Mardin ve Yarımca'ya iki dev yatırım

İBRAHİM EKİNCİ

İki büyük yatırım için teşvik belgesi alındı. Bu iki yatırımın tutarı 1 milyar 930 milyon lirayı buluyor! Mayıs ayında teşvik belgesine bağlanan yatırımların 3’te 1’ini oluşturan iki yatırımdan birini Dubai Şeyhi El Maktum’a ait Dubai Ports yapacak. Şirket, daha önce Erdemir’den aldığı arazide 871 milyon liralık yatırım başlatıyor. Kuracağı liman, 1.3 milyon TEU/Yıl kapasiteyle Türkiye’nin en önemli konteyner limanlarından biri olacak. Cengiz Holding’e ait Eti Bakır da Mardin’de 1 milyar 60 milyon liralık yatırım yapacak. Bu yatırımla kurulacak dev tesislerde yılda 437 bin ton konsantre fosfat, 650 bin ton sülfirik asit, 325 bin ton fosfatlı gübre, 690 bin ton prit ve demir külü üretilecek.

Cengiz Holding, Mardin’de fosfat tesisi kuruyor

Mayıs ayında en büyük yatırım teşvik belgesini Cengiz Holding aldı. Şirketin iştiraki Eti Bakır, Mardin’de 1 milyar 60 milyon liralık yatırım yapacak. Bu yatırımla Mardin’de yılda toplamı 2.3 milyon ton / yılı bulacak 6 çeşit kimyasal üretilecek. Şirketin 30 Mayıs tarihli teşvik belgesine göre “tevsi, entegrasyon ve ürün çeşitlendirme” kapsamında 6 ayrı teşvik unsurundan yararlanarak kurulacak tesis; 437 bin 760 ton/ yıl konsantre fosfat, 75 bin ton/ yıl amonyak, 650 bin ton/yıl sülfirik asit, 150 bin ton/yıl fosforik asit, 325 bin ton/yıl fosfatlı gübre, 690 bin ton/yıl prit ve demir külü üretecek kapasitede olacak. Tesisin kuruluşu için 340 milyon liralık makine teçhizat ithalatı yapılacak. 

2004’te özelleştirmeden aldı 
Cengiz Holding, 2004’te Eti Bakır’ın Samsun İzabe Tesisleri ile Küre Tesisleri’ni, 2006’da Murgul Maden ve Konsantratör Tesisleri’ni, 2007 yılında Halıköy Maden Tesisleri’ni özelleştirmeden satın aldı. 2011’de de Mazıdağı Maden Tesisleri, Cengiz Holding tarafından satın alındı. Şirketin web sitesindeki bilgilere göre Eti Bakır Kastamonu Küre tesislerinde, yeraltı madenciliği ile yılda 1.1 milyon ton tüvenan bakır cevheri, 110 bin ton bakır konsantresi ve 400 bin ton pirit konsantresi üretiliyor. Eti Bakır Murgul Tesisleri’nde ise açık maden sahaları ile yılda 3.5 milyon ton tüvenan bakır cevheri çıkartılıp işlenerek yılda 130 bin ton bakır konsantresi üretiliyor. Halen modernizasyon, kapasite arttırma ve yeni rezerv bulma çalışmaları devam ediyor. Ayrıca Murgul Maden İşletmesi bünyesinde 2x2.35 MW kurulu güce sahip hidroelektrik enerji santrali üretim Lisansı kapsamında enerji üretiyor. 

Türkiye’de cevherden katot bakır üretimi yapan tek tesis olan Eti Bakır Samsun İşletmeleri, yeni tesis ve teknoloji yatırımlarını sürdürüyor. Samsun İzabe Tesisleri, sülfürik asit, konsantratör, anot döküm ve elektrolizhane fabrikaları ile faaliyet gösteriyor. 

İzmir’de de tesisleri var 
Samsun İzabe Tesisleri’nde, 2008 yılı sonlarından beri devam eden geniş kapsamlı modernizasyon çalışmaları tamamlandı. Elektroliz ünitesinin devreye girmesi ile birlikte 2011 yılından itibaren katot bakır üretimine başlandı. Tesiste yer alan PLC kontrollü tam otomatik anot bakır döküm çarkı sistemi, 180 ton/şarj döküm kapasitesine sahip. Rafinasyon sonucu yüzde 99.99 safl ıkta elektrolitik katot bakır üretimi gerçekleştiriliyor. Üretim kapasitesi 42 bin ton/yıl. Samsun fabrikasında, elde edilen cüruf konsantresinden sülfürikasit elde ediliyor. Eti Bakır’ın Halıköy Antimuan Tesisleri, İzmir’de. Yeraltı işletmesinde günde 90 ton antimuan madeni, fl otasyon tesislerinde de antimuan konsantresi üretiliyor. Cengiz Holding, özellikle inşaat ve enerji yatırımlarıyla biliniyor. Şirket 3. havalimanını yapan konsorsiyumun da içinde yer alıyor.

Dubai Ports, limana 871 milyon lira yatıracak

Dubaili DP World, Yarımca Liman İşletmeleri’ne 871 milyon liralık yatırım yapıyor. Bu yatırımla limana 1.3 milyon TEU/YIL kapasiteye ulaşacak. Şirketin projeyle ilgili daha önce yaptığı açıklamaya göre, DP World Yarımca Konteyner Terminali, 1.3 milyon TEU kapasitesiyle Türkiye’nin en büyük konteyner terminallerinden biri olacak. 

Yarımca Limanı’nın inşa edileceği Yarımca Porselen Fabrikası arsasını Evyap, özelleştirmeden 30.5 milyon dolara almış, daha sonra 82 milyon dolara Erdemir’e satmıştı. Erdemir de yarısını 105 milyon dolara uluslararası liman işletmecisi Dubai Port’a satmıştı. Bu satışın arkasından liman projesi gündeme gelmiş, dev limana çevrecilerin ve sivil toplum örgütleri karşı çıkmıştı. Proje, TBMM’de soru önergesine de konu olmuş, CHP Kocaeli Milletvekili Haydar Akar, liman inşaatının durdurulmasına yönelik Danıştay 14’üncü Dairesi kararına rağmen çalışmaların neden devam ettiğini gündeme getirmişti. 

65 terminal işletiyor 
Dubai Ports Authority (Dubai Liman İşletmesi) Birleşik Arap Emirlikleri’ne ait bir kuruluş. Dubai’de Port Rashid Limanı’nın yanı sıra, dünyanın en büyük yapay limanı olan Dubai Jebel Ali Limanı’nı da işletiyor. Yarımca’daki işletme, 6 kıtada 65’ten fazla terminali işleten ve dünyanın üçüncü büyük konteyner terminal operatörü olan DP World’un alt kuruluşu. DP World Yarımca inşaatın başlamasını takiben iki sene içerisinde faaliyete geçecek. Terminal, dünyadaki en büyük konteyner gemilerine hizmet verme kapasitesi olan Super-Post Panamax konteyner vinçleri ile donatılacak. DP World Yarımca, 650 doğrudan ve 800’den fazla dolaylı istihdam yaratacak. 

Dubai Şeyhi El Maktum’a ait 
DP World, 6 kıtada 65’ten fazla terminal işletiyor. Konteyner elleçleme işlemleri gelirlerinin yüzde 80’ini oluşturuyor. 10 ülkede devam eden 10 adet yeni veya büyüme projesi var. Çalışan sayısı 28 bin. 2012'de DP World, Amerika’dan Asya’ya uzanan portföyünde 56 milyon TEU’luk elleçleme gerçekleştirmiş. Hindistan, Çin ve Ortadoğu’nun da dahil olduğu büyümekte olan ekonomilerdeki genişleme projeleriyle, kapasitesinin 2020 yılı itibariyle yaklaşık 100 milyon TEU’ya çıkması bekleniyor. Şirket Dubai Şeyhi El Maktum’a ait.