Zorunlu sigortaların yaygınlaşması için denetim ve bilinçlenme gerekli

SERHAT ALİGİL

Türkiye’de, geçen yılın başında yürürlüğe giren bir mevzuatla işverenlerin maden işçilerini ferdi kaza sigortası yaptırması zorunlu hale getirildi. 6 Şubat 2015’te Resmi Gazete’de yayımlanan ilgili Bakanlar Kurulu kararıyla, yeraltı ve yerüstü kömür madenciliği ile kömürden gayri yeraltı madenciliği faaliyetlerinde bulunan gerçek ve tüzel kişilerin, çalışanlarını “Maden Çalışanları Zorunlu Ferdi Kaza Sigortası” yaptırması zorunlu hale getirildi. Gerçek ve tüzel kişiler, bu sigortayı söz konusu faaliyetlerin icrası esnasında meydana gelebilecek kazalar sonucu tesislerinde istihdam ettikleri, üretim ve üretim hazırlığı faaliyetinde bulunan personel için uygulayacak. Ayrıca bu kapsamda sigorta konusu işletmeler için daimi nezaretçi atanması esnasında sigorta poliçesi ibrazı aranıyor. Ancak bu zorunlu sigorta kapsamında sigortalı sayısı ve buna bağlı olarak sigorta primi üretimi yetersiz görünüyor. Türkiye Sigorta Birliği’nin yayınladığı son verilere göre 2016’nın ilk 7 ayında “Maden Çalışanları Zorunlu Ferdi Kaza Sigortası” kapsamında 16,1 milyon liralık prim üretildi. İlk 7 ayda teminat adedi de 422 oldu. 2015’in tümünde üretilen prim ise 22,7 milyon liraydı.

Ortalama 60 bin madenci

Bu sonuçları yorumlayan Türk Nippon Sigorta Genel Müdürü Dr. Baturalp Pamukçu, TTK verileri dikkate alındığında, Türkiye’de kömür ve linyit çıkartılan 740 civarında işletme bulunduğunu ve bu işletmelerde yaklaşık 50 bin işçinin çalıştığını hatırlattı. Bu sayının 10 bini kamuda, 40 bini ise özel sektörde istihdam ediliyor. Pamukçu şöyle devam etti: “Türkiye’de maden sektöründe ortalama 60 bin işçi çalıştığı varsayımıyla prim seviyelerinin 40 milyon lira civarında olması beklenir. Geçen yıl uygulamanın yeni olması nedeniyle prim üretiminin olması gerekenin yüzde 50’sinde kalması anlaşılabilir dahi olsa, bu yılki prim üretiminin de henüz beklenen seviyelerde olmadığı görülüyor. Ancak bu pek de yabancı olmadığımız bir durum. Çünkü ülkemizde genel olarak zorunlu sigortalarda sigortalılık oranı oldukça düşüktür. Hatta zaman zaman şirketler arasında yaşanan prim rekabetine rağmen arzu edilen artışlar yakalanamıyor. Örneğin, zorunlu olan trafik branşında sigortalılık oranı yüzde 80, DASK’ta ise yüzde 40 seviyesinde. Zorunlu sigortada yeterli denetim ve sigorta bilinci sağlanamadığından sigortalılık oranı bir türlü beklenen seviyeye ulaşamıyor.”

Uygun ocaklara sigorta

Aksigorta Genel Müdürü Uğur Gülen ise şu noktaya dikkat çekti: “Sigorta kapsamında yaptığımız denetimlerin ardından uygun olan ocakları sigortalıyor, olmayanları da ilgili birimlere bildiriyoruz. Sigortalandıktan sonra madenleri 6 ayda bir denetimden geçirerek, sigortalılığın sürdürülmesinin uygun olup olmadığını kontrol ediyoruz.” Türkiye’de halen Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Mali Sorumluluk Sigortası, Tüp Gaz Sorumluluk Sigortası ve Maden Çalışanları Zorunlu Ferdi Kaza Sigortası Hazine’nin belirlediği öncelikli zorunlu sigorta branşları.

‘Ferdi kaza sigortası’ taşeronu da bağlıyor

Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü, geçtiğimiz günlerde “Maden Çalışanları Zorunlu Ferdi Kaza Sigortası”yla ilgili önemli bir açıklama yaptı. Bu kapsamda, özellikle taşeron şirketlerle ilgili yaşanan belirsizlikleri ortadan kaldırmayı hedefleyen Hazine, açıklamasında bu sigorta çerçevesinde madencilik faaliyeti gerçekleştiren “ruhsat sahibi, rödovansçı veya taşeronlar anılan sigortanın sigorta ettireni konumundadır” dedi.

5 yılda 388 kaza oldu

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın verilerine göre 2015 itibariyle son 5 yılda maden ve taşocakları sektöründe 388 iş kazası meydana geldi. Bu olaylarda 942 işçi kaza geçirdi. Yine bu olaylar sonucunda 472 işçi ölürken, 403 işçi yaralandı ve 67 işçide uzuv kaybı oluştu. Son 5 yılın 301 işçiyle en çok can kaybı yaşanan olayı ise Soma’daki linyit kömürü madeninde yaşanan faciaydı. Olayla ilgili dava halen devam ediyor.