadığını ifade Etti.

 Zamlar zorunluluktan

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, elektrik ve doğalgaza yapılan zamların bir zorunluluktan kaynaklandığını, ham petrol ve döviz fiyatlarının artmasının böyle bir olumsuzluk doğurduğunu bildirdi. Yıldız, bölgede siyasi gerilim yaşandığı sürece petrol fiyatlarının düşmeyeceğini bildirdi.

ANKARA - Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü'nde düzenlenen "65. Türkiye Jeoloji Kurultayı"na katılan Yıldız, Kurultay öncesinde gazetecilerin sorularını yanıtlarken, herkesin doğalgazın ithalatından şikayet ettiğini, bu şikayeti en aza indirebilmek için ise yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılması gerektiğini söyledi. Yıldız, bölgede siyasi gerilim yaşandığı sürece petrol fiyatlarının düşmeyeceğini bildirdi.

Doğalgaz ve elektrik zamlarına ilişkin soru üzerine, zamları kimsenin sevmediğini ve sevmeyeceğini vurgulayan Yıldız, "Bunun bir zorunluluktan kaynaklandığını, ham petrol fiyatlarının artmasıyla beraber, döviz fiyatlarının da artmasının, böyle bir olumsuzluk doğurduğunu söylemeliyim. Doğalgazı uzun süre aldığımız fiyatın altında vatandaşa verdik" dedi.

'Siyasi istikrarsızlık giderilmeli'

Petrol fiyatlarına ilişkin de açıklamalarda bulunan Yıldız, bölgede siyasi gerilim yaşandığı sürece petrol fiyatlarının düşmeyeceğini belirterek, "Fiyatlar arz ve talep dengesizliğinden kaynaklanmıyor. Fiyatların kademeli olarak artması normaldir. Siyasi istikrarlığın giderilmesi halinde ham petrol fiyatlarında gerileme olur" dedi.

Muhalefet partilerinin yapılan zamlarla ilgili eleştirilerine de yanıt veren Taner Yıldız, " CHP'nin ülke yönetimiyle ilgili öngörüsü bulunmuyor. Bunu taşıyan sadece biziz. Pozitif bir yorum varsa kabul. Bir eleştiri yapıldı. "Dünyanın en pahalı doğalgazı Türkiye'de" diye. AB'nin 27 ülkesinden 30 Mart'a kadar en ucuz doğalgaz bizde satılıyordu" dedi.

Merkez Bankası raporunda da var

ANKARA - Merkez Bankası Para Politikası Kurulu'nun (PPK) 27 Mart tarihinde yaptığı toplantıya ilişkin özette, "Petrol fiyatlarına dair belirsizliklerin enflasyon görünümü üzerinde yukarı yönlü riskleri canlı tuttuğu" belirtilerek, "Öncü göstergeler enerji fiyatlarındaki artışın süreceğine işaret etmektedir" deniliyor. Merkez Bankası'nın internet sitesinde yer alan özette, Şubat ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0,56 oranında arttığı ve yıllık enflasyonun yüzde 10,43'e gerilediği hatırlatıldı. Şubat ayında uluslararası petrol fiyatlarındaki gelişmelerin olumsuz yansımalarının akaryakıt fiyatları üzerinde sürdüğü ve enerji grubunda yıllık enflasyonun düşük bazın da etkisiyle yaklaşık 1 puan artarak, yüzde 12,60 seviyesine yükseldiği anımsatılan özette, "Petrol fiyatlarına dair belirsizliklerin, enflasyon görünümü üzerinde yukarı yönlü riskleri canlı tuttuğu" kaydediliyor.

Dalgalanmalar maliyetleri etkiliyor

ANKARA - Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, elektrik ve doğalgaza gelen zammın sanayicilere olumsuz etkisinin olacağını ifade ederek şunları söyledi: "Özellikle döviz dalgalanmalarının, petrol fiyatlarındaki dalgalanmaların yaşandığı süreçler, enerji maliyetlerinde de etkili olan süreçlerdir. Firmaların fiyat, sözleşme, pazar ve üretim esnekliklerini biraz daha artırılabilmesi icap eder. Çünkü epey zamandır döviz fiyatlarında faklılaşmalar oldu. Sadece bununla da kalmadı. Biz petrol ithalatçısı ülke olduğumuz için petrol ithalatının maliyeti yükseldi. Bir de petrol fiyatları ayrıca yükseldi. Dövizle birlikte petrol fiyatlarının da yükselmesi fiyatlar üzerinde çifte etki meydana getirdi. Dolayısıyla bizim petrolde dışa bağımlı ülke olmamız yüzde 8,5 civarında elektrik fiyatlarına zam yapılması zaruretini ortaya çıkardı. Bu arzu edilen bir şey değil. Arzu etmeseniz de bazen şartlar, dünyadaki gelişmeler sizi o istikamete götürüyor. Bu bize enflasyonla mücadele konusunda bazı yeni kararlar almaya da yöneltebilir."

Kaçınılmaz bir sonuç

HELSİNKİ - Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, eski Cumhurbaşkanı Tarja Halonen ile görüştükten sonra basın mensuplarına yaptığı açıklamada, Türkiye'nin petrol ve doğalgazını dışarıdan ithal ettiğine işaret ederek, "Petrol ve doğalgazın fiyatı da dünya piyasalarında oluşuyor. Oluşan fiyattan biz bunu ithal ediyoruz. Son dönemlerde özellikle jeopolitik risklerin artmasıyla beraber petrol fiyatları da arttı. Bunun da kuşkusuz hem akaryakıt ve doğalgaz fiyatlarına yansıması oluyor. Bu kaçınılmaz bir sonuç. Bir de bunun kurdaki artışı da göz önünde bulundurulduğunda bizim enerji ile ilgili şirketlerin zararına iş yapıyor olması tabii bizim kabul edemeyeceğimiz bir gelişme. Dolayısıyla bunun iç piyasaya yansıması doğal. Elektriğimizin yaklaşık yarısı doğalgazdan üretiliyor" şeklinde konuştu.