TAV, yeni stratejiyle makas değiştiriyor, ‘bir AHL kadar’ daha yeni iş yaratacak

İBRAHİM EKİNC

TAV CEO’su Sani Şener açıkladı; “AHL 2021’de kapanacak. Biz de o tarihe kadar bir AHL büyüklüğünde iş yaratarak yerine koyacağız. Makas değiştiriyoruz. Hizmet şirketlerimizi özgür bırakıyoruz. Hepsi dünyanın her yerinde iş alabilirler. Almaya da başladılar. Milyarlık işlere teklif veriyorlar.” Şener’in verdiği başka önemli haberler de var; AHL’ye ilave bir terminal binası geliyor. Yatırım değeri 100 milyon euro! Liman rahatlayacak. İlk girişte güvenlik kontrolü kalkacak. Pasaport kontrolünde TC vatandaşları için parmak kontrolü sistemine geçiliyor. Beklemeler azalacak... 

TAV Grubu CEO’su Sani Şener, bir basın toplantısı düzenleyerek, şirketin yeni stratejisini anlattı. Küresel rekabete hazır olduklarını, dünyanın her yerinde fırsatları kovalamaya başladıklarını söyledi. Şener, “Dünyanın her yerinde iş var. 2013’te 320 milyar dolarlık havalimanı yatırımı yapıldı. 2030’a kadar 2 trilyon dolarlık yatırım daha yapılacak” dedi. Büyüme potansiyelinin başka göstergeleri de var. Havacılıkta Toplam yolcu sayısının nüfusa bölünmesiyle elde edilen ‘kişi başına düşen uçuş sayısı’nda dünyada (5.8 milyar yolcu / 7 milyar nüfus) ortalaması 0.82, ABD’de 5.22, Afrika’da 0.12, Çin’deyse 0.55. Türkiye’de 150 milyon yolcu ve 77 milyon nüfusa göre bu oran 1.94; 2000’de 0.49’du! Şener, “Veriler, dünyada da büyümenin Afrika kıtasında ve Çin’de olacağını gösteriyor. Türkiye’de havacılığın daha da büyüyeceğini, önümüzdeki 15 yılda, turizmin de etkisiyle bu oranın 3’ün üzerini de zorlayacağına inanıyoruz” dedi. 

Bir İstanbul daha... 

TAV, 2000 yılında kuruldu. Dünyada ve Türkiye’de sektörün büyümesine paralel olarak büyüdü. Bugün 14 havaalanı işletiyor. Bünyesindeki TAV İnşaat, dünyanın en büyük 2. havalimanı şirketi oldu. Tamamlanmış ve devam eden projelerinin değeri 16.3 milyar dolar. TAV’ın en önemli gündemi yine büyüme. Her şirket için böyle ancak TAV için çok daha önemli bir gündem bu. Çünkü, şu an işinin yarısını oluşturan İstanbul Atatürk Havalimanı (AHL) kapanacak. Normalde imtiyaz süresi 2021’de bitiyor ancak, 3 havalimanı daha erken açılacak ve AHL’de uçuşlar da bitecek. TAV, kapanış tarihi itibariyle kalan imtiyaz süresi için devletten tazminat alacak. Bunun için görüşmeler yapılmış. O tarihe kadar yeni işler geliştirmek zorunda. Sani Şener, “İlk işimiz AHL’ydi. Ondan sonra, bir AHL kadar daha iş yarattık. AHL kapanıncaya kadar da bunu yapabiliriz. Şu an İstanbul toplam ciromuzun yüzde 44’ünü, toplam FAVÖK’ümüzün de yüzde 55’ini oluşturuyor. 2021’de bir amiral gemimiz gidecek ama diğeri kalacak. Tunus’ta 2047, Zagreb’de 2042, Medine’de 2037, Bodrum’da 2035, Gazipaşa’da 2034, İzmir’de 2032, Makedonya’da 2030, Gürcistan’da 2027 ve Ankara’da 2023’e kadar işletmede olacağız. Bu havalimanlarında şu anda 38 milyon yolcu var. Geçtiğimiz yedi yılda bir ‘İstanbul’ yarattık, gelecek yedi yılda yaratmalıyız” dedi. 

Milyarlık iş kovalıyorlar 

Bunun için tek kozu yeni liman işletmeleri almak, yeni inşaatlar almaktan ibaret değil. Şener, gruptaki bütün hizmet şirketlerini özgür bıraktıklarını, bu şirketlerin Avrupa ve Körfez Bölgesi’nde önemli projeler üstlendiğini söyledi. 
Şener, “Yeni bir strateji takip edeceğiz. Hizmet şirketlerimizi öne çıkaracağız. Perakendede, yiyecek içecekte, bilişimde ve eğitim alanında büyüyeceğiz. Bilişim şirketimiz S. Arabistan, Doha ve Abu Dabi’de toplam 1 milyar dolarlık ihaleye teklif verdi. TAV Akademi, Çin’de 25 havalimanı yöneticisini eğitti. Nepal ve Moğolistan’da da görüşmeler yapıyor. ATÜ, New York ve Washington’da 2 havalimanına, Tunus’ta 5 havalimanına teklif verdi. İşletme Hizmetleri şirketimiz, BTA’yla birlikte Umman’da teklif veriyor. Havaş, Almanya’da 6 şehirde hizmete başladı. Medine’de lisans aldı, 2. ihaleye katılıyor. TAV İşletme Hizmetleri, Almanya’da yolcu salonu işletmeciliğine başlıyor. Makas değiştirip küresel piyasalara çıkıyoruz” diye konuştu. 

Küresel pazarlara açılıyor 

TAV’ın bir özelliği de dünyanın her yerinden ortakları olması ve iş modeli. Dünyada TAV’dan başka yer hizmetleri, bilişim, inşaat, güvenlik gibi hizmetlerin aynı çatı altında veren işletme şirketi yok. 

Şener, “Dünya birlikte iş yaptığımız 23 ortağımız var. Hiçbirinin cirosu 10 milyar doların altında değil. TAV dünyada havalimanı iş modelini yeniden yazabilecek 5-6 firmadan biridir. 32 farklı pasaportta çalışanı var. Ortaklarımız, önde gelen havalimanı işletmecisi Aeroports de Paris’e (ADP) hisse sattı. ADP, Goldman Sachs ve biz, New York’ta LaGuardia limanı ihalesine teklif verdik. TAV ve ADP olarak dünyada 38 havalimanında yılda 272 milyon yolcuya değebiliyoruz. Birlikte dünyanın en büyük havalimanı işletmeciliği platformunu oluşturduk. Şu ana kadar küresel pazarın yüzde 14’ünde olabilmişiz. TAV İnşaat dünyanın en büyük 2. havalimanı inşaat şirketi. ADPI, dünyanın en büyük 3. havalimanı dizayn firması. Bu üçü bir arada, küresel pazara iddialı şekilde çıkmış oluyoruz. Her zaman sosyal faydayla taçlandırılmış finansal kar peşinde olduk. 2005-2013 arasında devlete 4.7 milyar TL ödeme yaptık. Çalışanımızın hakkını yiyerek, çevreye iyi davranmayarak elde edeceğimiz kazançlar hedefimiz olamaz” dedi.

Atatürk Havalimanı Dış Hatlar'a 300 milyon liralık yeni terminal geliyor 

DHMİ’nin, ‘3. havalimanının operasyona başlamasından bir gün öncesine kadar AHL’de yatırıma devam edeceğiz’ dediğini hatırlatan Sani Şener, şöyle konuştu: “DHMİ, AHL’de ciddi bir yatırım gerçekleştiriyor. Askeri bölge alındı ve buraya uçak park sahası yapılıyor. Yer hizmetleri ve kargo şirketleri alanı da taşınacak ve park sahası olacak. Böylece 43 ek park yeri olacak. Buna terminal kapasitenin de uyması gerekiyor. Dış hatlar terminaline ek yeni bir terminal yapımı için DHMİ ile görüşüyoruz. Anlaşırsak bu terminali yapacağız. Süremiz bitene kadar AHL’nin kapasitesini yıllık 65-70 milyon yolcuya çıkartmak için çalışıyoruz. AHL’de önemli bir rahatlama olacak. Buraya 100 milyon euro yatırım öngörüyoruz.”

Pasaportta parmak iziyle geçiş 

Sani Şener, AHL’de bazı yeni uygulamalar olacağını da belirtti. Şener şöyle konuştu: “Pasaport kontrollerinde smartgate ya da i-gate denen parmak izi kontrolüyle geçiş için İçişleri Bakanlığı izni çıktı. Önce pasaportunuzu göstereceksiniz, kapı açılacak, sonra içeriye girip parmak izi basarak geçeceksiniz. Bu pasaporttaki sıkıntıları çok ciddi giderecek. Abu Dabi’de, Katar’da, başka ülkelerde var. Parmak izi hem girişte hem çıkışta olacak. Yalnızca TC vatandaşları için geçerli. Havalimanlarında 2 defa x-ray kontrolünden geçişler de sıkıntı yaratıyor. Sivil Havacılık Kurulu’nda karar alındı. İzmir ve Ankara’da başlıyoruz. En dış kapıda x-ray’ler olmayacak. Daha sonra da İstanbul’da uygulamaya geçecek.”