Üstü üzüm altı termal, Alaşehir marka yoluna çıktı

İbrahim EKİNCİ

Çekirdeksiz üzümdeki yüksek kapasitesi nedeniyle ‘Üzümkent’ olarak anılan Manisa Alaşehir’de Belediye Başkanı Dr. Gökhan Karaçoban’ın öncülüğünde başlatılan çalışmayla, ilçe, markalaşma yoluna çıktı. Birçok proje gündeme alındı. Dünyanın ilk üzüm müzesi kurulacak. Geçmişten bugüne bir üzüm kitabı çıkarılacak. Her yıl bağ bozumu gecesi düzenlenecek. İtalya’nın Toskana Vadisi’ndeki üzüm kent Siena ile ‘kardeş şehir’ işbirliği yapılarak gece uluslararası boyuta taşınacak. Giderek dünyanın tüm üzüm kentlerini kucaklayacak şekilde festivale dönüşecek. Uluslararası çalıştaylar, konferanslar tertiplenecek.

Geçtiğimiz 6 Eylül günü kentte bağ bozumu şenliği yapıldı. ‘İşgalden Kurtuluşa Alaşehir’ adlı sergi açıldı. Prof. Dr. Engin Berber ve Uzman Sanat Tarihçisi Ayşegül Güngören’in küratörlüğündeki sergide Alaşehirli kadın efe Ruhiye Hanım’a ve Alaşehir Kongresi’ne özel bir yer verildi. Bağcı işadamı Sadık Doğrusöz’ün Bağ Evi’nde düzenlenen gecede şair, yazar, araştırmacı ve doğasever Sunay Akın bir anlatı gerçekleştirdi. Opera sanatçıları Hakan Aysev ve Levent Gündüz ikilisi konser verdi. Etkinlik kapsamında basın toplantısı düzenleyen Belediye Başkanı Dr. Gökhan Karaçoban, şöyle konuştu:

“Alaşehir’de üzümün ve diğer ürünlerin yarattığı iş hacmi 2.5 milyar dolar. Üzüm rekoltemiz, mevsimsel şartlarla değişiklikler gösterse de ortalama 350 bin ton civarında. Yaş ve kurum üzüm ihracatından elde edilen gelir ortalama 500 milyon doların üzerinde. Sadece yaş ve kuru üzümün yarattığı iş hacmi 2 milyar dolar. Kestane kiraz, badem, zeytin ve üzüm hasadında ilçeye 18 bini aşkın geçici işçi geliyor. İş hacmimize katkıda bulunan şirket sayısı 350’dir. Üzüm işleyen ve ihracat yapan büyük ölçekli işletme sayısı 70 civarında. Alaşehir’de 750 bin dekar ekilebilir arazi var. 10 bini aktif olmak üzere 20 bin aile tarımla geçiniyor. Üzüm buranın lokomotif ürünüdür. Bu kapasiteye rağmen Alaşehir dünyada çok bilinmiyor. Bu ekonomik değerlerin üzerine artı değerler koymak, Alaşehir’in ihracat hedeflerini büyütmek, şehrimizin ekonomik değerini artırmak ve kamusal bir kurum olarak paylaşım ekonomisi anlayışını yaygınlaştırmak istiyoruz. Bu konuyu siyasetten bağımsız bir kent CEO’su gibi değerlendiriyorum.”

Fide göndermek eser kaçırmak gibi, üzümün milliyetçisiyim

Alaşehir’in üzümle anılan bir marka kent olma yolunda önemli yapısal değişimler gerçekleştireceğini belirten Karaçoban, Türkiye’nin en büyük üzüm rekoltesine ve çeşitliliğine sahip Alaşehir’in geleceğinin üzümde olduğunu belirtti. Karaçoban şöyle devam etti: “Üzümümüze çok güveniyor, daha iyi şartlarda yetiştirilmesine, geliştirilmesine, geleceğine sahip çıkıyoruz. Önümüzdeki 2 yılda üzümle anılan önce tematik, sonra marka şehir olma hedefiyle yola çıktık. Çalışmalara başladık. Tabii ki sadece üzüm de değil konu.

Burada üzüm lokomotif. Gündelik siyasetin yarattığı kutuplaşmalar, hamasi söylemler katkı yapmıyor. Öncü ve rol model olacağız. Yerel ve uluslararası ölçekte çalıştaylar, konferanslar, toplantılar düzenleyecek, tüm kesimler için örnek alınacak referans noktaları oluşturacağız. Ortak heyetlerle iyi ve organik tarım uygulamalarını göreceğiz. Bu topraklarda binlerce yıldır yetişen asma fidanını yabancı ülkelere satanlara rastlıyoruz. Bu eser kaçırmaktan farksız. Üzüme bu şekilde sahip çıkılamaz. Biz üzümün de milliyetçisi olmaya talibiz. Alaşehir’de, kişi başına düşen gayri safi milli mutluluğu artıracağız.”

Belediye Başkanı Dr. Gökhan Karaçoban, Toskana Vadisi’ndeki üzümkent Siena ile ‘kardeş şehir’ olma girişimleri yanında, İtalya’nın kuzeyinde her yıl yeniçeri kostümleri ile Türk festivali düzenleyen ve ‘Türk köyü’ olarak bilinen Moena ile de kardeş olma girişimleri olduğunu belirtti. Karaçoban, “Alaşehir, antik Philadelphia kenti üzerindedir. ABD’deki kent de buradan gidenlerin kurduğu bir şehirdir. Üzümkent kampanyasında bu irtibatı da değerlendireceğiz” dedi.

Jeotermalde en sıcak su 287 derece ile Alaşehir’de

Alaşehir’de toprağın üstü üzüm, altı termal. 287 derece kuyu ağzı sıcaklığı ile en sıcak kaynak Alaşehir’de. Dünyanın 4’üncü en sıcak suyu. Bu kaynak bölgeye birçok JES yatırımını çekmiş. 9 firmanın toplamda 600 MW kapasiteli JES yatırımı var. Buldan–Alaşehir arasında bir metrekare boş alan kalmamış. MTA hepsini şirketlere lisans alanı tahsis etmiş. Bölgede bu yatırımların tarımsal üretime etkisi konusunda endişeler var.

Başkan Karaçoban, “Bazı yerlerde vahşice davranışlar sözkonusu olabiliyor. Burada da sondaj kazaları oldu. Önlemler için Enerji Bakanlığı ile görüşme istedik, randevu bile vermediler. Firmalarla diyalogumuz iyi. Belediye olarak bir JES tesisinin ortağıyız. Oradan yılda 1.5– 2 milyon dolar kaynak sağlayacağız. Jeotermal kaynaklardan enerji dışında da yararlanmak istiyoruz. Termal tesisler düşünüyoruz. Seracılıkta kullanabiliriz. Bunun için 4 bin dönüm sera alanı ayırdık. Şehir ısıtmasında kullanabiliriz, şirketlerle konuşuyoruz” diye konuştu.

Alaşehir Ovası SİT olmuş. Bunun tarımsal kaynakları koruyacağına inanılıyor. İlçede ağırlıkla Sultani üzüm yetiştiriliyor. Son dönemde Şili üzümü krimason da gelişiyor. Bölgede fabrikası bulunan Kavaklıdere 2 bin 500 dönüm alanda bağcılık yapıyor. 4 bin dönüme çıkacağı belirtildi.

Mey, Trakya fabrikasını Alaşehir’e taşıdı. Yörede başka yatırımcılar da şarap üretimine geçiyor. İhracatçı Ercan Boztepe’nin eşi Gülşen Boztepe’nin yatırım yaptığı belirtildi. Belediye Sarıkız Maden Suyu Fabrikası’nı kiraya vermiş. Yeni otel yatırımları için girişimler var. Sağlık–doğa-inanç turizmi alanında destinasyon çalışmaları yapılıyor. Yerel lezzetlerin tanınması için de konsept dükkanlar oluşturulacak. Belediye, arazisinde 2.800 TL altı geliri olan evsiz emeklilere konut yapacak. 500 aile hedefleniyor.

Dionysos'un mozaiği 8 yıldır kapalı

Alaşehir, Bergama Kralı I. Attolos Philedelphos tarafından M.Ö. 150- 138 yılları arasında kurulmuş olan bu antik şehir üzerinde. Kısa bir süre önce Şarap Tanrısı Dionysos’u tasvir eden dünya çapında bir mozaik bulundu. Bu mozaiği, turizme, kültür dünyasına açmak için gerekli para bulunamadığı için üstü kapatıldı. 8 yıldır kapalı. Yedi kutsal kiliseden biri olan St. Jean Kilisesi Alaşehir’de. 6 ayak üzerindeki kilisenin sadece 3 ayağı duruyor. Birisi yerinde yok, ikisinin üzerine apartman yapılmış. Her yıl 25 bin kişinin ziyaret ettiği bu büyük inanç turizmi merkezinden faydayı artırma çalışmaları var.

Çekirdeksizin başkenti

Dünyada 10 binin üzerinde üzüm çeşidi var. Dünyada 20 milyon tonu sofralık olmak üzere toplam 21 milyon 771 bin ton üzüm üretimi yapılıyor. Türkiye, asmanın anavatanı olması nedeniyle 1.200’ün üzerinde üzüm çeşidine sahip. Bunlardan 50-60 kadarı ekonomik önemde. Türkiye, üzüm hasat edilen alan bakımından beşinci, üretim bakımından üçüncü sırada yer alıyor.

Türkiye’de 2014/2015 sezonunda 467 bin hektarda 4 milyon 175 bin ton üzüm üretildi. Rekolte 2016’da 4 milyon ton oldu. Üzüm üretiminin yarıdan fazlası Ege’de yapılıyor. Türkiye’de üretilen üzümlerin yaklaşık yüzde 40’ı kurutularak, yüzde 25’i sofralık, yüzde 20’si sirke, pekmez ve pestil yapılarak, yaklaşık yüzde 15’i de alkollü içki sanayiinde kullanılıyor. Batı ülkelerinde ürünün yaklaşık yüzde 90’ı şarap üretimine gidiyor. Türkiye’nin kuru üzüm ihracatı 300, sofralık üzüm ihracatı 85 milyon dolar civarında. Kurutmalık çekirdeksizde Manisa 1 milyon tonla bir numara. Çekirdeklide Mardin önde. Sofralık çekirdeksizde yine Manisa 330 bin tonla birinci sırada. Sofralık çekirdeklide Mersin önde.