Fındıkçıya 'Rekabet' incelemesi

Murat GÜRSOY

ORDU - Rekabet Kurumu'nun gözü, fındık ihracatçılarının üzerine yoğunlaştı. Üç sezondur 6-7 TL arasında seyreden fındık fiyatlarının bu yıl 3.90 TL'ye kadar düşmesi ile harekete geçen Rekabet Kurumu, fındıkta fiyat düşüşünü incelemeye aldı. Fındığın merkezi konumundaki Doğu Karadeniz Bölgesi ile başta Düzce
olmak üzere Batı Karadeniz'deki ihracat yapan fındık firmaları, mercek altına alınıyor. Nisan ayında 4 firma hakkında soruşturma açılmasına gerek olup olmadığı yönünde başlatılan ön araştırma, fındık ihracatı yapan tüm firmaları kapsayacak şekilde genişletildi.

Buna göre fındık ihracatı yapan tüm firmaların incelenmeye alınmasının önü açıldı. Başlatılan incelemeye karşı çıkan fındık ihracatçıları ise "Fındık fiyatları eğer serbest piyasa ekonomisi şartlarında arz ve talebe göre oluşacaksa, bundan dolayı da kimse fındığın ticaretini yapan insanları hedef göstererek suçlamaya kalkmasın" dedi. Uluslararası piyasada dahi serbest piyasa ekonomisi oluşmadan Türkiye'de serbest piyasa ekonomisi uygulamaya başlandığını vurgulayan Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanı Lütfü Bayraktar ise gelişmeleri "Önce kuzuyu kurda teslim ettiler, şimdi de kurda kuzuyu niye yedin diye hesap soruyorlar" diye değerlendirdi.

İlk etapta 4 firma vardı

12 Nisan 2012 tarihinde Oltan Gıda Maddeleri, Coşkuner Fındık Gıda, Yavuzlar Fındık Gıda ve Çalıkoğlu Gıda hakkında 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 4'üncü maddesini ihlal edip etmediklerinin ve soruşturma açılmasına gerek olup olmadığının tespiti için ön araştırma yapılmasına kararı alınmıştı. 25 Eylül 2012 tarihinde düzenlenen Yetki Belgesi'nde ise Rekabet Kurulu'nun 20 Eylül 2012 tarihinde yapmış olduğu toplantı sonucu bahse konu karar ile başlatılan ön araştırmanın kapsamına fındık ihracatı yapan teşebbüslerin de dahil edilmesine karar verildiği ifade edildi. Alınan bu karar doğrultusunda fındık ihracatı yapan tüm firmalar, görevlendirilen Rekabet Başuzmanı Pelin Erdoğan gerekli gördüğü her türlü bilgi ve belgeyi tüm kamu kurum ve kuruluşlarından, teşebbüslerden ve teşebbüs birliklerinden istemeye, teşebbüs ve teşebbüs birliklerinin defterlerini, her türlü evrak ve belgelerini incelemeye ve gerekirse suretlerini almaya, belirli konularda yazılı ve sözlü açıklama istemeye ve teşebbüslerin her türlü mal varlığına ilişkin mahalinde incelemeler yapmaya, yerinde incelemenin engellenmesi veya engellenme olasılığının bulunması durumunda aynı Kanun'un 15"inci maddesinin son fıkrası uyarınca hakim kararı alınmasını teminen ilgili Sulh Ceza Mahkemesi'ne başvuruda bulunmaya yetkili olacak. Rekabet Kurulu, eksik, yanlış ya da yanıltıcı bilgi veya belge verilmesi ya da bilgi veya belgenin belirlenen süre içinde hiç verilmemesi ile yerinde incelemenin engellenmesi ya da zorlaştırılması hallerinde ise idari para cezası alacak. 25 Eylül 2012 tarihinde düzenlenen yetki belgesi, ön araştırma sonuna kadar geçerli olacak.

Alanı genişletilen araştırma ile ilgili olarak DÜNYA'ya özel açıklamalarda bulunan Ordu Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Nejdet Gürsoy, " Bugün fındıkta yaşanan tablo çok açık ortadadır. Fındık, ülkemizde son 3 yıldır serbest piyasa ekonomisine bırakılmıştır. Fındık fiyatları son 3 yıldır rekolte az olduğundan, üreticimize de destekleme primleri ödendiğinden 6.5-7 TL seviyelerini gördü. Dün yine 7 TL'den bu fındığı Türk ihracatçısı aldı. Bu kadar gücümüz varsa neden fındığı son 3 yıldır 6-7 TL'den satın aldık? Bugün sizi ticaret borsası başkanı yapsam, borsaya 'Fındık 10 TL' yazmaya gücünüz yeter mi? Fındıkta serbest piyasa ekonomisi uygulanır diyorsanız, bunun sonucunda fındık fiyatları arz ve talebe göre oluşur. 3 yıldır da arz ve talebe göre oluştu. Fındık rekoltesi az olduğunda fiyatlar yüksek oluştu. Bugün ise rekolte yüksek olduğundan fiyatlar gevşedi. O zaman şunu konuşmak gerekir: Ülkemizde diğer tarım ürünlerine yönelik Çukobirlik, Pankobirlik, TMO var da neden fındık üreticisini korumak için müdahale alımı yapacak bir kurum yok? Gelin suçlama yapmak yerine, insanları vatan haini ilan etmek yerine çözümü konuşalım. Bu gelişmeleri üzüntüyle karşılıyorum. Birçok sanayici ve ihracatçı arkadaşımız fındık sektöründen çıkma, yatırım yapmama kararı alıyor."

Kurda kuzuyu niye yedin diye soruyorlar

Yaşananları üzüntü ile izlediklerini belirten Fiskobirlik Yönetim Kurulu Başkanı Lütfü Bayraktar, yaşananları şöyle değerlendirdi: "Sanayiciyi hiç kimse rencide etmemeli. Uluslararası piyasada serbest piyasa ekonomisi oluşmadan Türkiye'de serbest piyasa ekonomisi uygulamaya kalktılar. Biz 3 yıl önce de lisanslı depoculuk, ürün borsası ve vadeli işlem borsası altyapılarının eksik olduğunu, tek taraflı piyasa oluşturulduğunu söyledik. Bu koşullarda güçlü bir müdahale kurumu olmadan başarı sağlanamazdı. Bu nedenle Fiskobirlik güçlendirilmeli. Yaşananları şöyle açıklayabiliriz; önce kuzuyu kurda teslim ettiler, şimdi de kurda kuzuyu niye yedin diye hesap soruyorlar."

Düzce Borsa Başkanı Nurettin Karslıoğlu:

Gelişmeleri üzüntüyle karşılıyoruz

10 bin ton fındığı bir günde alan ihracatçı, günde 50 milyon TL parayı zor şartlar altında ödeyebiliyor. Türk fındık ihracatçısı zor şartlarda bu ülkeye döviz getiriyor. Hükümet son 3 yıldır doğru politikalar uyguladı. Şimdi piyasada TMO yok, FKB yok. Sadece ihracatçının eli taşın altında. Yapılan, ihracatçıya karşı haksızlıktır ve ihracatçı ile üreticiyi karşı karşıya getirmek çok yanlıştır. Hükümetin bu başarılı politikalarına son yılda olduğu gibi devam etmesi ülkemizin menfaatine olup, destekleme primleriyle de üreticimizi güçlü kılmamız gerekiyor. TMO ve TOBB serbest piyasa koşullarından fındık alsın, sermayeleri ve güçleri buna fazlasıyla yetiyor.

Fındık İhracatçısı Cem Şenocak:

Fiyatlar arz talebe göre belirleniyor

Fındık ihracatçısına baskı yapmak, suçlu kılmak, üreticiyle karşı karşıya getirmek çok yanlış. Hükümet, destekleme Fiyatlar arz ve talebe göre oluştu. Fındık rekoltesi az olduğu için son 3 yıldır fiyatlar yüksek seyretti. Bu yıl, son 3 yıla göre yüksek rekolte var. Fiyatlar gevşedi. Bugün ihracatçının fındık fiyatlarını ne çıkarmaya ne de düşürmeye gücü yeter. İnanıyorum ki son 3 yıldır başarılı politikalar izleyen hükümet, bu gelişmelerden etkilenerek TMO'ya tekrar müdahale alımı yaptırmaz. Geçmişten bugüne devlet alımlarının tamamı zararla sonuçlanmıştır. Burada çözüm gerçek fındık üreticisine verilen destekleme primlerinin daha fazla verilmesini sağlamaktır.