İthalat %38.5 arttı sektör SOS veriyor

Nurdoğan ARSLAN ERGÜN

Ayakkabı, yan sanayi, kürk, saraciye, deri konfeksiyon gibi Türkiye ihracatında önemli bir yeri olan deri ve deri mamulleri sektöründen, ithal ürünlere karşı ‘kontrol mekanizması kurulsun’ çağrısı geldi.

İthalatın yüzde 38.5 arttığı sektör, ithal ürünlere karşı SOS veriyor. 2021 yılında 567 milyon dolar, 2022’de 250 milyon dolar dış ticaret fazlası veren deri ve deri mamulleri sektörü, 2023’te 415 milyon dolarlık dış ticaret açığı verdi. İthalatın en fazla arttığı alt sektör ise yüzde 60 ile ayakkabı oldu.

Birlik ve 6 dernek sorunları konuştu

 İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği (İDMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Güven Karaca ve Yönetim Kurulu’nun ev sahipliğinde bir araya gelen İDMİB Başkan Yardımcısı ve Türkiye Deri Sanayicileri Derneği (TDSD) Başkanı Burak Uyguner, Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Başkanı Berke İçten, Saraciye Sanayicileri Derneği (SSD) Başkanı Hasan Süren, Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği (TDKD) Başkanı Cengiz Sarıgül, Kürk Sanayicileri ve İş adamları Derneği (KSİAD) Başkanı Ali Yavuz Boynukısa ve Ayakkabı Yan Sanayicileri Derneği (AYSAD) Başkanı Sait Salıcı, başta ithalat olmak üzere ihracat, üretim, satış ve istihdam sorununa karşı çözüm önerilerini anlattı.

Güven Karaca: Agresif pazarlama yapacağız

Deri ve deri mamulleri sektörünün gün itibariyle en büyük sorununu ithalat olarak gösteren İDMİB Başkanı Güven Karaca, “Biz sahadaki verileri toplayıp Ticaret Bakanlığı’na sunuyoruz.

Kontrol mekanizması şart. Bunun ek vergi gibi 5 önlemi var” dedi. Sektörün 2023 yılında ihracatının yüzde 9,5 gerilediğini açıklayan Karaca, “İhracatımız 1 milyar 860 milyon dolar oldu. Bu düşüş olumsuz bir gelişme ancak, sektörümüz açısından pozitif bir durum da var. Kilogram başına ihracatta Türkiye ortalaması 1,71 dolarken, deri ve deri mamulleri sektörü olarak kilogram başına ihracatta 11,35 dolarlık bir değere ulaştı.

Eğer ürünlerimizi ve pazarlarımızı çeşitlendirir, daha çevik hareket edip, takım oyununa ağırlık verirsek ihracatta daha büyük başarılar elde edebiliriz” dedi. İhracat için yollarda olmaya devam edeceklerini vurgulayan Karaca, fuar gibi geleneksel pazarlamanın yanında her kıtada olmak için agresif pazarlamaya da ağırlık vereceklerini belirtti. Bu amaçla her sektör için global alıcılarla bağlantılar kuracaklarını kaydeden Karaca, ihracatta 2022 rakamlarını yakalamak için çalışacaklarını belirtti.

"Doğru hamleyle global ticarette payımızı artırmalıyız"

Deri ve deri mamulleri ihracatında en büyük pazarın Avrupa Birliği olduğuna vurgu yapan Güven Karaca, “İhracatımızın yüzde 37’sini AB ülkeleri oluşturuyor. Hemen ardından yüzde 19’luk payla eski Doğu Bloku ülkeleri geliyor. İhracat pazarlarımız arasında üçüncü sırada ise yüzde 12’lik payla Orta Doğu Ülkeleri yer alıyor.

2023’ün ardından 2024 yılında da ihracat pazarlarında bir daralma olacağı öngörülüyor. Dünyada ticarette yaşanan daralmanın paralel seyretmesi bekleniyor. Yani, dünya ticaretinde büyük bir gelişme beklenmiyor. Ancak, bugünün gerçekleriyle, geleceğin planlanmaması gerekiyor. Bir vizyon oluşturarak, daha verimli üretimler gerçekleştirmek zorundayız” diye konuştu.

Deri ve deri mamulleri sektörünün dünyada 290 milyar dolarlık bir pazarı olduğunu söyleyen Karaca, “Biz, henüz yüzde 1’lik bir paya sahibiz. Doğru hamleler yaparsak, payımızı artırabiliriz. Ancak, sorunlarımızı kabul ederek ilerlemeliyiz. Kendi oyunumuzu kendimiz yazarsak, başarıyı yakalayabiliriz. Dünyadaki ticaretten daha fazla pay almaksa hedef; e-ticaretten yeni pazarlara kadar her konuyu derinlemesine analiz edip, hareket etmeliyiz” yorumunu yaptı.

2023 yılında deri konfeksiyonda ihracat arttı

Deri ve deri mamulleri içerisinde ihracatını artıran tek sektör deri konfeksiyon olurken, TDKD Başkanı Cengiz Sarıgül, artışın yüzde 5.58 olduğu bilgisini verdi. 2023 yılında bu kalemdeki ihracat rakamının 137 milyon dolar olduğunu açıklayan Sarıgül, miktardaki artışın da yüzde 16’ya çıktığını kaydetti. Deri konfeksiyonda ihracat birim fiyatının 122.14 dolar olduğunu aktaran Sarıgül, 54.7 milyon dolar ile ihracattaki birinci pazarı AB ülkeleri olarak kaydetti. Sarıgül’ün verdiği bilgilere göre, 2.4 milyar dolar olan dünya deri konfeksiyon ithalatı içerisinde Türkiye’nin payı yüzde 5.5.

Kürk ihracatında birim fiyat 158.6 dolar oldu

Türkiye’nin 2022 yılı kürk ihracatının 107 milyon dolar olduğunu dile getiren KSİAD Başkanı Ali Yavuz Boynukısa, 2023 ihracatının ise yüzde 6.7 küçülme ile 100 milyon dolarda kaldığını belirtti. Miktardaki azalmayı yüzde 18.6 olarak aktaran Boynukısa, “İhracatta 16 milyon dolarla Fransa, 15.2 milyon dolarla ABD, 7.9 milyon dolarla İtalya, 7 milyon dolarla Tacikistan sıralamaya giriyor. İthalatın olmadığı sektörümüzde kilogram başına birim fiyat 158.6 dolar. 1.8 milyar dolar olan dünya kürk ithalatındaki payımız yüzde 5.8” bilgisini verdi.

Taklitler yerli üreticiye zarar veriyor

Ayakkabı sektörünün son 10 yılı rekorlarla geçirdiğini ancak 2022 son çeyreğinden itibaren düşüşe geçtiğini kaydeden TASD Başkanı Berke İçten, “Sektörümüz 580 milyon çift üretimin 380 milyon çiftini ihraç ediyordu. 2023’te ihracatımız 285 milyon çifte düştü. Sektörümüzde 55 milyon çifte yakın ithalat var” bilgisini verdi. Ayakkabıda taklit ürünlerin de fazlalığına dikkat çeken İçten, “Taklit ürünler global markaya değil yerli üreticiye zarar veriyor.

Yerli markalar, hem orijinali hem de çakmasıyla mücadele ediyor” dedi. Dünyada ayakkabı üretiminin 24 milyar çift olduğunu kaydeden İçten, Türkiye’nin payının ise yüzde 2.4 olduğunu iletti. İçten, global markaların Türkiye’de üretim yapması için çalıştıklarını da ekledi. İç pazarda da perakende zincirlerinin dahi Uzakdoğu’dan ürün getirdiğini söyleyen İçten, “Vergilere rağmen Uzakdoğu’dan getirmek daha uygun. Markaları yerli üretime ikna edecek zemin olması lazım” dedi.

Saraciyede kayıp yüzde 14.4

Değer bazında Türkiye’nin saraciye ihracatının yüzde 14.4’lük düşüşle 273.7 milyon dolar olduğunu açıklayan SSD Başkanı Hasan Süren, bunun 230.7 milyon dolarını çanta ve cüzdanların oluşturduğunu aktardı. Miktardaki kaybın ise yüzde 26 olarak gerçekleştiğini belirten Süren, miktarı da 20.6 bin ton olarak bildirdi. Saraciyede ihracat birim fiyatını 13.3 dolar olarak açıklayan Süren, dünya saraciye ithalatını 90.2 milyar dolar olarak kaydetti.

Yerel seçimden sonra kur düzelir

Ham ve yarı işlenmiş deri tarafında da yüzde 20’lik bir düşüş yaşandığını aktaran Türkiye Deri Sanayicileri Derneği (TDSD) Başkanı Burak Uyguner, “2022’de 277 milyon dolar olan ihracatımız, 2023’te 221 milyon dolara geriledi. 2022 herkesin bizden aldığı, 2023 ise bizim herkese satmaya çalıştığımız bir yıl oldu” dedi. Uyguner, 2024 yılında yerel seçimden sonra kurda bir düzelme beklediğini belirterek “2022 rakamlarına döneceğimizi düşünüyorum. İhracatçı kur’u düşünerek çalışmaz” dedi.

Önce zihniyet değişimi gerekiyor

Ayakkabı yan sanayiinde ihracat kaybının yüzde 12 ile 57.6 milyon dolar olduğunu aktaran AYSAD Başkanı Sait Salıcı, “Yan sanayii 40 tane sektörün birleşiminden oluşuyor. İthalat bizi de zorluyor. Ancak ithalata vergi koymak geçici çözüm. Mesele üretimi artıracak fiziki şartların oluşması için bir zihniyet değişimi. Kendi üretimimizi nasıl artırabiliriz konusunda zihniyet devrimine ihtiyaç var” vurgusu yaptı. Yan sanayide birim fiyatın 7.72 dolar olduğunu kaydeden Salıcı, 16 milyon dolarla Afrika’nın birinci, 15 milyon dolarla Avrupa’nın ikinci, 12 milyon dolarla da eski Doğu Bloku ülkelerinin üçüncü yer aldığını belirtti. Salıcı, dünya ayakkabı aksamı ithalatının ise 9.3 milyar dolar olduğunu kaydetti.