Buğdayda ‘Cumhuriyet’ rekoru

Hüseyin GÖKÇE

ANKARA - Türkiye bu yıl Cumhuriyet tarihinin en yüksek buğday rekoltesini elde etti. Dekara 315 kg ile en yüksek verim seviyesine ulaştı. Buğday ekim alanı 6 milyon 969 bin hektar ile 1954 yılından bu yana ilk kez 7 milyon tonun altına gerilerken, sertifikalı tohum kullanımındaki artışa paralel olarak verimin yükselmesi, rekoltenin azalmasını engelledi. Kalitesi tartışılsa da toplam 21 milyon 950 bin ton rekoltenin beklendiği 2013’te, Toprak Mahsulleri Ofisi, üreticilerden 181 bin 750 tonu makarnalık olmak üzere 1 milyon 934 bin 918 ton alım yaptı. Bu alımlar karşılığında üreticilerin eline yaklaşık 1.4 milyar lira geçti.

Bu yıl iklim koşullarının uygun seyretmesinin yanı sıra, sertifikalı tohum kullanımındaki artış, kalitesi tartışılsa da gerek buğday üretimi, gerekse birim alana verimde tüm zamanların en iyi değerlerin görülmesine yol açtı. TMO’nun kurulduğu 1938 yılında Türkiye’de 3 milyon 830 bin hektar alanda buğday tarımı yapılırken, 4 milyon 278 bin ton ürünle dekara 112 kg verim elde edildi. Aynı yıl TMO 121 bin 653 ton buğday aldı. Büyük kuraklık ve verim kaybının yaşandığı 1940’lı yıllarda dekara verim 59 kg’a kadar gerilerken, üretim miktarı 2 milyon 100 bin ton ile 4 milyon 800 bin ton arasında değişkenlik gösterdi.

1938’den beri en yüksek verim

1990’lı yıllardan itibaren rekolte bazı kurak dönemler haricinde sürekli 20 milyon tonun üzerinde oluştu.  1998'e gelindiğinde TMO tarihinin en büyük alımını yaptı. Bu tarihte 9 milyon 400 bin hektar alanda 21 milyon ton üretim ile dekardan 223 kg ürün hasadı yapıldı. 1999’da 18 milyon ton rekolteye karşılık TMO 4 milyon 207 bin ton alım yaparken, 2005 yılında 21.5 milyon ton gibi oldukça yüksek üretim rakamına ulaşıldı. Aynı yıl Ofis üreticilerden 4 milyon 171 bin ton buğday aldı. Dünya ekonomilerinde büyük krizlerin yaşandığı Türkiye’de ise büyük ölçüde kuraklığın oluştuğu 2008 yılında rekolte 17 milyon 782 bin ton ile son yılların en düşük üretim miktarını gördü. Çiftçiler piyasa fiyatlarının da uygun olmasıyla TMO’ya sadece 2 bin ton ürün sattı. 2009’da rekolte tekrar 20 milyon 600 bin tona çıkarken, Ofis’in alım miktarı 3 milyon 771 bin ton oldu. TMO, rekoltenin 19 milyon 674 bin ton olduğu 2010 yılında 980 bin ton alım yaparken, 21 milyon 800 ton rekoltenin sağlandığı 2011’de 823 bin ton alım yaptı. Geçen yıl 20 milyon 100 bin ton üretime karşılık TMO 1 milyon 634 bin tonluk ürün aldı.

2013 yılına gelindiğinde ise tahmini olarak 21 milyon 950 bin ton buğday rekoltesi elde edildi ve dekara 315 kg ile ölçümlerin yapıldığı 1938 yılından bu yana en yüksek verim seviyesine ulaşılmış oldu.

‘İhtiyaç fazlası buğday ihraç edilecek’

Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, Türkiye'nin bu yılki buğday rekoltesinin 22 milyon ton olacağını ve 4 milyon tonluk bölümün ihraç edileceğini söyledi.Eker, "Bu yıl oldukça

verimli bir yıl oldu. Geçen yıl toplam buğday rekoltesi 20.5 milyon tonken, bu yıl bu rakam 22 milyon tona ulaştı. Bunun 18 milyon tonu Türkiye'nin ihtiyaçlarının karşılanmasına yetecek. Arada kalan tutar ihraç edilir" dedi. Eker ayrıca, yurtdışından ithal edilip işlendikten sonra ihraç edilecek olan buğdayın bu tutara dahil olmadığını belirtti.