Otomatik katılım yatırımları bilançoları negatif etkileyecek

Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Uğur Erkan, 1 Ocak 2017’de başlayacak “otomatik katılım”la bireysel emeklilik sistemine (BES) yaklaşık 6 milyon kişinin dahil olacağını belirterek yeni uygulamanın olası sonuçlarıyla ilgili güncel değerlendirmeler yaptı. Bu kapsamda 2015 yılında sektör toplamında 65 milyon lira zarar oluştuğunu hatırlatan Erkan, şöyle devam etti:

Giriş aidatı da yok

“BES özü itibariyle prefinansman işi. Hem müşteri kazanmanın yüksek elde etme maliyeti var hem şirketler açısından gelir modeli uzun dönemli. Bu açıdan bakınca otomatik katılımla ilgili olarak başlangıçta bir gelir olmadan yatırım yapacağız. Dolayısıyla maliyetlerimize etkisi olması kaçınılmaz. Geçen yılki zararın ardından bu yıl bireysel emeklilik satışlarının düşmesi maliyetleri de azalttığından toplam bilançoya olumlu yansımasını bekliyoruz. Ancak 2017 yılında otomatik katılım için yapılacak yatırımlar nedeniyle şirket bilançolarına yeniden negatif etki yaratacaktır.”

Geçen yıl BES’te kesinti yapısının uluslararası normlara yaklaştırmak amacıyla düşürüldüğünü de vurgulayan Erkan, “Otomatik katılımda ise giriş aidatı ve yönetim gideri kesintisi yok, sadece fon üzerinden alınan gelirler var ki bunun oranı da mevcut oranların yarısı olacak gibi duruyor. Yani şirketler açısından gelirleri çok düşürecek bir yapı söz konusu. Öte yandan toplu giriş yapılacak olmasıyla elde etme maliyeti daha az olacağından birbirini kompanse edebilir” dedi.

‘Cayma yüzde 20 olur’

Yeni sistemin işleyişiyle ilgili tahminlerini de açıklayan Erkan, mevcut BES katılımcılarının geliri daha yüksek iken sistemden çıkışların yüzde 10-12 bandında olduğunu ifade ederek şu noktaya dikkat çekti: “Amacımız kalıcılığı artırmak olsa da otomatik katılım ile gelenler arasında da cayma oranının, asgari ücretli olması nedeniyle yüzde 20 civarında olacağını tahmin ediyoruz. Gelecek yıl cayma hakkını kullananların ardından BES’teki toplam müşteri tabanı 10-11 milyon seviyelerine çıkabilir.” Katılımcıların yaklaşık yüzde 60-70’inin BES ödemelerini kredi kartından otomatik olarak yaptığını dolayısıyla da ekonomik sorunların sistemi etkilemediğini söyleyen Erkan, “Ancak ayrılanların yüzde 90’ı ihtiyaçtan dolayı ayrılıyor. İşsizliğin arttığı dönemlerde ayrılmalar görüyoruz, nispeten aynı olduğu dönemlerde ise ayrılmalarda değişiklik yok” yorumunu yaptı. Otomatik katılım ile BES’te 10 yılda 100 milyar liralık ilave fon birikimi öngörülüyor. Ancak Erkan şirket olarak tahminlerinin 80 milyar lira olduğunu kaydetti.

Hazine 'Dolandırıcılar' konusunda uyarı yaptı

Hazine Müsteşarlığı, otomatik katılımla ilgili olarak BES şirketleri adına arama yaptığını iddia eden kişiler hakkında bir uyarı yayınladı. Açıklama şöyle: “6740 sayılı Kanun uyarınca çalışanlar, işverenleri tarafından herhangi bir işlem yapmalarına gerek bulunmadan otomatik olarak emeklilik planlarına dahil edilecektir. Dolayısıyla, otomatik katılım sistemi kapsamında emeklilik planına dahil edilecek çalışanlara, birileri tarafından sisteme dahil olup olmayacaklarına ilişkin soru sorulması kesinlikle söz konusu değildir. Çalışanlar bu konudaki bilgileri web sayfamızdaki ‘İşverenlere Yönelik Otomatik Katılım Sistemi Tanıtım Kılavuzu ve Otomatik Katılım Sistemi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular’dan veya bizzat kendi işverenlerinden alabilirler.” Hazine bu tür arama yapan kişilere itibar edilmemesi istedi.

Net katılımcı 500 binde kalır

Genel Müdür Erkan, şirketlerin BES sattığında kazanacağı gelir azaldığından bu yıl hayat sigortası gibi gelirini daha çok artıracak ürünlere odaklandığını, bunun da BES satışlarını olumsuz etkilemiş olabileceğini söyledi. Erkan diğer taraftan geçen temmuzdan itibaren otomatik katılım konusunun gündeme gelmesiyle birlikte BES’e girişlerin ötelendiğini, bu nedenle de satışların ciddi şekilde azaldığını da söyledi. BES’te 2013’te devlet katkısının başlamasıyla ciddi bir ivmelenme olduğunu söyleyen Erkan, “İlk üç yılda her yıl 900 bin-1 milyon kişi arası net katılımcı artışı oldu. Bu yıl ise 500 bin net katılımcı artışına ulaşmaya çalışıyoruz ki önümüzde bir aydan az bir zaman kaldı” dedi.