Yeni bir iş modeli: On-demand ekonomisi
On-demand ekonomisi, talep üzerine çalışma anlamına geliyor. Çalışanlara esneklik sağlıyor; şirketler de on-demand ve hibrid iş gücüyle birlikte daha dinamik ve verimli çalışabiliyorlar. Bu model kadın çalışanlar için önemli avantajlar sağlarken; girişimciliği de destekliyor.
Didem ERYAR ÜNLÜ
Hayatın birçok alanını etkileyen On-demand ekonomisi hızla gelişiyor. On-demand ekonomisi, talebe bağlı ekonomi anlamına geliyor. Bu kavramla anlatılmak istenen ise, ekonomik ilişkilerin temel olarak müşteri ve çalışanlar tarafından internet erişimi üzerinden gerçekleştiriliyor olması. Her an erişilebilir, dolayısıyla denetlenebilir olmak bu çalışma biçiminin önemli bir özelliği olarak ön plana çıkıyor. Dolayısıyla "talebe bağlı ekonomi" yerine "erişim ekonomisi" tanımı da kullanılıyor.
On-demand ekonomisinin gelişimiyle başta bireysel hizmetler, ulaşım, nakliye, finans ve tüketim ürünleri olmak üzere birçok alanda büyük değişimler yaşanıyor. Buna bağlı olarak geleceğin iş gücü de talep üzerine kurulu, esnek iş gücü modelleriyle şekilleniyor. İş yapış şekillerini ve çalışma hayatını değiştiren on-demand ekonomisi, yeni bir olgu olması nedeniyle sektör hakkında yanılgılar da ortaya çıkıyor.
Esnek işgücü modeli konusunda çalışmalar yapan Expertera’nın Şirket Ortağı ve Satış ve İş Geliştirmeden Sorumlu Hayal Koç, on-demand ekonominin ne anlama geldiğini anlatıyor:
Beyaz yakalı esnek çalışmayı seviyor
On-demand ekonominin günlük gereksinimler ve işlerden ibaret olmadığını kaydeden Hayal Koç, şunları söyledi: "On-demand ekonomisi artık sadece araba sürmek, eve servis yapmak ve temizlik gibi günlük gereksinimlerden ibaret değil. Artık global holdinglerden KOBİ’lere kadar birçok şirket, stratejik kararlar alırken veya önemli bir projeyi hayata geçirirken esnek iş gücünden faydalanıyor. En yetkin ve deneyimli beyaz yakalı profesyoneller bu şekilde çalışmayı seviyor. Hatta birçoğu esnek iş gücü modelini tercih ediyor. Şirketler on-demand ve hibrid iş gücüyle birlikte daha dinamik ve verimli çalışabiliyor, firmalarını hızla ileriye götüren kararlar alabiliyor. Tüm sektörlerde uzman eşleştirmesi gerçekleştiren bir firma olarak en çok finans, satış, iş geliştirme ve teknik rollerde bu modelin kullanıldığını görüyoruz."
"On-demand projeler sadece yeni jenerasyon için değil"
"On-demand projelerde en çok orta yaş kuşağında bulunan uzmanlar yer alıyor. Intuit ve Emergent Research firmalarının on-demand profesyonellerle yaptığı kapsamlı yeni bir ankete göre, on-demand projeleri aslında en çok 33-52 yaş arasındaki profesyoneller yapıyor. Proje bazlı, esnek ve on-demand çalışmaların yüzde 41’ini bu yaş aralığındaki deneyimli profesyoneller tamamlıyor. Genç kuşaklar, esnek iş gücünün yüzde 35’ini temsil ediyor. 53-70 yaş arasındaki kıdemli profesyoneller ve yeni emeklilerin oranı ise yüzde 24. Yani aslında on-demand ekonomisinin sunduğu faydalar olan esneklik, kendi programını ve kariyerini yönetebilmek, network oluşturmak ve tecrübelerini gelire dönüştürmek, birçok farklı profil ve segmente çekici geliyor."
Kadınların on-demand ekonomisine katılımı artıyor
"Kadınların on-demand ekonomisine katılım oranı gün geçtikçe artıyor. 2015’te yüzde 37 iken, 2016’da bu oran yüzde 41 oldu. Bu sene de kadınların oranı artmaya devam ediyor. On-demand ve hibrid çalışma modelleri özellikle kadınlar açısından çok avantajlı. Zira çocuk bakarken veya ihtiyaçları olduğunda esnek veya dönemsel projelerde yer alarak iş dünyasında yer alabiliyorlar."
Çalışanlar için mutluluk nedeni
"En yetkin ve deneyimli beyaz yakalı profesyoneller talep üzerine çalışmaktan memnun. Hatta Intiuit ve Emergent Research’ün anketine göre yüzde 67’i 'oldukça memnunum' veya 'memnunum' yanıtlarını verdi. Üstelik yüzde 81’i bu şekilde çalışmaya devam edeceklerini belirtti. On-demand ekonomisinde çalışan profesyoneller, proje bazlı çalışarak edindikleri ek gelirin beklenmedik finansal sıkıntılar veya istikrarsızlık dönemlerde kendilerine destek olduğunu ve hayatlarında dengeleyici bir faktör olduğunu belirtiyor."
Girişimciliği destekliyor
"On-demand ekonomisi aynı zamanda girişimciliği destekliyor, hatta sağlıyor. Birçok profesyonel yeni bir şirket kurarken veya mevcut işlerini büyütürken proje bazlı çalışma fırsatlarından faydalanarak ek gelir kaynağı oluşturuyor. Bu projelerin sağladığı ek gelir sayesinde zor dönemlerde ayakta kalabiliyor ve nihayetinde hedeflerine ulaşabiliyorlar. Hatta On-demand sektöründe çalışanların yüzde 37’si iş sahibi ve yüzde 21’i iş kurmakta olan profesyoneller. Expertera gibi online platformlar da hem girişimciliği destekliyor, hem de girişimciler için farklı networking fırsatları oluşturuyor."