Zam şampiyonu yumurta ama üreticinin haberi yok
TÜİK’in geçen ay fiyatı en çok artan ürün olarak yumurtayı açıklamasına karşın, üreticilerin zararına satış yaptığını belirten Yumurta Üreticileri Birliği Genel Sekreteri Hüseyin Sungur, aşırı düşen fiyatın normale geldiğini söyledi.
Hüseyin GÖKÇE
Ağustos ayında fiyatı en çok artan ürün yüzde 16.85 ile yumurta olarak açıklanırken, yumurta üreticileri kendileri açısından böyle bir durumun söz konusu olmadığını belirtiyor.
Yumurta Üreticileri Birliği Genel Sekreteri Hüseyin Sungur, TÜİK’in açıkladığı verilerin aksine yumurta üreticilerinin zararına satış yaptığını belirterek, “23 kuruşa mal olan yumurta şu an en fazla 22 kuruşa satılıyor. Birçok üretici iş yerini kapatma zorunda kaldı, hatta intihar edenler bile var” diye konuştu. Bir ara 16 kuruşa kadar düşen fiyatın, yeniden eski seviyesine geldiği için bir zam yapılmış gibi göründüğünün altını çizen Sungur, “Biz fiyatı düşürdüğümüzde raf fiyatına yansıtmayan marketler, yükselişi ise anında etiketlere ekliyor” ifadelerini kullandı.
DÜNYA’nın sorularını cevaplandıran Hüseyin Sungur, yumurta fiyatlarının çok değişkenlik gösterdiğinin altını çizerek, belirli periyotlarda keskin iniş çıkışlar yaşandığını aktardı. Geçen yıl temmuz ayında 19.5 kuruş olan yumurta fiyatının bu yıl aynı ayda 20 kuruş olduğuna dikkat çeken Sungur, “Ağustosta 23 kuruş oldu ama yıl içinde 16 kuruşa kadar düştüğünü de gördük. Başka bir ifadeyle geçen yıla göre yaşanan artış düşük olmakla birlikte aylık bazda bir artış olsa da gelinen bu seviye zaten üreticinin maliyet fiyatına karşılık geliyor” dedi.
Hayvan hastalıklarıyla mücadelede Fibronil kullanılmıyor
Son günlerde Avrupa’yı etkisine alan ve yumurta tüketimini olumsuz etkileyen fibronil isimli ilaçla ilgili değerlendirmede de bulunan Hüseyin Sungur, Türkiye’de hayvan hastalıkları ile mücadele kapsamında kesinlikle bu maddenin kullanılmadığını bildirdi. Söz konusu ürünün küçük dozlar halinde sadece kedi ve köpekler için satışına izin verildiğinin altını çizen Sungur, “Bu kadar küçük dozdaki ilacı alıp kümeste kullanmak mümkün değil. Üstelik bu konuda muadil çok sayıda izinli ilaç var” diye konuştu.
Bakanlık 15 günde bir numune alıyor
AB’de ise çevre temizliği yapan bir firmanın illegal olarak fibronil kullandığını dile getiren Hüseyin Sungur, “Türkiye’de Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı zaten kayıtlı üretim yapan kümeslerde 15 günde bir denetim yapıyor. Sürekli numune alınıyor, hatta kümesin tozunda bile tarama yapılıyor. Bu kadar denetimin olduğu bir ortamda sıkıntı yaşanmaması doğal” dedi.
Kayıtlı üreticilerin yumurta üzerine 14 haneli bir işletme numarası bastığını belirten Sungur, tüketicilere uyarıda bulunarak, yumurta satın alırken numaralı ürünleri tercih etmeleri gerektiğini kaydetti.
"Üretim ve satış modeli değişti, fiyat istenildiği gibi belirlenmiyor"
Gelişmeleri DÜNYA’ya değerlendiren Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, yumurta fiyatlarındaki farklılıkların normal olduğunu söyledi. Özellikle yumurtanın ambalajlı satışına ilişkin son düzenlemeden sonra, maliyetin bir miktar daha yükseldiğine değinen Palandöken, “Şimdiye kadar yem maliyetindeki yükselişe rağmen yumurta değerinin altında fiyatlara satılıyordu. Artık tüketimin de arttığı bir sürece giriyoruz” dedi.
Yumurta fiyatını etkileyen bir diğer unsurun da üretim modeli olduğuna dikkat çeken Bendevi Palandökten, “Eskiden aile işletmeleri ağırlıklıyken ve pazarlamalarını kendileri yaparken, artık bu iş entegre tesislerin eline geçti. Başka bir ifade ile üreticide bir tekelleşme var” dedi. Satış konusunda da küçük esnafın giderek aradan çıktığını ve yerel-ulusal market zincirlerinin büyük çaplı alımlar yaptığını vurgulayan Palandöken, “Zaten yumurta da marketler arasında da astronomik fiyat artışı ve farklılığı izlenmez” şeklinde konuştu.
"Yumurta arzının azalması, fiyatların artmasına neden oldu"
Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı Mustafa Songör, düşük fiyatla sunulan yumurtanın market etiketlerine yansıdığını belirterek, “Ciddi bir rekabet ortamı var. Böyle bir durumda düşük fiyatla alınan yumurta, etikete hemen yansıtılıyor. Keza, yumurta fiyatları her hafta başı açıklanıyor. Fiyatlar zaten ortada” dedi. Yumurta fiyatlarının artışını arzdaki azalmaya bağlayan Songör, şu bilgileri verdi: “Özellikle yurt dışında yumurta ile ilgili yaşanılan sıkıntılardan dolayı, Türkiye’den alımları artırdılar. İhracatımız arttı. Yurt içinde arz azaldı. Bu da fiyatlara yansıdı. Bazı yumurta üreticilerinin de piyasadan çekilmesi yumurta fiyatlarının artmasına neden oldu.”
Fiyatları iç tüketim ve ihracat etkiledi
Yumurtadaki fiyat artışının iç tüketimdeki talebin ve ihracattaki hareketlenmenin etkili olduğu bildirildi. Balıkesir Yumurta Üreticileri Birliği Başkanı Faruk Kula, yumurtanın tanesinin toptan olarak 25 kuruşun altında satılamayacağını, buna karşın haziranda üreticinin 16.4 kuruşu gördüğünü belirterek, “Uzun süre maliyetinin altında satış oldu. Tatil dönüşüyle iç talepteki artış ve ihracattaki kıpırdanma fiyatları buraya getirdi. Halen zararına gidiyoruz. Okulların açılmasıyla fiyatların yükselmesini bekliyoruz. Aşırı düşen fiyatlar normale doğru geliyor” dedi.