Piyasalarla uyumlu sektör pazar payını artıracak

Hüseyin VATANSEVER

Hareketli ya da sabit ya­pılarıyla vinçler; inşaat, madencilik, endüstriyel uygulamalar, petrol ve petrokim­ya, liman ve denizcilik işletmeleri gibi pek çok sektörde yaygın kul­lanılıyor. Endüstriyel projelerin sayısındaki artış ile şehirleşme eğilimi ve altyapı projelerinin ço­ğalması vinçlere duyulan ihtiya­cı oluşturan önemli faktörler ola­rak öne çıktı.

Buna ilave vinçlerin teknolojik özellikleri ile tasarım­larında kaydedilen ilerlemeler, kontrol sistemlerinin gelişmesi ve daha üstün verimlilik değer­lerine ulaşmalarına yol açtı. Yeni nesil vinçlerin sağladığı katkılar, küresel pazarda bu ürünlere olan talebi artırdı. Diğer yandan yeni­lenebilir enerji yatırımlarıyla gü­neş ve rüzgâr enerjisi projelerinin sayısında da bir artış söz konusu oluyor. Bu tür projelerin kurulum ve bakım faaliyetleri için daha bü­yük hacimli vinçlere ihtiyaç du­yuluyor. Bu ve benzer yatırımlar küresel pazar büyümesini hızlan­dıran eğilimlerin başını çekiyor.

Küresel pazara yeni teknoloji ve ikiz dönüşüm şekil veriyor

Yapay zekâ, nesnelerin interne­ti (IoT) gibi teknolojik gelişmeler doğrultusunda vinçlerin kazan­dığı özelliklerin devreye girmesi, onları çeşitli endüstriler için daha cazip hale getiriyor. Ayrıca dijital ve yeşil dönüşüm, birçok endüst­riyi yeniden yapılanmaya zorlu­yor.

İkiz dönüşüm olarak da adlan­dırılan bu durum karşısında vinç kullanımının yaygın olduğu kimi sektörlerde ilgili mevzuat ve yasal düzenlemelere uyum sağlamak ya da ilgili taahhütleri yerine getir­mek için vinçlerin dönüştürülme­si gündeme gelecek. Kullanımda­ki vinçlerin güncellenemiyor veya dönüştürülemiyor olması ya da ye­ni nesil vinç almanın daha avantaj­lı olduğu durumların oluşmasıyla küresel pazarda büyüme yaşanma­sı bekleniyor.

Elektrikli Vinç İma­latçıları Birliği Derneği (TEVİD) tarafından paylaşılan verilere göre dünya vinç sektöründe 2023 yılın­da 16,74 milyar dolar ihracat ger­çekleşti. 2022 yılı verileri ile kıyas­landığında yüzde 19,5 artış yaşan­dı. Aynı yıl Türkiye’de vinç sektörü 126,4 milyon dolar tutarında ihra­cata imza attı ve sektörde 2022 yı­lına göre yüzde 31,4 büyüme göz­lendi. Böylece Türkiye, küresel vinç pazarında elde ettiği 22’nci sıradaki yerini korudu.

Diğer yan­dan Türkiye, 2004-2023 yıllarını kapsayan 20 yıllık dönemde yak­laşık 1,3 milyar dolar ihracat ger­çekleştirdi ve bu dönemde küresel pazardan aldığı payı yüzde 0,76’ya taşıyarak üç katına çıkardı. TE­VİD’in paylaştığı değerlendirme­ye göre Türkiye’nin küresel ihracat pazarından daha fazla pay alması mümkün. Bunun için de sektörün ihracata odaklanması ve ithalatın payını azaltmak adına vinç kulla­nan sektörlerde yerli üretimin ter­cih edilmesi gerekiyor.

 Üretimdeki yetkinliğiyle sektör ilk 5’i hedefliyor

 Dünya ihracatı sıralama­sında 2023 yılında yer alan ilk 5 ülke toplam küresel pazardan yüzde 64 pay alırken, ilk 10 ülkenin payı yüzde 80’e ulaştı. Türkiye ise aynı dönemde ihracatçı ülkeler arasında sektör­de 22’nci sırayı aldı. İlk 5 ülkenin vinç ihracatı birim değeri 2023 yılında ton ba­şına 3 bin 708 ile 10 bin 783 dolar arasında değişkenlik gösterirken, ton başına ih­racat birim değeri Türkiye için ise aynı dönemde 6 bin 463 dolar olarak gerçek­leşti. Bu durumda dünya piyasaları ile uyumlu fiyat­ların yakalayan Türkiye’nin sektörde faaliyet gösteren imalatçı firmaları, üretim kabiliyetleri ve yetkinlikle­rini kanıtlıyor. Sektör, küre­sel vinç ihracatı sıralama­sında ilerleyen süreçte ilk 5 ülke arasında yer almayı hedefliyor.

 Vinç kiralama ve leasing bir trend haline geldi

Hükümetlerin ve özel şir­ketlerin altyapı sektörüne yaptığı yatırımların art­ması, küresel pazarın bü­yümesini sağlarken, akıllı fabrikalar kurmaya yönelik teknolojik gelişmelere ya­pılan yüksek yatırımlar, pa­zar payını daha da artırıyor. Buna ek olarak üreticiler, pazarda bir trend haline ge­len proje bazlı vinç kirala­ma veya leasing seçenekle­rine odaklanmakta.