"İşte liderlik için başarı yeterli, halk lideri olmak için halkın kabulü de gerekli"

Yenibirlider Derneği 2012 yılında, Türkiye’deki başarılı gençlerini bir çatı altında toplayan öncü bir liderlik ekosistemi olma hayaliyle kuruldu ve “gençler için, gençlerle beraber” çalışmalarına devam ediyor. Derneğin çalışmalarını kurucuları Kerem Kamışlı ve Cem Garih’ten dinledik. 

► Derneğin çalışmaları hakkında bilgi verir misiniz? 

Cem Garih: Bugün Türkiye’deki 18-30 yaş arası hedef kitlemize baktığımızda; iki temel profil göze çarpıyor; öğrenciler ve genç profesyoneller. Bu iki kitleye hitap eden iki özel programımız var. Programların ortak noktası Türkiye çapında en başarılı öğrenci ve profesyonelleri bir araya getiriyor olması. Bir taraftan Türkiye’nin öncü şirketlerinde, sivil toplum ve kamu kuruluşlarında çalışan başarılı genç profesyonelleri Boğaziçi Üniversitesi’yle ortak geliştirdiğimiz sertifikalı eğitim, mentorluk ve koçluk programına davet ediyoruz. Her sene yaklaşık 40 kurumdan 100 genç profesyonelle çalışıyoruz. Diğer taraftan Türkiye çapında bir seçim süreciyle başarılı üniversite öğrencilerini saptıyoruz. Bu arkadaşlarımızı Türkiye’de ve yurt dışında staj programlarıyla, özel koçluk programımızla, kanaat lideriyle mentor-mentee olarak eşleştirmek suretiyle destekliyoruz. 2012’den bu yana 350’nin üzerinde üniversite öğrencisine staj imkanı sağladık, staj programlarımıza 15 binden fazla başvuru geldi. Boğaziçi Üniversitesi'yle ortak gerçekleştirdiğimiz program 222 başarılı profesyonel mezun etti. Toplam 40 konferansımıza 6.000'den fazla arkadaşımız katılım gösterdi. Bu sene ilk kez yurt dışında okuyan Türk öğrencilerin yaz ayları Türkiye’ye gelip staj yapmaları için bir program düzenledik. Yurt dışında uzun yıllar kalan öğrenciler Türkiye’deki fırsatlardan habersiz olabiliyor ve bu da maalesef kıymetli birçok aklın ülkemize geri gelmesine engel olabiliyor. Bu seneki program bizim için bir ilk oldu ama bunu önümüzdeki yıllarda sayılarını da arttırarak sürdürmek istiyoruz. 

► Liderlik tanımını nasıl yapıyorsunuz? Lider kimdir? 

Kerem Kamışlı: Bizim inandığımız bir görüş var: Liderlik bir meslek değil. Herhangi birine ne iş yapıyorsunuz diye sorduğunuz zaman liderlik yapıyorum demez. Oscar Wilde’in güzel bir sözü var ‘to define is to limit’, yani tanımlamak limitlemektir diyor, liderliğin tanımında da işte böyle. Liderlik bir kalıp içerisinde anlatılamayacak kadar geniş bir düşüncedir. Herkes hayatının belli bir anında farklı şekillerde lider olarak öne çıkabilir; sınıfta arkadaşlarının sessiz olması için hocasına yardım eden öğrenci ile milyonları arkasından sürükleyen bir politikacı arasındaki ortak nokta iki örnekte de öğrenci ve siyasi liderin belli bir amacı yönlendirmesidir. Bir kitleyi harekete geçirebilen veya öncü bir hareketi yönlendirebilen kişi liderdir. Bu anlık bir hareket olsa bile… 

► İş lideri ve halk lideri olmak arasındaki farkı nasıl tanımlarsınız? 

Kerem Kamışlı: Liderlik sonradan kazanılan bir kavram ve bekleyene, yerinde sayana gelmiyor. İş dünyasının lideri de halk lideri de olmak için çok çalışmak lazım. İş lideriyle halk lideri arasındaki en büyük farkın şu olduğunu düşünüyorum, birinde kendi başarılarınız sizi tanımlıyor, diğerinde ise kendi başarınızın yanında bir de halkın kabulünü görmeniz gerekiyor. Genelde iş lideri yalnızca kendi alanının lideri olarak, iş dünyasındaki uzmanlıklarıyla anılır. Öte yandan siyasi bir lider hem kendi alanında hem de halkın gözünde lider olarak anılır. Halk lideri olabilmek icin çoğunluk tarafından sevilmek ve benimsenmek gerekir, ancak iş lideri olmak için herkes tarafından lider olarak kabul edilmeniz gerekmiyor. Halk tarafından sevilmeyen başarılı iş insanları olabiliyor fakat halk tarafından sevilmeden halk lideri olmak mümkün değil. Bu konuda özel bir parantez açmak isterim, rahmetli büyük amcam Sakıp Sabancı her iki alanda da lider bir isimdi, halkın gözünde belki de Yesilçam’ın bıraktığı “fabrikatör” imajını kıran isimdi. Türk halkı onu gerçekten sevdi. Kendisi bu konuda örnek aldığım kişi ve bir gün dilerim bana da onun gibi bir liderlik nasip olur. 

► İnternet çağında liderliğin tanımı değişti mi? Eskiden lider olmak daha mı kolaydı, bugün mü daha kolay? 

Cem Garih: Bugün, Dünya’da 7 milyar nüfusun 5 milyarı internette. Türkiye’de 40 milyon kişi akıllı telefon kullanıyor. Bilginin kalabalık insan gruplarına yayılması için gerekli olan zaman büyük ölçüde kaybolmuş durumda. Herhangi fikir birkaç saat içinde milyonlara ulaşabiliyor, “fenomen” olabiliyor. Teknolojinin sağladığı megafon etkisiyle insanlar kolayca büyük kitleleri etkileyebiliyorlar. Bu açıdan bakarsak liderliğin “insanları bir amaç çerçevesinde etkilemek ve yönlendirmek” tanımı daha erişilebilir bir hal almış durumda. Öte yandan zor olan ise “fenomenler” in saman alevi gibi yanıp sönmesini engellemek, yani bir liderin etkisinin sürekliliğini ve sürdürebilirliğini sağlamak. Çünkü bilginin ulaşımı ve yoğunluğu arttıkça seçeneklerimiz çoğalıyor ve bizler bu ortamda daha hızlı bir şekilde ilgi ve odak kaybedebiliyoruz. 

► Liderlik öğrenilen bir şey mi? Vermek istediğiniz mesajlar neler? 

Cem Garih: İki araştırmadan bahsetmek istiyorum. Birincisi 2015 yılında OECD ülkeleri arasında yapılan bir araştırma; toplumların kişi başı olarak çalışmaya ayırdıkları zaman sıralamalarında Türk insanı en uzun saat çalışan toplumlardan bir tanesi olarak öne çıkıyor. Yani oldukça çalışkanız. 2014 yılında yapılan bir analize göre ise Türkiye olarak, son on yıldır girmiş olduğumuz ciddi ekonomik büyüme hızıyla büyümeye devam ettiğimiz durumda bile, ancak 2040'da ABD'nin 2014'te elde ettiği kişi başı GSMH’ya ulaşıyoruz. Çalışkan olmak yetmiyor. Çok çalışmanın yanı sıra doğru alanlarda ve en önemlisi verimli çalışmalıyız. Bu noktada düşüncemiz, yüksek Ar-Ge içeren ve böylece birim uğraşa ve elde edilecek yüksek katma değerli çalışmalara yönelen işgücüyle hem çalışanın kendisi hem de ülkemizin tamamı adına önemli bir adım atılacak. 

► Türkiye ve dünyadan "lider" isimler vermenizi istesem? 

Kerem Kamışlı: Elon Musk önemli bir iş insanı ve lider. Araba, enerji ve uzay endüstrilerinin her birini eş zamanlı olarak devrim denebilecek nitelikte etkiliyor. Napolyon tarih sahnesine adını unutulmayacak şekilde yazdırmış bir lider. Isaac Newton, Galileo, Kopernik ve Einstein bilim dünyasının tanınmış liderleri arasında. Bethooven, Mozart müzik dünyasının efsane liderleri arasında. John Meynard Keynes, Hayek ve John Nash ekonomi alanında modern iş ve ekonomik teoriyi kalpten etkilemiş liderler. Umberto Eco işaret bilimini daha iyi anlamak için büyük çalışmalar yaptı ve yine alanında lider bir isim. Michael Jackson müzik dünyasını yeniliklerle tanıştırmış kişi, müzikle sınırlı değil popüler kültürün bugünkü haline gelmesinde önemli katkısı var. Türkiye’ye baktığımızda Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk tarihi bir lider. Birinci Dünya Savaşı’ndan yenik çıkan ülkelerin yapamadığı bir gelişimi, Türk halkıyla başaran büyük insan… İş dünyasına bakarsak Sakıp Sabancı ve Vehbi Koç’un özel bir yeri vardır. İlk holdingleri kuran, ilk özel müzeleri açan, ilk kez Türkiye’de bir ailenin adını taşıyan vakıf üniversitelerini kuran kişiler. Türkiye’nin sosyokültürel yaşamının şekillenmesinde büyük rolü olan insanlardır. Muhtar Kent Türkiye’yi uluslararası arenada temsil eden önemli bir iş insanı ve lider.