Tekfen 3. platformu bitirdi, 2 yeni platform için ABD’li devle kapışıyor

İbrahim EKİNCİ

İSTANBUL - Tekfen’in Bakü‘de BP için yaptığı 18 bin 500 tonluk petrol platformu tamamlandı. Bu devasa yapı temmuzda Hazar’da yüzdürülerek, 120 kilometre açıktaki yerine demirleyecek. Tekfen de Şah Deniz 2. Faz’da toplamı 30 bin tonluk 2 yeni platform işini kovalamaya devam edecek. Türkiye’den bir müteahhitlik şirketinin platformu inşa etmesi sektörün çıtası açısından da önemli. Proje Müdürü Bülent Karaca, BP teknik heyetinin şimdiye kadar 4 kez platformu ziyaret ettiğini ve her seferinde de takdir ifadeleriyle ayrıldıklarını anlatıyor.
Testler yapılıyor. Üstünde helikopter pisti bulunan 50’ye 100 metre ebatlarındaki bu platformun kaldırılıp, denizdeki yerine taşımasını yapacak Mamout firması, şu sıralar 18 bin 500 tonun altına her biri 2 bin 500 ton kaldıran 8 büyük kriko yerleştiriyor. Haber bu, hikayesine gelince...
Üç önemli işi var
2012 yılında Hazar’ın kıyısında, Bibi Heybet (Bayıl) Petrol Sahası‘ ndaki Tekfen İnşaat şantiye binasında o dönemin Tekfen İnşaat Kıdemli Genel Müdür Yardımcısı Osman Cengiz Birgili, (şimdi Tekfen Holding Tekfen Grubu Şirketler Başkanı), Hazar Bölgesi’nden Sorumlu, Genel Müdür Yardımcısı Levent Kafkaslı ve Proje Müdürü Bülent Karaca ile birlikte bir grup gazeteciye platform ve projeler hakkında açıklamalarda bulunmuştu. Yaklaşık 6 ay önce gerçekleşen bu ziyarette verilen tarihe göre platform haziranda denize çekilecekti.
İstanbul Shoping Fest’in tanıtımı amacıyla Bakü‘de bulunduğumuz 1 Mayıs günü, kısa bir fırsat aralığından yararlanarak üç gazeteci birlikte ikinci bir ziyaret gerçekleştirdik. Proje Müdürü Bülent Karaca, deyim yerindeyse ‘son durumu’ anlattı. Verdiği bilgiye göre, platformun denize çekilmesinde bir ay gecikme var. Karaca, “Tekfen’in dışındaki iş ortaklarının takvimindeki sarkma nedeniyle bir ay gecikmeli çekilecek” dedi.
Platform, Tekfen’in Azerbaycan’daki tek işi değil. 1990 yılından bu yana 1.4 milyar dolar değerinde 9 proje tamamladı. 1995’te Socar’la ortaklaşa Azfen’i kurdu. BTC’de Sangaçal ve Ceyhan terminalleri ile 2 petrol platformu inşa etti. Şah Deniz Faz 1 terminalini inşa etti. Bakü - Supsa Boru Hattı, Abşeron Yarımadası Doğalgaz Boru Hattı, Şah Deniz Gaz İhraç Terminali gibi birçok projeyi tamamladı.
Günde 185 bin varil
Şu sıralar 40 katlı Socar binası (200 metre ile Azerbaycan’ın en yüksek binası oluyor. Projenin bedeli 235 milyon dolar!) ile 60 bin kişilik Olimpiyat Stadı‘nı inşa ediyor. Bakü‘de kent içinde kalan rafinerilerin 30 milyar dolarlık yatırımla kent dışına çıkarılması, yeni gübre fabrikaları, birçok yüksek bina projesi var. Azersu ve Merkez Bankası binası yapılacak. Temiz ve pis su altyapılarını yenilenecek. Bütün bu işleri takip ediyor.
Tekfen 18 bin 500 tonluk üçüncü platform işine 2010’da başlamıştı. Ağırlığıyla dünyanın en büyüklerinden biri sayılan platformun inşası 330 milyon dolarlık bir iş. Öncekilerde göre daha yüksek maliyetli, çünkü üzerinde 4 bin tonluk delme sondaj kulesi de var. 48 noktadan sondaj yapabiliyor.
İnşaat işi ilerledikçe çalışan sayısı da azalıyor. Toplamda 3 bin 500 personel varken şimdi bin 250 kişi çalışıyor. Platformun tesliminden sonra 2013 sonuna kadar 200 kişilik ekip olacak.
ABD’li devle yarış
Tekfen’in inşa ettiği platform 3 milyar dolarlık bir yatırımın yaklaşık yüzde 10’u. Tekfen platformun yapıcısı, malzeme işverenden geliyor. Bu platformun kazandıracağı günlük 185 bin varil ek üretimle Azerbaycan günlük petrol üretimini 1 milyon varilin üzerine çıkarmış olacak. Varili 100 dolardan günde 20 milyon dolarlık üretim demek bu. Bu platform ayrıca 6.5 milyon metreküp dogal gaz üretecek.
Tekfen’in şimdi almayı planladığı yeni iki platform aynı işverenin işi. Birisi 12, diğeri 18 bin olmak üzere toplamda 30 bin ton ağırlığında iki platform için ön teklifler verildi. İkinci aşamada ticari teklifler verilecek. Mevcut platformun proje bedeline bakılırsa 30 bin tonluk iki platform, benim tahminim 500 milyon dolar civarında bir iş demek.
Tekfen’in bu işteki rakibi ABD’li bir şirket. Tekfen yetkililerinin adını özellikle vermediği bu şirket, benim başka kaynaklardan öğrendiğime göre 3.6 milyar dolar cirolu, offshore petrol ve gaz projeleri konusunda çalışan, 20’den fazla ülkede faaliyeti olan bir şirket.
Tekfen ilk platforma 2003’te, ikincisine 2005’te başlamış, 2008 başında teslim etmişti. Bu konuda deneyim sahibi. Tekfen Taahhüt Grubu’nun amiral gemisi Tekfen İnşaat. Ayrıca 7 şirket daha bu grupta. Bunların 5’i iş yapılan ülkelerdeki ortaklıklar. Grubun 3 çelik imalat atölyesi var. Bunlardan biri Ceyhan’da. Brezilyalı Petrobas’a üretim yapıyor. Grubun elinde kalan iş tutarı 2.5 milyar dolar civarında. Halen 10 ülkede 24 proje yürütüyor.

‘Offshore platform yapan ilk Türk şirketiyiz’
Tekfen CEO’su Osman Birgili, kasım 2012’deki ilk ziyarette Tekfen’in Türkiye’de offshore platform yapan ilk müteahhit firma olduğuna dikkat çekmiş, bölgede enerji projeleri ile ilgili şu projeksiyonu yapmıştı: “Kaynakların çıkarımı ve boru hatları için 20 milyar dolarlık yatırım yapıldı. Şah Denizi’nde yeni yataklar bulundu. Azerbaycan, petrolünden sonra gazıyla öne çıkacak. Birinci fazda 20 milyar dolar yatırım oldu İkinci fazda 25 milyar dolar yatırım olacak. Bu faz yatırımı biraz yavaşlamıştı. Çünkü Türkiye üzerinden gidecek hattın ortaklarının netleşmesi bekleniyordu. Son zamanlarda proje yazışmaları hızlandı. BP idare sürecini durdurdum diye mektup göndermişti. Şimdi süreç tekrar başladı. Ortakları arasında bulunan BP, aynı zamanda operatör şirkettir. Bu projede de önemli işler almayı umuyoruz.”

Platformun özellikleri:
Projenin iş vereni AIOC.
-  Müteahhidi ATA Konsorsiyumu (Amec - Tekfen - Azfen).
-  Tekfen’in payı yüzde 40.9.
-  Platformun ağırlığı 18.500 ton.
-  100 x 50 ebatlarında.
-  Üzerinde 193 kişilik yaşam ünitesi var.
-  Denizde, 120 kilometre açıkta duracak.
-  170 metre derinlikte 12 kazık ayak üzerine oturacak.
-  Üzerinde 28 MW’lık santral var. (250 bin kişilik bir kasabaya yetecek kadar enerji).
-  24 yıl çalışabilecek.
-  Üstünde helikopter pisti bulunuyor.
-  Bu platformda 640 km kablo çekildi.
-  120 bin m2 kumlama boya yapıldı.