1.6 milyarlık yatırım, 210 bin araç

Kezban KARABOĞA

İSTANBUL - Araç kiralama sektörü çok hareketli. Şirketlerin önünde büyük yatırım planları var. Yaptığımız hesaplara göre önümüzdeki iki yıl içinde 40 binden fazla yeni araç filolara katılacak. Bu da ortalama 40 bin lira değerinden 1.6 milyar liralık araç yatırımı anlamına geliyor. Sektörün 2012 için yüzde 15'lik büyüme hedefi de genel ekonomik büyüme beklentisinin üç katı. Operasyonel araç kiralamadaki paylara göre sektörün ilk 10 firmasında yabancı payı yüzde 50'yi geçiyor. Yetkililer, yabancı şirketlerin pazara ilgisinin devam ettiğini söyledi. Sektörün hızlı büyümesi yabancı ilgisini canlı tutuyor.

Tüketici alışkanlıklarının değişmesi, şirketlerin, kamu sektörünün maliyet hesaplarıyla araç almaktan çok kiralamaya yönelmesi araç kiralama sektöründe gelişmeyi destekliyor. Özellikle iş ve ticaret yaşamının artan mobilitesi, kongre turizminin gelişmesi, yurt içi ve yurtdışı seyahatler sektöre ivme kazandırıyor. Sektörün, kriz dönemleri dışında, her yıl yüzde 15-20 düzeyinde büyümesi ve bu büyük potansiyelin cazibesi de pazara sürekli yeni oyuncuları çekiyor.

Şirketlerin gündeminde önemli yatırımlar var. Derindere Filo Kiralama 2012 yılında 125 milyon euro yatırım yaparak filosuna 6 bin yeni araç katacak. Avis, araç parkını ve çeşitliliğini artırmaya yönelik yatırımlara devam edecek. Şirket, 2011'de 210 milyon TL'nin üzerinde yatırım yapmıştı. Bu yatırımı 290 milyon TL'nin üzerine çıkaracak. Bu da şirketin 80 milyon lira daha yatırım yapacağını gösteriyor.
Intercity, 2013'e kadar mevcutta 30 bin olan araç parkını 50 bine çıkaracak. Bu da 20 bin ilave araç demek. Yüzde 100 yerli sermayeli Anadolu Grubu'na ait Çelik Motor Filo Kirama 2012'de 10 bin 500 olan araç filosunu 13 bine yükseltmeyi hedefliyor. FleetCorp sektörün üzerinde bir büyüme ile birlikte araç sayısını 12 bin 500'e çıkarmayı planlıyor.

170 bin araç var

Sektör yetkililerinin verdiği bilgiye göre sektörün 'operasyonel filo kiralama'da (kurumlara yapılan kiralama) 150 bin araç var. Günlük kiralamadaki araç sayısı ise 20 bin civarında. Yani sektör 170 bin araçla çalışıyor. Ancak bu yıl ve önümüzdeki yıl yaklaşık 40 bin adet araç alımı gerçekleştirilecek. Araç kiralama sektörünü ve gelişmeleri konuştuğumuz TOKKDER Başkanı Önder Erdem'e göre, önümüzdeki 5 yıl içinde sadece operasyonel kiralamada araç sayısı yaklaşık iki kat artacak. Endüstri ve günlük kiralama ile birlikte 250 bin araca ulaşılacak. Bu büyümenin yabancı sermaye ilgisini uyandırdığını belirten Erdem, körfez sermayesinin sektöre ilgisinin de devam ettiğini söyledi. TOKKDER verilerine göre operasyonel filo kiralamada en yüksek pazar yapıya sahip ilk 10 firmanın beşi yabancı ortaklı. Bu şirketlerdeki yabancı payı toplamın yüzde 50'sini geçiyor.

KİM NE KADAR YATIRIM YAPACAK?

Intercity: Sektörün lider şirketlerinden. Cirosu 2010'da 500 milyon TL'yi aştı. 2011'de 30 bin araca ulaştı, 2013'te 50 bin araca ulaşmayı hedefliyor. 2010 verilerine göre; Fortune 500'de aktif büyüklüğüne göre Türkiye'nin en büyük 97. şirketi. 2005'te Dünya Bankası kuruluşu IFC, Hollanda Kalkınma Bankası (FMO) ve KFW BANKENGRUPPE'ye bağlı Alman Kalkınma Bankası'ndan oluşan uluslararası konsorsiyum Intercity'e ortak oldu. Şirketin yüzde 47.3'ü halen Mitsubishi Grubu'na ait.
DRD Derindere Filo Kiralama: 2011'de yaklaşık 120 milyon euro'luk yatırımla, araç filosuna 6 bin yeni araç kattı. 2012'de 6 bin araç daha katarak 125 milyon euro seviyesinde bir yatırım yapmayı hedefliyor. Araç parkı 2011 itibariyle 15 bin.

Avis: Araç parkını ve çeşitliliği artırmaya yönelik yatırımlara devam ediyor. 2011 yılı yatırımları 210 milyon TL'nin üzerindeyken 2012 yılı için yatırım rakamını 290 milyon TL'nin üzerine taşımayı planlıyor. Operasyonel kiralama filosu son 5 yılda 5 bin 610 adetten 12 bin 250 adet araca ulaştı. Günlük araç kiralama filosu da bin 400 adetten 4 bin adete çıktı.

Hedef Filo Hizmetleri: Yüzde 100 hissesi 2006'da South East Europe Equity Fund II tarafından satın alınan Hedef Filo'nun mevcut araç sayısı 13 bine yaklaşıyor. 2012'de pazarın üzerinde bir büyüme bekliyor.

Çelik Motor Filo Kiralama: Anadolu Grubu'na ait. Sektördeki en genç firmalardan. 2005'te kurulan şirket, araç parkını her yıl artırıyor. 2007'de 3 bin 700 adet aracı vardı. 2011'i 10 bin 500 adet ile kapattı. Çok kısa bir süre içinde sektörün önemli oyuncularından biri haline gelen  şirketin 2012 hedefi 13 bin araç.

Fleetcorp: Operasyonel filo kiralama sektörüne yaptığı yatırımlarla dikkat geçen Fleetcorp'ta 2005'ten 2009'a kadar yabancı ortakların yatırımı sürdü. 2009'un başı itibari ile de daha büyük sermaye girişiyle Fleetcorp bugünkü TII'ın yüzde 100 yabancı sermayeli yapısına sahip. Yüzde 100 yabancı sermayeli şirket 9 bin araçlık filodan 2012'de pazarın üzerinde bir büyüme hedefiyle filo büyüklüğünü 12 bin 500 araca çıkarmayı hedefliyor.

LeasePlan Türkiye: Mevcutta 8 bin 400 aracı yöneten LeasePlan Türkiye, 2012'de yüzde 14 büyümeyle 9 bin araçlık bir kapasiteye ulaşmayı hedefliyor. Her yıl pazarın üzerinde büyüyerek, ilk üç oyuncudan biri olmayı hedefliyor. Hedefi KOBİ'ler. Bu konuda yeni projeleri var. Leaseplan Türkiye, yüzde 51 LeasePlan Corporation ve yüzde 49 Doğuş Otomotiv ortaklığında.
ALD Otomotiv Türkiye: Societe Generale Group ve DSFS yan kuruluşu. Yüzde 7'lik bir pazar payına sahip. 7 bin aracı var.

TEB Arval: Şirketin yüzde 50'si Türkiye Ekonomi Bankası (TEB)  Mali Yatırımlar AŞ'nin yüzde 50'si ise Arval'ın. Hızlı büyüme gösteriyor.

Garanti Fleet: Doğuş Grubu'nun sektördeki ikinci firması. Garanti Bankası iştiraki olan Garanti Fleet'in sektörde pazar payı yüzde 4.

İlk 10'un pazar payı yüzde 69

Sektörün derneği TOKKDER'in verilerine göre ilk 10 büyük firmanın toplam pazar payı yüzde 69. Kalan yüzde 31'i irili ufaklı yüzlerce firma paylaşıyor. Bu grup içinde İzmir merkezli Sixt Rent A Car 2008'den bu yana Almanya merkezli, Avrupa'nın birçok ülkesinde pazar lideri olan Sixt markasının Türkiye temsilciliğini yapıyor. Yerli sermaye ve 5 ortaklı olan Sixt Rent A Car, daha çok günlük kiralamada öne çıkıyor ve önümüzdeki yaz aylarında yüzde 75-90 oranında doluluk ile çalışmayı öngörüyor. Yüzde 100 yabancı sermayeli olan Autoland'in hedefi de sektörde ilk 5 şirket arasına girmek. Bu grup içinde yer alan önemli firmalardan biri de Europa Car. Bu şirketi temsil eden EFA'nın 2 bin 500'den fazla aracı var.

TOKKDER Başkanı Erdem: Kamunun payı artmalı

Araç kiralama sektöründe kamu kesiminin payındaki artış dikkat çekiyor. Uzmanlar, operasyonel kiralama pazarına bakıldığında net bir veri olmamakla birlikte kiralamaların yüzde 6-7'sinin kamu tarafından gerçekleştirildiğini ifade ediyor. Bu payın artacağı beklentisi var Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği (TOKDER) Başkanı Önder Erdem, kamunun mutlaka kiralamaya gitmesi gerektiğini ifade ediyor. "Kamu tüm kurumlar gibi aldığı ürünleri finanse ederek daha verimli hale gelebilir. Dış kaynak kullanımı yaparak daha verimli hale gelebilir. Kamuda hızla araç portföyünün işletmesini dışarıya açmalı. İçerisindeki yapılardan kurtulmalı ve finanse ettirmeli. Kamunun elinde 170 bin araç var şu anda. Verimliliği - verimsizliği ölçsün. 15 senedir kullanılan araç var kamuda. Aracı yürütme maliyeti satın alma maliyetinden kat kat üzerinde. Bizim maliye Bakanlığı bütçe mali kontrol dairesi ile görüşmelerimiz var yeni bir taşıt kanunu çıkarıyorlar. Beraber çalışıyoruz. Kamu operasyonel kiralamaya gitmeli kesinlikle" diyor.

'Bir yüksek okul neden olmasın'

Erdem, derneğin görevlerinden birinin sektörün eğitim seviyesini yukarı çekmek olduğunu ve bir sertifika ya da üniversite bünyesinde bir yüksekokulun sektör için faydalı olacağını vurguluyor: "Çok yeni bir endüstri, yetişmiş insan kaynağına sahip değil. Dernek kendi eğitimler düzenliyor üyelerine. Burada özel eğitim kuruluşları ya da konusunda uzman kişilerle çalışıyor. Uzun vadede, üniversitede bir sertifika programına ya da sonrasında yüksek okula çevirmek gibi hayallerimiz var. Onunla ilgili görüşmeler yaptık. Bu iş kolu ile ilgili temel eğitim sahibi olan kişilerin, bu alanda diploma sahibi olan insanlar sektör için çok önemlidir. Endüstrinin eğitilmesi şart. Üniversitede bir meslek yüksek okulu olabilir? Niye olmasın? Yani operasyonel günlük kiralama için olabilir. Endüstri bundan çok kazanır."

TOKKDER Başkanı Erdem, "Önümüzdeki 5 senenin yıllık ortalama 15 büyüme olacaktır. 2012 biraz farklı olacaktır. Sene başındaki bulutlar biraz dağıldı, yüzde 25'e yakın bir büyüme bekliyorum. Özellikle operasyonel kiralama tarafında. Bu yıl 2009'daki kiralanan araçlar çıkıyor. Kriz yılı olduğu için çıkışlar az olacak ama geçtiğimiz sene kadar alım yapabilirse endüstri, alınan araçlar daha fazla olacağı için 2012'deki büyüme daha fazla olacaktır. 2016'da günlük kiralama ile birlikte 250 bin araca ulaşacaktır endüstri."

Erdem'in verdiği bilgiye göre TOKKDER, oto kiralama kuruluşlarını aynı çatı altında birleştirmek amacıyla 1996'da kuruldu. 2011'de Leaseurope'a üye oldu. TOKKDER'in 90'ın üzerinde üyesi var. Bu üyeler uzun dönem ve günlük kiralama sektörünün 80'ini ifade ediyor.

FİRMA YÖNETİCİLERİ NE DEDİ?

Beş yılda araç sayımız iki kat arttı

Avis Türkiye Genel Müdür Yardımcısı İnan Ekici: Kısa dönemli kiralama işimizde 2011'de hayata geçirdiğimiz 2x2 projemiz çerçevesinde 2 yılda 2 kat büyümeyi hedefledik. Uzun dönemli kiralamada ise 5 yılda 3 kat büyümeyi planlıyoruz. 2011 yılı yatırımlarımız toplamda 210 milyon TL'nin üzerindeydi. Bu yıl ise yatırım rakamımızı 290 milyon TL'nin üzerine taşıyacağız. Operasyonel kiralama filomuzda, bundan 5 yıl önce 5 bin 610 adet aracımız varken bugün 12 bin 250 adet aracımız bulunuyor. Son 5 yılda araç sayımızı 2 katından daha fazla artırarak sektör büyümesinin çok üzerinde artırmış olduk. Benzer şekilde 5 yıl önceki günlük araç kiralama filomuzda bin 400 araç bulunurken bu yıl 4 bin adetlere ulaştık. Günlük araç kiralama hizmetlerinde ciroda yüzde 31 büyüyerek yüzde 22 pazar payı ile 2011 yılını lider kapattık. Operasyonel kiralamada ise yüzde 37'lik büyüme ile pazar payımızı yüzde 9'a çıkarttık.

Filomuzun değerini de artırıyoruz

DRD Derindere Filo Kiralama Genel Müdürü İlkay Ersoy: 2011'de yaklaşık 120 milyon euro'luk yatırımla, filomuza 6 bin adede varan yeni araç katmanın gururunu yaşıyoruz. 2012'de filomuza 6 bin adet araç daha katarak 125 milyon euro seviyesinde bir yatırım yapmayı hedefliyoruz. 2011'de 15 bin adede ulaşan araç parkımızı, 2012 sonunda 18 bin adet seviyesine erişecek. Bu noktada uzun vadeli stratejik planlarımız çerçevesinde filo yapımızda niceliksel olarak büyümekten ziyade, niteliksel olarak büyümeye önem vererek yatırımlarımızda orta ve üst segmentte yer alan araçların paylarını giderek artırıyoruz. Filo değerimizi de artırıyoruz. Operasyonel filo kiralama sektörünün daha da büyüyebilmesi için bazı adımların atılmasına ihtiyacımız var.

50 bin araca ulaşacağız

Intercity Satış Genel Müdür Yrd. Serkant Dorum: 2011 sektör için çok verimli geçti. 2010 yılında yaşadığımız kayıpları telafi ettik ve hatta artıya geçtik. Intercity'nin 2011 yılındaki büyüme hedeflerini yakalayabilmesi adına Japon ortağımız Mitsubishi Holding ile birlikte Intercity'nin sermayesini 60 milyon TL kadar arttırdık. Intercity bugün 30 bin aracı, 400'e yakın çalışanı, 7 bin 500'e yakın kurumsal müşterisi ve yüzde 25 pazar payı ile operasyonel filo kiralama sektörünün lideridir. 2010'da ciromuz 500 milyon TL'yi aştı. Intercity olarak 2011'de 30 bin araca ulaştık. 2013 yılında 50 bin araca ulaşacağız.

'Pazarın üzerinde büyüyeceğiz'

Fleetcorp Ticari Direktörü Barbaros Aytar: Fleetcorp, bugünkü rekabetçi piyasa koşullarında 9 bin araçlık filo büyüklüğü ile yüzde 7'lik bir pazar payı elde etmeyi başardı. Bu başarısının arkasındaki en büyük etkenlerin, kaliteli ve profesyonel personel istihdamı ile birlikte bilgi teknolojilerine yaptığı ciddi yatırımlar olduğu söylenebilir. Nitekim, 2012 yılı için konulan istihdam hedefine 2010 yılında ulaşılarak, son 2 yılda sağlanan yüzde 20'lik istihdam artışı da bunun en büyük göstergesi. Geçtiğimiz 18 ayda yüzde 40 büyüme göstererek, 4 bin 700 kontrata imza attık. 2012'de de pazarın üzerinde bir büyüme göstererek filo büyüklüğümüzü 12 bin 500 araca çıkarmayı hedefliyoruz.
ALD Automotive Satış Uzmanı Onur Kurşungöz: Yüzde 100 Societe Generale iştiraki olan ALD Automotive'in 2012 Nisan ayı itibariyle 7 bin aracı var. 2012 ve 2013'de her yıl için yüzde 25 büyüme hedefliyoruz. 2011 yıl sonu pazar payımız yüzde 5. Bu yıl yatırım hedeflerini IK alanında kişisel gelişim, yetkinliği ve kurumsal kültürü arttırma ana başlıkları altında programlar, IT alanında operasyonel raporlama, yeni ürünlere ait alt yapı yatırımları ve müşteri memnuniyeti ölçümü ve bağlılık programları çerçevesinde olacak.

Araç kiralama sektöründe son durum

Sayı    ŞİRKET ADI    Ortaklık yapısı    Araç sayısı    Yatırım hedefi

1    İntercity Rent A Car    Mitsubishi % 47, yüzde 52.7 3'lü konsorsiyum    30.000    2013 hedefi 50.000 / 20 bin araç alacak
2    Derindere    % 100 yerli sermaye    15.000    2012 hedefi 18.000 bin araç / 6 bin araç alacak
3    Avis    Otokoç Ticaret A.Ş     16.250    80 milyon yatırım yapacak
4    Hedef Filo Hizmetleri    % 100 South East Europe Equity Fund II        13.000    Yüzde 15 büyeme
5    Çelik Motor    % 100 Anadolu Grubu    10.500    Araç sayısını 13.000'e çıkaracak
6    Fleet Corp.    % 100 TII    9.000    2012 hedefi 12.500 araç
7    Leaseplan Türkiye    %51 LeasePlan Corp. - %49 Doğuş Otomotiv    8.400    2012 hedefi 9.000 araç
8    ALD Otomotiv Türkiye    Socıete  Generale Group, DSFS yan kuruluşu    7.000    Büyüme hedefliyor
9    TEB Arval    % 50 Teb Mali Yatırımlar- % 50 Arval    Büyüme hedefliyor
10    Garanti Filo    % 100 Garanti Bankası iştiraki    Büyüme hedefliyor
11    Diğer    Sektörde yerli yabancı yüzlerce firma var    Yaklaşık 30.000    Ortalama yüzde  15 büyüme