Nakliyeci Lüksemburg'daki tarihi davadan umutlu döndü

Aysel YÜCEL

Lüksemburg- Gümrük Birliği Anlaşması'na aykırı olduğu halde Avrupa'ya ihracat yükü taşıyan Türk TIR'larından alınan geçiş ücretlerine karşı nakliyecilerin açtığı davaların ilki görüldü. Dava, Türkiye ile Avrupa arasında 3.5 milyar euroluk ticaret kaybına neden olan engellerin aşılması mücadelesinde tarihi bir adım olarak görülüyor.

UND İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, mahkemenin Türkiye lehine olumlu geçtiğini, 1 yıl içerisinde belli olacak sonuçtan umutlu olduklarını söyledi.

AB ülkeleriyle yaşanan geçiş belgesi, kota ve vize sorununa karşı mücadelesini artırarak sürdüren nakliyecilerin bazı ayrımcı AB ülkelerine dava açtığı davalardan ilki dün Luxemburg’da yapıldı. Davacı şirket İstanbul Lojistik'in üyesi olduğu Uluslararası Nakliyeciler Derneğinin (UND) yanı sıra Ekonomi Bakanlığı, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, AB Bakanlığı, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), TOBB ve İktisadi Kalkınma Vakfı (İKV) yetkilileri de davaya gözlemci olarak katıldı. Dava, Türkiye ihracatına ağır darbe vuran kota ve geçiş belgesi gibi haksız rekabete sebep olan uygulamaların tamamen ortadan kalkması noktasında tarihi öneme sahip. Temmuz ayında açıklanan etki analizine göre Türkiye-AB arasındaki ticaret engellerinin her iki tarafta 3.5 milyar euro kayba neden oluyor.

Anlaşmalara aykırı

Dün görülen dava 2014 yılında Macaristan'ın 438 euroluk geçiş ücretini ödemediği için bir TIR şoförüne 2 bin 400 euroluk para cezası verilmesi üzerine İstanbul Lojistik tarafından açıldı. UND İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, bu cezayı ilgili anlaşmalara aykırı olduğu için davaya dönüştürdüklerini, Macaristan’daki yerel mahkemenin de konuyu Avrupa Adalet Divanına taşıdığını aktardı. Bunun üzerine Avrupa Adalet Divanı’nın üye ülkeler ile AB Komisyonuna görüş sorduğunu ifade eden Şener, Macaristan ve İtalya'nın benzer görüşleri yazdığını ancak, AB komisyonunun net olarak, Türk tarafının tezlerinin doğru olduğunu, alınan ücretlerin taşımayı pahalılaştırdığını ve dolayısıyla malların serbest taşınması taahhüdüne uymadığını yazdığını aktardı.

Fatih Şener, dava sonrası şu önemli açıklamayi yaptı: "Bugün Türk taşımacılık sektörü olarak tarihi bir ana tanıklık ediyoruz. Bir Türk taşımacısına Macaristan’dan kesilen haksız bir cezaya karşı açılan bir davaydı. Avrupa Adalet Divanı’nda (AAD) açılan davada üç taraf vardı. Mağdur olan taşımacının temsilcisi avukatları, Komisyon, Macaristan devleti. Komisyon aslında burada Türk tarafının hakkını teslim etti. Konu aslında Gümrük Birliği Ortaklık Konseyinin 1/95 sayılı kararı gereği ile ilgili malların serbest dolaşımı hakkı olan Türkiye Cumhuriyetinin ihraç ürünlerinin geçtiği ülkelerde alınan ekstra ücretlerle taşımanın pahalılaştırılması ve yönlerinin değiştirilerek farklı güzergahlarının zorlanlamaları. Biz bu davadan çok umutluyuz. Burada Macaristan tarafından alınan 436 avro ücretin malların serbest dolaşımı ilkesine aykırı olduğu söylenmişti. Bugün bunlar duruşmada tekrar gündeme geldi ve itiraz etti. Bizim değerlendirmemize göre hakimler de çok doğru sorularla sorarak konunun haksızlığını ortaya çıkardı. Biz bu yolla Türk ihracatının önünün açılacağına inanıyoruz. Zira AB’nin kendi yaptığı etki analizine göre, şayet bu engeller kalkarsa Türk dış ticaretine ilave 3.5 milyar euro ilave ticaret olacak. 6 Nisan’da başkan görüşünü açıklayacak, bu yıl içinde de dava sonuçlanacak. Biz bu yolla Türk ihracatçısının ve ekonomisinin kazanacağına inanıyoruz. Ekonomi Bakanlığı yanında, TİM, TOBB, İKV gibi sivil toplum kuruluşları burada. Bu meselenin bu dava ile çözüleceğini düşüyoruz."

Sırada Avusturya davası var

Türk TIR'larından özellikle Bulgaristan, Romanyave Macaristan’dan geçerken geçiş ücreti alınıyor. Uygulamanın taşımayı pahalılaştırdığı için Türk ürünlerinin Avrupa’daki rekabet gücünü zayıflattığını dile getiren UND İcra Kurulu Başkanı Fatih Şener, “Bulgaristan’a 84, Romanya’ya 236, Macaristan’a 438 euro geçiş ücreti ödendiğini kaydeden Şener, AB-Türkiye Gümrük Birliği Anlaşmasına aykırı olduğu gerekçesiyle uygulamaya itiraz ettiklerini kaydetti. Fatih Şener, sıradaki davanın ise Türk nakliyecisini trene bindirmeye zorlayan Avusturya'ya yönelik olduğunu söyledi.

Bakanlıklar ve STK'larla ortak mücadele veriliyor

UND ve TİM, ilgili bakanlıkların desteğiyle, Macaristan, Avusturya, Bulgaristan, Slovenya, İtalya, Romanya, Yunanistan'a karşı Türk tırlarına uyguladıkları kota ve tarifeler nedeniyle kapsamlı bir mücadele başlattı. Böylece, ikili veya transit geçiş belgesi kotaları, geçiş belgesi ücretleri, profesyonel sürücü vizesi işlemlerindeki karmaşıklık, maliyetler ve kalış süresi kısıtlamaların kaldırılması amaçlandı.

Haziran 2015'te AB Komisyonuna gönderilen şikayet dosyasında, söz konusu kısıtlamalar nedeniyle Almanya ve diğer ülkelerle yapılan ticaretin ciddi zarar gördüğü belirtildi. AB Komisyonu da, Temmuz 2015'te yayınladığı Türkiye-AB Karayolu Yük Taşımacılığı Anlaşması Etki Analizinde, sadece geçiş belgesi kotaları nedeniyle Türkiye ve AB arasındaki ticaretinin yılda 3,5 milyar avro kaybettirdiğine vurgu yapıldı. Türkiye'nin en büyük ticaret partneri Almanya güzergahında taşımaları engelleyen kota kaynaklı sorunlara karşı yerel düzeyde idari davalar açılmaya başlandı. Konu ilk olarak, Macaristan ve Avusturya'da mahkemelerin gündemine geldi. Macaristan'daki davada, anlaşmaya varılamaması üzerine davanın Avrupa Adalet Divanına taşınmasına karar verildi. Adalet Divanı da Ocak 2016'da, Türkiye'nin yanı sıra üye ülkeler ve AB Komisyonundan görüş istedi.