Keçi yetiştiriciliğine ilgi arttı damızlık için yatırım şart oldu

Sercan AKINCI

İSTANBUL - Türkiye'de dört yıl önce 1 milyonun altına doğru giderken üretim ivmesi hızla yukarı döndü ve 2012 itibariyle keçi varlığı sayısı 3.5 milyona dayandı. Devletin tarım işletmesi TİGEM de Ceylanpınar İşletmesi’ne damızlık keçi yatırımı kararı aldı.

Bir dönem ormanları bitiriyor, sütü, peyniri işe yaramıyor diye keçiler, keçi yetiştiriciliği bitme noktasına gelmişti. Ancak son yıllarda bu durum değişti. Keçilerin ormanları bitirdiği değil, güçlendirdiği, tırnaklarıyla tohumları toprağa gömdüğü farkedildi. Dahası diğer hayvanların yetişemediği kayalıklara tırmanıp endemik filizlerle beslendiği, sütünün daha aromalı ve anne sütüne daha yakın olduğu farkedildi. Buna bir de 'kansere iyi geldiği' söylentisi eklendi... İşte bu gelişmeler bitme noktasına gelen keçi yetiştiriciliğinde patlamaya yol açtı. Piyasada adeta bir 'keçi sütü, peyniri vakası' yaşanıyor. 2009 yılına kadar sürekli azalan ve dibe vuran keçi sütü talebi ve keçi miktarı, o yıldan itibaren yeniden yükselişe geçti. Sayısı ve üretilen süt miktarı ikiye katlandı.

2009’dan beri üretim artıyor

Keçi sütü üretimiyle ilgili Dünya’ya bilgi veren Ambalajlı Süt Ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği (ASÜD) Genel Sekreteri Dr. İsmail Mert, 2009'a kadar azalan keçi sayısı ve süt miktarının bu yıldan itibaren artmaya başladığını ifade etti. 2012 yılında keçi adedinin 3 milyon 439 bin 708’e çıktığını aktaran Mert, “Elde edilen süt miktarı da 367 bin 208 ton oldu. Zaten geleneksel olarak yapılan Maraş dondurması da tamamen keçi sütünden yapılıyor. Yine geleneksel olarak yapılan Ezine peynirinin içinde mutlaka keçi sütü katılıyor. Hem keçi sütü ve hem de keçi peynirleri giderek raflarda yerlerini alıyor. Süt ve süt ürünü üreticisi firmalar keçi sütü ile ilgili yeni yatırımlar yapıyor. Mado ve Natura Gıda Ülker Golf tamamen keçi sütünden dondurma yapmak üzere keçi çiftlikleri kurdu. Ayrıca Türer Bitkisel Üretim Hayvancılık firması da keçi sütünde peynir yapmak üzere keçi çiftliği kurdu. TİGEM'in yapmış olduğu keçi yetiştiriciliği yatırımları, sektörü keçi sütü açısından olumlu etkiliyor, sektörün gelişmesine olumlu katkı yapıyor.”

Üretim 20 kat artsa dünyada etkin oluruz

İnsanların keçi sütü tüketmeleri için öncelikle o sütün yüzde 100 saf olduğuna inanması gerektiğine dikkat çeken İzmir Damızlık Koyun- Keçi Yetiştiricileri Birliği Başkanı Özer Türer, her geçen gün keçi sütüyle ilgili bir haberin çıktığını ve haberin ardından aynı hafta içerisinde keçi sütü ve ürünlerine talebin arttığını ifade etti. Küçükbaş çiftliği yatırımlarının geçen yıl 3 kat arttığının da altını çizen Türer, “Ama doğru damızlık bulunamayınca bu artış sınırlı kalıyor. Keçi sütü bugünkü üretiminin 20 katı olsa, hem Türkiye pazarında hem dünya pazarında etkisi daha fazla olacak. Zaman içerisinde bu gerçekleşecek” diye konuştu. Türer, eskiden keçi sütünün koktuğunun düşünüldüğünü söyleyerek, bugün bu yargının yanlış olduğunun anlaşılması üzerine keçi sütü arayışlarının arttığını bildirdi.

Kırda otlayan keçinin sütü iyidir

Keçinin eskiden bu yana orman düşmanı ilan edildiğine dikkat çeken Muratbey Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Necmi Erol, şöyle konuştu: “Yıllarca keçiyi tu kaka ettik. Hayatımızdan çıkardık, sildik. Kuş gribi vakası gibi bir keçi vakası oldu. Az daha hepsini imha edecektik. Gözümüzde çok kötü hale gelmişti. Sonra farkettik ki orman için aslında çok yararlı. Tırnaklarıyla tohumları gömüyor. En kısa otları otlayabiliyor. Özelliği şu ki en sarp yerlere tırmanıyor, yükseklerdeki, diğer hayvanların ulaşamadığı yerlerdeki filizleri, aromatik bitkileri otluyor. Şimdi son yıllarda çok revaçta oldu. Doğallık çağrıştırıyor. Keçi sütü niteliği itibariyle anne sütüne yakın. Yatırımlar yapılıyor, yetiştiriciliği artıyor. Ancak keçi doğada o filizleri, aromatik bitkileri otlayabildiğinde özelliklidir. Yoksa çiftlikte yemle beslenen keçiden bahsetmiyorum. Kırda bayırda otlayan keçinin sütü iyidir, hazır yemli keçi değil. Onun sütünün inekten farkı yoktur. Yatırımlar oluyor, 300 – 500 keçi alan çiftlik kuruyor. Şimdi gündemimizde başka konular var. Nefes aldığımızda biz de yatırım yapacağız.”

TİGEM damızlık keçi yetiştirecek

Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) keçi yetiştiriciliğiyle ilgili projesini şöyle duyurmuştu: “Son yıllarda keçi sütü ürünlerine olan talebin artmasıyla birlikte fazla miktarda gelen damızlık keçi taleplerinin karşılanması amacıyla, süt verimi yönüyle öne çıkan ve ülkemiz ekolojisine uyum sağlayabilecek ırkta, Ceylanpınar İşletmesinde 2013 yılında bin ana başlık tesis yapımına başlanılmış ve bin baş damızlık keçi alımı ile damızlık yetiştiriciliğine başlanılacaktır.”