Ucuz petrol, yenilenebilir enerjilerin hızını kesemeyecek

DİDEM ERYAR ÜNLÜ

Petrol fiyatları geçtiğimiz haziran ayından bu yana yarı yarıya geriledi. Bundan beş sene öncesine kadar, fosil yakıt fiyatlarında meydana gelebilecek bir düşüş yenilenebilir enerji sektörünün sonu anlamına gelebilirdi. Oysa bugün durum farklı. Bloomberg New Energy Finance tarafından yayımlanan son araştırma, petrol fiyatlarındaki düşüşün, yenilenebilir enerji yatırımlarını etkilemeyeceğini ortaya koyuyor. Ucuz petrolün temiz enerji dönüşümünün önünü kesemeyecek olmasının yedi nedeni şöyle:

Güneş petrol ile rekabet etmiyor

1-Petrol otomobiller için; yenilenebilir enerjiler ise elektrik için kullanılıyor. Bu ikisi birbiri ile rekabet etmiyor. Petrol, elektrik şebekesine enerji sağlayabilmek için çok pahalı. Kömürle, doğal gazla, hidro enerjiyle ve nükleer enerjiyle rekabet eden güneş enerjisi, bugün elektrik piyasasının yüzde 1’inden daha azını temsil ediyor; fakat Uluslararası Enerji Ajansı’na göre 2050 yılından itibaren dünyanın en büyük enerji kaynağı olacak. Güneş enerjisi talebi o kadar yüksek ki, yeni güneş enerjisi santrallerinin kurulumu önündeki en büyük engel ancak panel üretimindeki yetersizlik olabilir.

2-Yenilenebilir enerjilerin önündeki en büyük tehdit ucuz petrol değil; ucuz elektrik. Örneğin ABD’de doğal gazın çok fazla olması, enerji üretimi maliyetini önemli ölçüde geri çekti. Peki buna rağmen elektrik faturaları neden hala yüksek? Elektrik faturasındaki tek belirleyici unsur petrol değil. Tüketiciler aynı zamanda elektriğin enerji kaynağından eve ulaşması için de para ödüyorlar. Son dönemde yapılan enerji şebekesi yatırımları ile oldukça yükseldi. Deutsche Bank verilerine göre yıllık elektrik şebekesi yatırımları 1980 yılından bu yana dört kat artarak 2010'da 27 milyar dolara yükseldi.

3-Güneş enerjisi fiyatları hızlı bir şekilde geriliyor; çünkü güneş enerjisi petrol değil, teknoloji anlamına geliyor. İşte bu yüzden bu enerji kaynağının 2050'de ilk sıraya gelmesine kesin gözüylebakılıyor. Zaman geçtikçe, bir yandan solar enerjinin verimliliği artıyor, diğer yandan fiyatı düşmeye devam ediyor. Bu arada dikkat çekici birkaç örnek vermek gerekirse: Petrol zengini Dubai, 2030 yılı için solar enerji hedefini üç katına çıkardı. Güneşin toplam enerji kapasitesi içindeki payı yüzde 15 olacak.

4-2010'dan bu yana benzin fiyatları ile elektrikli otomobil satışları arasında ilişki olmadı. Elektrikli otomobiller daha ilk kullanım aşamasında. Tesla’nın elektrikli otomobili için 100 bin dolar ödeyen bir kişi, benzin fiyatını çok dert etmeyecektir. Örneğin Çin hükümeti elektrikli otomobillere teşvik vermeye başladı. Bunun başlıca nedenlerinden birisi hava kirliliği. Elektrikli otomobil kullanımı sessiz, fakat hızlı bir şekilde artıyor.

5-Bloomberg benzinin pompa fiyatının düşmediği ülkeler arasında Malezya, Endonezya ve Tayland’ı sıralıyor. Aslında Türkiye de bu ülkeler arasında yer alıyor. Bunun bir çok nedeni var. Hindistan ve Endonezya gibi ülkeler, petrol fiyatlarındaki düşüşten elde edilen kazancı benzine verilen teşviklere yönlendirdi ve bütçesini dengeledi. Bugün fosil yakıtlara verilen teşvikler yenilenebilir enerji teşviklerinin altı katı civarında. Teşvik farklılıklarını azaltmak, yakıt verimliliğini artırmanın ve temiz enerji dönüşümünü hızlandırmanın en ucuz yolu.

6-Petrol fiyatlarındaki düşüşle birlikte, solar ve rüzgar enerjisi şirketlerinin hisseleri de geriledi. Fakat bu durum enerji projelerine yapılan yatırımları etkilemedi. Bloomberg New Enerji Finance verilerine göre, geçtiğimiz sene küresel boyutta gerçekleşen temiz enerji yatırımları yüzde 16 artarak 310 milyar dolara yükseldi.

7-Petrol fiyatları tarihinin altın bir kuralı var: Düşen mutlaka çıkar. Goldman Sachs’a göre, petrolün varil fiyatı 70 doların altında kalırsa, gelecekteki petrol projelerine yapılacak 1 trilyon dolarlık yatırımdan kar sağlanamayacak. Dolayısıyla petrol arzı bir gün daralacak ve fiyatlar yeniden yükselecek. Sektör uzmanlarına göre, petrol fiyatları en fazla bir ya da iki sene düşük kalabilir. Öte yandan, petrolden farklı olarak, yenilenebilir enerji fiyatları her zaman öngörülebilir ve ucuzlamaya devam edecek. Deutsche Bank’a göre, 2017 sonunda solar enerji şebeke elektriğinden daha ucuz olacak.