Kur zammı geliyor, yarış 2. ele kayıyor

Aysel YÜCEL

Bu yılın ilk çeyreği 2016 modellerin kampanyalı satışlarıyla iyi geçmişti. İlk iki ay, ÖTV artışı ile kur artışları fiyatlara tam yansımadı, kampanyaların etkisiyle düşüş yüzde 3.8’de kaldı. Ancak stoklar da eridi. Artık piyasaya kur farkını tamamen yansıtan sıfır ithal araçlar giriyor. Üretimlerinde yüksek ithal girdi kullanıldığı için yerli üretim araçlarda da kur etkisi asıl şimdi yansımaya başlayacak. Sektör nisan ayı dahil izleyen aylarda düşüş bekliyor.

2016 nisanda satış rakamı 83 bindi. Bu nisan için beklenti 75 bin dolayında. Bu da yüzde 10’luk bir düşüş ifade ediyor. Sektör temsilcilerine göre Ocak 2016’dan sonraki yüzde 20’lik kur artışının fiyatlara yüzde 3 – 10 arasında zam olarak yansıyacağı yönünde.

Geçen hafta açıklamalarda bulunan Borusan Manheim Genel Müdürü H. Zafer Terzioğlu, geçtiğimiz yıl Kasım sonunda yapılan ÖTV zammı ile yüzde 15 arasında fiyat artışı yaşayan sıfır otomobillerin, şimdi de 2017 modellerle birlikte kur farkı zammı ile karşı karşıya kalacağını belirttikten sonra fiyat artışı beklentisini yüzde 20 olarak ifade etmişti. Ancak sektörün diğer oyuncuları bu kadar yüksek zam beklemiyor. Özellikle Türkiye’de üretimi olan araçlarda fiyat artışının yüzde 5’lerde kalacağı, sıfır ithallerde ise daha yüksek olacağı beklentisi dile getiriliyor.

Fiyat artışı üst segmenlerde daha yüksek oranda olacak. OYDER Başkanı Alp Gülan, özellikle bu konuya dikkat çekerek, “Kur farkı gelince bazı araçlarda ÖTV baremi aşılacak. Araç 68-69 bin civarında. Şimdi hesap ediyorsunuz yenisi 70 bin olmuş. Bin lira model zammı gelince araç ÖTV baremini de aşmış oluyor. 39 bin liralık araba kaçınılmaz 41 bine çıkınca bir üsteki dereceye geçiyor. Biliyorsunuz 40 bin ve 70 bin baremleri var” dedi.

Talep ikinci ele kayacak

ÖTV ve kur artışı etkisiyle artan sıfır araç fiyatları yüzünden talebin ikinci ele kayması, ikinci elde de 2015 - 2016 modellerin tercih edilmesi bekleniyor. Son biri iki haftayı değerlendiren sektör temsilcileri, ikinci elde talebin arzdan hzılı arttığına dikkat çekiyor. Talebin arzı geçmesinin önemli nedenlerinden biri de filo kiralama şirketlerinin ikinci ele verecekleri eski araçları, fiyat artışından yararlanmak için bekletiyor olmaları.

Yüzde 15 daralma beklentisi

Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) temsilcilerine göre ÖTV’deki artış ve kur farkı zammının da etkisiyle sıfır otomobil piyasasında yüzde 15’lik bir daralma yaşanabilir. Geçen yıl 1 milyon adet sıfır otomobil ve hafif ticari aracın satılmıştı. Bu yıl için beklenti yüzde 15 civarında düşüşle 850 bin adet civarında. Bazı ithal modellerde (özellikle üst segment araçlarda) daha fazla olmakla birlikte sektör ortalamasında yüzde 5 ila 10 arası zam olacak görünüyor. Şirketler 2016 stoklarını eriten büyük kampanyaların revize ederek bu zammın olumsuz etkisini kırmaya çalışan yeni kampanyalara yüklenecekler.

Görüştüğüm yetkililer, ekonomiyi canlandırmak amacıyla düzenlenen yeni teşviklerde otomotivin yeterince ele alınmadığını, bu aşamada en önemli desteğin hurda teşviki olabileceğini savunuyorlar.

Otomotiv Yetkili Satıcıları Derneği (OYDER) Başkanı Alp Gülan

FİRMALAR ZARARINA SATIŞI BIRAKIYOR

2016 stokların bitmesi ve bu stokların bitmesiyle ortaya gelen yeni maliyetin araç fiyatlarına yansıması söz konusu.Genelde sektör kurların da biraz aşağı inmesiyle zamları çok temkinli yaptı. Şimdi hem kur farkı geliyor hem bazı arabalarda yeni gelen fiyat ÖTV baremini aştığı için oran artıyor. Mesela araç 68-69 bin civarında. Şimdi hesap ediyorsunuz yenisi 70 bin olmuş. 1000 lira oradan model zammı geliyor. Araç ÖTV baremini aşınca bir de devletin barem aşım konusu devreye giriyor. Bunu da çok iyi anlatamayınca bazen şöyle yanlış anlaşılıyor ki, ÖTV kasımda yapıldı, şimdi mi o arabanın ÖTV’si artıyor. Öyle olmuyor. 39 bin liralık araba kaçınılmaz 41 bine çıkınca bir üsteki dereceye geçiyor. Biliyorsunuz 40 bin ve 70 bin baremleri var. Bu baremler aşılınca da araca sadece araç zammı gelmiyor bir de eşiği aştığı için ilave zam geliyor. Ama genel anlamıyla baktığınız zaman malum kimse kur arttı diye bir anda maliyetlerini yansıtamadı. Piyasa ona hazırlıklı değildi. Şimdi tatlı talı zararına satışı bırakmaya hazırlanıyor herkes. Daha maliyetlere bile tam gelemedi ama yüzde 20’lik keskin artışları söylemek yanlış olur. Sektör böyle bir şeyi kaldıramaz. Ben yüzde 3 ila yüzde 10 arasında zam olacağını düşünüyorum. Ama sektör oturup şu kadar zam yapalım demiyor. Her firma farklı oranda yapacaktır. Tam bir yüzde vermek yanlış olur. Bu noktada hükümet tarafından ekonomik ömrünü tamamlamış araçlara yönelik yapılacak bir çalışma piyasaya yeni bir ivme getirebilir.

Mercedes-Benz Otomobil Grubu Pazarlama ve Satış Türkiye Direktörü Şükrü Bekdikhan

ALT VE ÜST SEGMENT ARASINDA MAKAS ÇOK AÇILDI

Kasım 2016’da yeni tanımlanan ÖTV uygulamasına göre, ÖTV matrahı sadece silindir hacmi ile değil aynı zamanda araç fi yatıyla birlikte artıyor. Buna bağlı olarak alt ve üst segment araçlar arasındaki fi yat makasının göreceli olarak daha çok açılmaya başladığını gözlemliyoruz. ÖTV artışından sonraki ilk birkaç ay stoktaki araçların satışıyla geçtiğinden, ÖTV artışından dolayı meydana gelen yaklaşık yüzde 10 seviyesindeki fiyat artışını tüketiciler direkt olarak hissetmediler. Mart ayı sonu itibarıyla stokların erimesi ile birlikte gerek ÖTV artışından meydana gelen bu payın fiyatlara yansıması gerekse döviz kuruna bağlı olarak maliyetlerdeki artışlar ve yapılacak zamların etkisi ile araç fiyatlarında belirgin bir artışın yaşanacağını söyleyebiliriz. Yeni ÖTV hesaplama yöntemi ile de bu artış üst segmentlerdeki otomobillere daha çarpıcı olacak yansıyacaktır. Bunun toplam otomobil satışlarına etkisi olacağını ve üst segmentlerde daralmanın daha yüksek oranda gerçekleşeceğini öngörmüştük. Satış planlarımızı buna göre revize ediyoruz. Bu artışı daha az hissettirebilmek için çeşitli segmentlerde finans kampanyaları düzenliyoruz.

Peugeot Otomotiv Pazarlama Direktörü Mehmet Akın

ÖTV SONRASI KAMPANYALAR DAHA ÖNEM KAZANDI

Oto 2017 yılına birçok değişiklikle girdi, sektör çok farklı kampanyalar ile satışlarını maksimize etmeye çalıştı. Ocak – Şubat dönemi toplamda geçtiğimiz yılın yaklaşık yüzde 3.8 altında gerçekleşirken özellikle Şubat ayındaki düşüş yüzde 11.1 ile dikkat çekiciydi. Pazarın büyüklüğünü etkileyen en önemli unsurların fiyat ve kampanyalar olduğu Türkiye otomotiv pazarının bir gerçeği. Özellikle ÖTV oranlarındaki yeni düzenlemeden sonra kampanyaların daha önemli hale geldi. Fiyatlara etki eden önemli bir unsur da özellikle ithal araçlar için, kurlarda yaşanan değişiklikler. Son dönemde kurlarda yaşanan ani ve geniş aralıklı değişiklikler fiyatların belirli bir seviyeye konumlandırılmasına olanak tanıyor. 2016 Ocak ile 2017 Mart dönemindeki kurlara bakıldığında artışın yüzde 19.8 olduğunu görüyoruz Aynı dönemin TCMB araç satın alımı fiyat endeksine bakıldığında ise yüzde 15 lik bir atış var.. Özellikle 2017 model yılı araçlarla birlikte fiyatların kur ve vergi artışı ile paralel bir artış gösterdiğini söyleyebiliriz. Fiyatlarda yüzde5’lik bir artış için yer olduğunu görsek de belirsizlik ortamı ve satışların düşmesi riskine bağlı olarak daha temkinli davranılacağını düşünüyoruz.

Hyundai Assan Genel Müdürü Önder Göker

YERLİ ÜRETİCİ OLMANIN AVANTAJINI KULLANIYORUZ

ÖTV zammı ve kurlardaki artışlar nedeniyle otomotiv sektörü 2017 yılına zorlu bir şekilde girdi. Aslına bakarsanız kasım ve aralık ayları gibi 2017 yılının ilk ayı, stoklarda kalan 2016 modeller ile birlikte güzel geçti ve sektör beklenenin aksine satışlarından çok fazla bir ivme kaybetmedi. Fakat tükenen 2016 model stoklar ve etkili olan yüksek kurlar nedeniyle Mart ayından itibaren yeni siparişler devreye girmeye başladı ve bu da doğal olarak fiyatlara artış olarak yansıdı. Geçtiğimiz yıl nisan ayında 83 bin adet otomobil satışı yapılmıştı. Bu sene ise bu rakamı nisan ayında 75 bin adet olarak ön görüyoruz. Bu bağlamda satışlarda yüzde 10-15 arası bir daralmanın kaçınılmaz olduğunu söyleyebiliriz. Hyundai olarak iç pazardaki satışlarımızın yarıya yakını yerli üretimlerimiz olan i10 ve i20 modellerinden oluşuyor.Diğer markaların aksine yerli üretici olmanın avantajlarını kullanarak fiyatlarımızı daha uygun bir seviyede tutmaya özen gösteriyoruz. Bu sebeple Nisan ayında Hyundai’de herhangi bir fiyat artışımız olmayacak. Yıl boyunca satış hedeflerimize ulaşmak adına çok özel avantajlarımız, uygun ödeme koşulları ve kredi olanaklarımız olacak. Kısacası Hyundai olarak, çalışmalarımıza hız kesmeden devam ediyoruz.

S&S Motors Genel Müdürü Ferhat Albayrak

FİLOCULAR ARAÇLARI SATMAK İÇİN ZAMMI BEKLİYOR

Referanduma kadar ikinci elde bir hareketlilik beklemiyoruz. Ancak referandumdan sonra bir hareketlilik bekliyorum. Sıfır aracın maliyetleri yükseldiği zaman 2. ellere talep artışı oluyor. Sıfır satışlarının 2017 sonunda yüzde 15 ile yüzde 20 arasında düşürüleceği tahmin ediliyor. Ancak bunun tamamı talep olarak yansımaz. Minimum yarısı talep olarak yansır diye düşünüyorum. Beklenen 2. el artışının yanında yüzde 7 civarı da sıfır araçlardan gelecek olan bir müşteri kazanımı olabilir. Bu yıl ikinci el pazarının toplamda yüzde 15 civarı 2. el pazarı büyür diye düşünüyorum. Firmaların zam oranları farklı olacaktır. Biliyorsunuz ÖTV farkı yüzde 10.6’ydı. Euronun son 3 ayda değer kazanımı yüzde 25 civarı. Kur artışını fiyatlara ne kadar yansıtacaklarını göreceğiz. Minimum yüzde 10 kur artışı olur diye düşünüyorum. Öte yandan büyük filo şirketlerinin elindeki 2. el stoğunu satmayıp sıfır fiyatlarının yükselmesini bekleyip daha sonra satışlarını bu şekilde pazara sunacağı yönünde duyumlar alıyoruz. Bu da tabii ki 2. elde gereksiz yere bir fiyat artışı ortaya çıkarır. Bunu göreceğiz.

Tüm Oto Kiralama Kuruluşları Derneği Başkanı Türkay Oktay

KİRALAMA SEKTÖRÜNE TALEP ARTIŞI OLACAK

Bizim sektöre ilave talep artışı olarak yansımasını bekliyoruz, zaten de oluyor. Bu sadece 2017 model fiyatlarında ilave artış kaynaklı değil zaten hep olan bir şey. Geçen yıl o acayip ortamda bile sektör yüzde 19 büyüdü. Bu büyüme trendi devam eder. Bu da destekleyici bir şey. Araçlara ne kadar zaman gelirse bize olan talep de aynı şekilde sürekliliğini devam ettiriyor. Bu ilave bizi zıplatıp uçurmaz. Sağlıklı büyümemize devam ederiz. ekonomik yavaşlama ilk çeyrekte biz hissediyoruz sektör olarak. Rakamlar her ne kadar bunu söylemese de genel ekonomik büyüklükle ilgili sektör olarak hissediyoruz. İade araçlar var, küçülen müşterilerimiz var. Sıkıntıya giren müşterilerimiz var, dolayısıyla geçen seneki büyüme performansını yakalayacağımızı düşünmüyoruz. Yine iki haneli bir büyüme olur ama yüzde 10’lar 12’ler. Ancak referandum sonrası ekonomik ortama bağlı olur diye düşünüyorum. Her şirketin araçları satmak ya da bekletmek konusunda farklı farklı politikaları var. Kimi şirket araba gelir gelmez hemen satıyor. Kimi şirket araba geliyor bir piyasa koşullarına bakıyor. Belki biraz bekletiyor, tutuyor. Sektörde fiyatlar aratacak araçları tutalım diyen de var, demeyen de var. Dolayısıyla bunu genelleme yapmak doğru olmaz diye düşünüyorum.

Otoshops Genel Müdürü Tuğrul Denizaşan

2. ELDE YETERLİ ARZ YOK FİYAT HIZLI ARTACAK

Zammın 2.ele de yansıması çok doğal. Zaten son günlerde 2.elde fiyatlarda yukarı yönlü çok ciddi hareket başladı. Hem araç yok yeteri kadar hem de fiyatlar yukarıya gidiyor. Satılabilecek çok fazla elde ikinci el araç olmayınca otomatikman bu işi yapanlar talep de göstermeye başladı, dolayısıyla fiyatlar son 1.5 haftalık süreçte aracına göre değişmekle birlikte ekonomik segmente yüzde 3 yüzde 5 civarında artış oldu. Bu artarak devam edecek gibi gözüküyor. 2. elde araba almak isteyenler biraz elini çabuk tutmalı. Tutmadığı takdirde yüzde 3 ila yüzde 7 arasında daha yüksek araç maliyetine katlanmak zorunda kalacaklar. Yıl sonunda 2. el pazarında yüzde 20’lere yakın büyüme bekliyoruz.Filo şirketlerinin bazıları yaklaşık 1.5 aydır satacakları araçları bekletiyor, zammı bekliyor. 2016 model araçları almışlardı ama 2017 modelleri daha bu aydan itibaren filolarına katmaya başlayacaklar. Tabii ki bu araçlar filoya katılmaya başladıktan sonra değişmesi gereken araçlar var. 2. el piyasasına sunulacak araçlar var. 2017 model araçları filoya katmadıkları için filodaki araçları da çekemediler. Bir kısım da filodaki aracı çekememesinden dolayı vermemişti araçlarını. İkisi bir araya gelince araç bulunmakta zorlanılıyor. Arz-talep dengesizliği oluşuyor.