Eş zamanlı uygulama potansiyeli iş süreçlerini köklü biçimde değiştiriyor

Rüştü BOZKURT

Bilim ve teknolojideki gelişmelerin sunduğu donanım ve yazılım olanakları, yeni bir ekonomi ve değer yaratma sistemi oluşturuyor.Bir önceki yazıda (30 Haziran 2017) eş zamanlı uygulama potansiyellerinin yapısının nasıl oluştuğuna ilişkin düşündüklerimizi paylaştık. Bu yazıda, oluşmakta olan yapıların işlevlerini ve yeni kültür ihtiyacıyla ilgili düşündüklerimizi paylaşmak istiyoruz.

Eş zamanlı uygulamaların ilk ve önemli işlevi "şeffaflık" konusunu, kişilerin niyetlerine bağımlı olmaktan çıkararak, sistemin işleyişine bağımlı hale getirmesidir.Tartışacağımız ikinci işlev "süreç kontrollerinin kolaylaşması" olacaktır. Tedarik, dönüştürme, depolama ve dağıtım süreçlerinin her anının gözetim ve denetimi yapılabilmektedir. Üçüncü işlev farklılaşması, küresel bağımlılıkların artmasıyla önemi artan işlemlerin gözetim ve denetim işlemlerinde yaratılan tasarruflar olacaktır. Sosyal sorumlulukların ve çevre sorumluluğunun tüketici gözetim ve denetimine girmesidir.Dördüncüsü, marka ve imajda algı yönetimi alanı daralıyor.Beşincisi,akıllı ve bağlatılı ürünlerle birlikte süreç, ürün ve meslek doğası değişiyor. Altıncısı, büyük veri ve blockchain kayıt sistemi analitik ve içgörü sınırlarını farklılaştırıyor. Yedincisi, stratejiler orta ve uzun dönem için değil, giderek günlük refleks haline geliyor.

İşlevlerdeki gelişmeler

Şeffaflık sistemin türevi haline geliyor:

Eş zamanlı uygulama potansiyellerinin işlevsel hale getirilmeleri sosyal, zamansal, mekansal, deneysel ve psikolojik mesafe algımızı değiştiriyor.Değer yaratma zincirinin bütün kritik aşamalarının izlenmesi, kaydedilmesi, saklanması, işlenmesi "birikim ölçeğini" büyütüyor. İnsan zihninin sınırlarını aşan bu bilgi birikiminin subjektif niyetlerden uzaklaşması şeffaflığın nesnelliğini artırıyor.

Şeffaflığın nesnelleşmesi, birey, topluluk ve toplum ölçeğinde "algı yönetimini" değiştiriyor. Geleneksel iletişim sisteminde, "Bir yumurtlayıp on gıdakmasını bilenlerin kimlik ve kişiliklerini olduğundan farklı gösterebilmesinin sınırları, şeffaflığın bireyden bağımsızlaşmasıyla farklı bir boyut kazanıyor. Eş zamanlı uygulamalar potansiyelinin olumlu yönlerinden biri, belirsizlikleri azaltması, bireylerin ve kurumların performanslarını daha nesnel değerlendirme yapabilmeyi kolaylaştırmasıdır.

Süreçlerin her aşaması kontrol edilebiliyor:

Sensörler ve diğer teknolojik donanımların süreçlerin bütün kritik aşamalarını birebir algılama, ölçme, sayma ve nesnel veri üretmesi, "süreç kontrolü alanını" genişletmektir.Süreç kontrolü, çok genel anlatımıyla " vakit ve nakit kazancı" sağlamaktadır. Böylece, süreçlerde kullanılan bütün girdilerde "optimum kullanım" olanakları genişlemekte; "verimlilikler" artmakta, ceddi bir "sermayeyi açığa çıkarma" mümkün olmaktadır.

Eş zamanlı uygulama potansiyellerinin "süreç kontrol işlevi" rekabeti giderek "uzman bilgisin-odaklı" hale getirmektedir.Bu açıdan bakıldığında, eş zamanlı uygulamalar yakın gelecekte dönüştürme ve işlem maliyetlerini ciddi biçimde ayrıştıracaktır.

İşlem maliyetlerindeki tasarruf hızlanıyor:

Üretim, ulaşım ve iletişim alanındaki gelişmeler yeni yapılar oluşturmaktadır.Bu yapılardan biri de, üretimde dönüştürme maliyetlerinin ağırlığı görece azalırken, işlem maliyetlerinin artmasıdır. Eş zamanlı uygulamaların önemli işlevlerden biri de, ağırlığı artan işlem maliyetlerinde tasarruf olanakları sunmasıdır. Tekrarlanan işlemler ciddi biçimde azaltılmakta, sürece olumlu katkısı olmayan işlemlerin tanımlanması kolaylaşmakta, daha kompakt işlemlerle ciddi bir kaynak açığa çıkarılabilmektedir.

Sosyal sorumluluklar ve çevre sorumluluğu birebir gözlenebiliyor:

Eş zamanlı uygulamaların bir diğer işlevi, sosyal sorumluluk ve çevre sorumluluğuyla ilgili firmaların, kuruluş ve kurumların taahhüt ettikleri ile yaptıkları arasındaki farkı anlatan "deneysel mesafenin" nesnel biçimde ölçülmesidir. Belli merkezlerde, her platformdaki işlemlerin izlenebilme fırsatları, verilen sözlerle yapılan uygulamaları izlemeyi ve anlamayı kolaylaştırmaktadır. Bu da özü, sözü ve davranışları birbirine uymayan, "iç tutarlılıktan" yoksun olanların kolayca tanımlanmasını sağlıyor.Bütün toplumsal sistemin üzerinde daha sıkı br "büyük gözaltı denetimi" anlamına geliyor.

Marka ve imaj yönetiminde algı yönetimi alanı daralıyor:

Geleneksel üretim aşamasında marka ve imaj yaratmada "iletişim boşluklarından" yararlananlar oluyor; gerekli bedeli ödemedikleri halde, oluşturdukları marka ve imajla gelir elde edebiliyordu.

Eş zamanlı ölçme ve sayma potansiyeli, marka ve imaj için taahhüt edilen ile uygulama arasındaki farkları daha kolay anlama işlevini yerine getiriyor. Tüketici haklarını koruma bakımından, marka ve imajda taahhüt edilenle ödenen bedelin örtüşmesi işlevi, eş zamanlı uygulamaların sosyal içerik kazanmasını da sağlıyor.

Akıllı, bağlantılı ürünlerle birlikte süreç, ürün ve meslek doğası değişiyor:

Bağlantı olanaklarının artması, sensörlerin ayrıntıdaki işlemleri eş zamanlı veriye dönüştürmesi ürün, süreç ve meslek doğ alarını değiştiriyor.Ürün, süreç ve meslek doğasının değişmesi, bireyi, toplulukları ve toplumları yeniden tanımlamaya kadar götürüyor.

Geleceği planlarken, eş zamanlı uygulama potansiyelinin ürün, süreç ve meslek doğasını değiştirme işlevini dikkate almadığımızda, sosyo-ekonomik değişim ve dönüşümleri tam olarak değerlendirmek zorlaşıyor.

Büyük veri ve Blockchain kayıt sistemi içgörü sınırlarını değiştiriyor:

Eş zamanlı uygulama potansiyelleri, büyük veri ve herşeyin kayıt alıntına alınmasıyla unutmayı ortadan kaldırma işlevi görecek. Tarih bilinci, geçmişten ders alarak, geleceği daha sağlıklı inşa etmektir. Bu açıdan bakıldığında, herşeyin kaydı, eş zamanlı bilgi ve belge üretimi birikimleri değerlendirmede önemli bir işlevi yerine getiriyor.

Bilgi ve belge üretiminde eş zamanlılık, bilincimizi, bakış açılarımızı, buluşlarımızı, beklentilerimizi ve bereket üretme tarzımızı da değiştirecektir. Stratejiler orta ve uzun dönemli olmak çıkarak günlük refleks haline geliyor: Eş zamanlı uygulama potansiyeli ürün tasarımı, dönüştürme ve işlem süreçlerinde hızları artırıyor. Geleneksel ekonomilerde orta ve uzun dönemli strateji önemli iken, eş zamanlılık potansiyeli, günlük strateji belirlemeyi gerektiriyor.Buna sınırsız bağlantı, sınırsız iletişim ve eş zamanlı uygulama potansiyellerinin "strateji dönüştürme işlevi" diyebiliriz.

Yaşadığımız bilimsel ve teknolojik dönüşümlerin nereye gideceği ve ne gibi etkiler yapacağını bugünden tam olarak tanımlayamayız.Burada yapılmak istenen şey, sınırsız bağlantı, sınırsız iletişim ve eş zamanlı uygulama potansiyellerinin ne gibi değişme yaratabileceğine ilişkin bir tartışma kapısı açmaktır.Sözü edilen her bir işlevin olası etkilerini derinliğine tartışırken, gelecekte kültürümüzü nasıl etkileyeceğini de dikkate almak zorundayız.

Teknoloji tanımı ve teknoloji algısı

• Teknoloji, insanoğlunun çıplak gücüyle yapamadığını, aklını kullanarak geliştirdiği araç ve metotlarla yapmasıdır.
• Teknolojik gelişmelerin yol açtığı yeni yapılara ve işlevlere entegre olmak için zihinde diri tutulması gereken algıyı etkileyen hususlar:
• Teknoloji "amaç" değildir; "araç" tır.
• Teknoloji dendiğinde sadece "araç-gereç" olarak algılanmamalı, " metot" boyutu olduğu da önemlidir.
• Rekabet gücünde teknolojinin etkisinin yüzde 50 olduğu, diğer yüzde 50' in ise eski ve yeni ekosistemlerin bilinmesi, etkilerinin ölçülmesi ve dengelerin kurulmasıdır.
• Geleneksel teknolojilere göre dijital teknolojiye erişebilirlik daha kolaydır.
• Değişmelere entegre olma çabalarını, teknolojiyi kavramak kadar organizmaların ekosistemdeki karşılıklı etkileşimlerini anlamaktan geçtiği unutulmamalıdır.
• Teknoloji izleyicisi olmaktan çıkarak teknoloji üreticisi olmanın entegrasyonun özünü oluşturduğu bilinmelidir.
• İnsanoğlu mitolojik bilinç, teolojik bilinç ve ideolojik bilinç aşamasından sonra da şimdi de "teknolojik bilinç" aşamasına doğru ilerliyor.

Yeni kültür yaratmalıyız

Hatırlama kültürü değişiyor:

Tarih bilimi geçmişi anımsatarak, aynı yanlışları tekrarlamamamızı sağlar. Yaşamın her anını kayıt altına alan bir zaman kesitinde, binlerce yılın oluşturduğu "hatırlama kültürü" de yeniden yapılanacaktır. Bu yapılanmanın hızı, insanlara en az zarar verecek bir çizgide ilerlemesi, öngörme-önlem alma disiplinine uymayı gerektir.Biz, eş zamanlı uygulama potansiyelinin hatırlama kültürü üzerindeki etkilerini tartışır, zihni berraklık sağlarsak daha sağlıklı yaşama fırsatı yaratabiliriz.

Yeni ekonomi ve yeni değer yaratma biçimin kavram, terim ve anlama süreçleri değişiyor:

İnsan doğası karşılaştığı olguları adlandırır; adlardan kavramları, kavramlardan terimleri, kavram ve terimlerden düşünceleri, düşüncelerden de tepki biçimlerini yani davranışları düzenler. Bugün teknolojinin önümüze serdiği olağanüstü değişmeler, "teknolojik bilinci" gerektiriyor. Mitolojik, teolojik ve ideolojik bilinç aşamalarından sonra, teknolojik bilinç aşamasına geldiğimizi söyleyebiliriz. Her bilinç değişmesi ve yeni bilinç düzeyi, kendine uygun bir kültür yaratır. Teknolojiyi adlandırma, kavram içeriklerini doldurma, alanlara göre terimler üretme, düşünceler geliştirme ve yeni davranış biçimleri belirleme aşamasını da alabildiğine sorgulamalıyız.

Yeni rekabet kültürü:

Rakip ve müşteri algısı farklılaşıyor: Eş zamanlı uygulama potansiyelinin dönüştürülmesi, son tahlilde rekabet ve rakip algımızı değiştirecek; yeni bir rekabet kültürü oluşturacaktır. Bu açıdan bakıldığında, bu yazı çerçevesinde kısaca değilen her aşamanın ve daha başkalarının toplumsal tartışma gündemine girmesi, geleceğe sağlıklı entegrasyonun gerek şartıdır. Sonuç olarak, Endüstri 4.0 aşaması, iki yazı kapsamında özetle aktardığımız konulardan bağımsız değildir.Sizlerle paylaştığımız konular tartışılmalı ki, bilgili ve temas halinde bir halkın enerjisini maddi ve kültürel zenginlik üretimine dönüştürelim ve toplumumuzun refahını artırabilelim.