Türkiye’nin sıkıntısı üretimdeki plansızlık

Nurdoğan ARSLAN ERGÜN

Alüminyum sektörüne yardımcı malzeme tedariki sağlayan ve İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği’nin (İDDMİB) 2022 yılı ‘en çok ihracat yapanlar’ sıralamasında ilk bin firma arasında yer alan KGD Grafit Metal’in kurucusu Suat Karasu, Türkiye’de özellikle üretim alanındaki plansızlığa dikkat çekti. Üretim yelpazesi dengeli bir şekilde dağıtılmadığı için sektörlerin taşeron gibi çalıştığını söyleyen Karasu, “Kendi sektörümüzden bakacak olursak 3 sene önce alüminyuma büyük bir talep geldi. Herkes bu alana yöneldi. İki yıl önce 35 adet olan tesis sayısı bugün 150’leri geçti. Bu kapasite Türkiye’nin hatta Avrupa’nın üzerinde. Şu an ne oldu, kapasite kullanımları yüzde 50’lerde kaldı” dedi.

“İstikrarsızlık yatırımların önünü kesmesin”

Benzer tablonun geçmişte de tekstil sektöründe olduğunu ifade eden Karasu, ekonominin hemen her alanında yaşanan plansızlığa karşı ‘devlet planlama teşkilatı’ benzeri bir yapının yeniden oluşturulması gerektiğini belirtti. Türk ekonomisinde dinamiklerin sanayi olması gerektiğini vurgulayan Karasu, “Şirketlerimiz de sabırsız, geri dönüşü daha uzun olan ağır sanayi yerine betona yatırım yapmayı tercih ediyorlar. Yol yapıyor, köprü yapıyor ikinci senenin sonunda yatırımın karşılığını alıyor. Oysa ağır sanayide öyle mi? Milyonlarca dolar yatırıyorsunuz geri dönüşü en erken 5 yıl. Kimse bunu beklemek istemiyor. O nedenle de bir dönem parlayan isimler bugün yok” yorumunu yaptı.

Cironun yüzde 25’i ihracattan gelecek

 İç pazarda ağırlıklı alüminyum sanayi olmak üzere demir-çelik sektörüne ara mamul tedarik eden KGD, ihracatta da çıta yükseltiyor. Şirket, Afrika ülkeleri başta olmak üzere Türk cumhuriyetleri, Romanya, Polonya, Almanya, İspanya. Arnavutluk gibi ülkelere ürün veriyor. Geçen yıl 10 milyon dolar ciro elde ettiklerini bunun yüzde 15’inin ihracat kaynaklı olduğunu açıklayan Suat Karasu, bu yılki hedeflerini ihracatta yüzde 20-25’e ulaşmak olduğunu belirtti.

Alüminyum ve çelik fabrikalarından satın aldığı atık grafitleri yeniden dönüştürerek, satılabilir hale getiren şirket, yeni makine yatırımlarıyla aylık 10-15 ton olan kapasiteyi 200 tona kadar çıkaracak. Suat Karasu, “Tesislerden atık maddeleri alabilirsek bu alandaki yatırımlarımız devam edecek” dedi. 20 civarında firmanın rekabet ettiği Türkiye grafit pazarının geçen yıl 160 milyon TL ciro elde eden KGD, pazarın yüzde 10’unu elinde bulunduruyor.

Rezervde Türkiye, üretimde Çin lider

Elektrikli araçlardan kurşun kaleme, boya sanayiinden lityum pillere kadar pek çok alanda kullanılan grafit (karbon minerali) rezervi konusunda Türkiye'de bu stratejik hammaddenin yer aldığı 20'den fazla yatak bulunuyor. Türkiye'de grafiti ham tüketen sanayi dallarının başı ise kurşun kalem ve döküm sanayii çekiyor. Grafit rezerv sıralamasının başında 90 milyon ton ile Türkiye yer alıyor. Türkiye küresel rezervin yüzde 27.8’ine sahip. Ancak Türkiye’nin yıllık üretimi 2 bin 700 ton civarında. Yani Türkiye’de, rezerv açısından geride bıraktığı Çin’in yaklaşık 300’de 1’i kadar üretim yapılıyor. Dünyada grafit talebinin sıçrama yaptığı bir dönemde Türkiye'nin arzın karşılanmasında önemli rol oynayabileceği ve piyasadaki boşluğu doldurabileceği öngörülüyor.