İki milyar akıllı telefon çöpe gitmesin

Greenpeace tarafından yapılan bir araştırmaya göre, insanlar telefonlarını daha az sıklıkta yenilemek istiyorlar. Ve hatta, telefon şirketlerinin eski telefonların geri dönüşümünde daha fazla sorumluluk üstlenmeleri gerektiğini düşünüyorlar.

YAYINLAMA
GÜNCELLEME

DİDEM ERYAR ÜNLÜ

Cep telefonumuzu neden değiştiriyoruz? Eskidiği için mi? Yoksa bir üst modeli daha iyi olduğu için mi? Cevap net: Bir üst modeli daha iyi olduğu için. Özellikle de gençler adına cevap verdiğimizde. Oysa Greenpeace tarafından yapılan bir araştırmaya göre, insanlar telefonlarını daha az sıklıkta yenilemek istiyorlar. Ve hatta, telefon şirketlerinin eski telefonların geri dönüşümünde daha fazla sorumluluk üstlenmeleri gerektiğini düşünüyorlar.

Araştırmaya ABD, Meksika, Rusya, Almanya, Çin ve Güney Kore’den yaklaşık 6 bin kişi katılmış. Katılımcıların yarısından fazlası sürekli olarak telefon değiştirmekten memnun değil. Katılımcıların çok büyük bir bölümü evde en azından ortalama üç telefonun atıl bir şekilde durduğunu ifade ediyor. Bu rakam Rusya ve Meksika’da beşin üzerinde. Araştırmaya katılanların yarısından fazlası telefon üreticilerinin çok fazla model geliştirdiğini ifade ediyor. Oysa bunun yerine, geri dönüşümün yaygınlaştırılması için daha fazla sorumluluk üstlenmeleri gerekiyor.

Akıllı telefonların pili ile LED lamba

Greenpeace tarafından yayımlanan araştırma IT endüstrisine meydan okuyacak bir kampanyanın da başlangıcı niteliğinde: Bu kampanya enerji tüketiminin ve zehirli kimyasal kullanımının azaltılmasını hedefl iyor.

Araştırmaya göre, 10 kişiden üçünün telefon satın almasının nedeni, bir önceki telefonunun kırılması veya kaybolmasından kaynaklanıyor. Büyük bir çoğunluk ise daha az telefon satın almaktan yana. Katılımcıların yüzde 4’ünden daha az oranı bozulan telefonunu tamir ettirmeyi denemiş. Bu oran Almanya’da yüzde 9 iken, Çin’de yüzde 36’ya ulaşıyor. Çin ve Güney Kore’den araştırmaya katılanların üçte ikisi telefonunu tamir ettirmeyi başarmış; ABD ve Almanya’da ise bu oran dörtte birle sınırlı.

Greenpeace küresel detoks kampanyaları yöneticilerinden Chih An Lee, mobil telefonların geri dönüşüm oranının diğer elektronik cihazlara oranla oldukça düşük olduğunu söylüyor. Lee’nin yorumları şöyle: “Geri dönüşüm sorunun temeline inmiyor ama çok önemli bir adım. Gelecekte şirketlerin iş modellerini yeniden şekillendirmeleri ve döngüsel ekonomiye yönelmeleri gerekecek. İyi bir geri dönüşüm yoluyla malzeme kullanımında bir adım ileri gitmeleri, bu sayede kar etmeleri, daha uzun ömürlü piller üretmeleri gerekecek.”

Bu arada araştırma sonuçlarına baktığımızda, telefonunun atmak yerine tamir ettirmeyi tercih edenlerin oranının Asya ülkelerinde daha fazla olduğunu görüyoruz. Bunun başlıca nedeni “kullan-at” kültürünün bu ülkelerde daha az kabul görmesi.

Bu arada 2015 yılında e-atıklar üzerine yapılmış bir araştırmaya göre, insanlar eski cep telefonlarını evde saklamaya devam ediyorlar. Oysa lityum iyon pillerin geri dönüştürülmesi cep telefonu şirketleri için ciddi bir gelir kaynağı olabilir.

Telefonlar için alternatif malzeme

Yapılan tahminlere göre, geri dönüştürülmüş cep telefonlarının kilo fiyatı 25 euro; akıllı telefonların ise 19 euro civarında olacak. Bazı organizasyonlar cep telefonunda kullanılan malzemelere alternatif üretmek için yönelik çalışmalara başladılar;

- IBM, eski akıllı telefonları su ve medikal gereçlerin arıtılmasında kullanılan bir tür plastiğe dönüştürmenin yolunu keşfetti.

- iPhone’un yaratıcısı Apple kaç adet telefonu geri dönüşümden geçirdiğini açıklamış değil; fakat şirket bazı eski modellerini geri almak için farklı ödeme fırsatları öneriyor.

- Güney Kore Kyung Hee Üniversitesi’den Prof. Boucar Diouf, akıllı telefonlarda kullanılmayan lityum iyon pilleri solar enerji ile çalışan LED lambalara dönüştürmenin özellikle kırsal alanlarda fayda sağlayacağı önerisinde bulunuyor. Diouf, “Dünya genelinde 1.2 milyar insan elektriksiz yaşıyor. Öte yandan bugün kullanılmakta olan akıllı telefon sayısı 2 milyara ulaşıyor. Bu telefonların yarısının pili geri dönüştürülse, elektriği olmayan 200 milyon hane geri dönüştürülmüş mobil pil temelli aydınlatma sistemine kavuşmuş olur" diyor. Prof. Diouf bu konuda Samsung ile çalışmayı planladıklarını söylüyor.

- Avrupa Birliği yasaları doğrultusunda, üye ülkeler, satılan elektronik ekipmanın toplam ağırlığının yüzde 45’ini toplayıp geri dönüştürmek zorundalar. 2019 yılında ise toplam e-atık ağırlığının yüzde 85’inin geri dönüşüme tabi tutulması hedefl eniyor.