İlaçta iş modellerine Big Data devrimi

HİLAL SARI BAŞARAN

Geçtiğimiz hafta 2. çeyrek küresel sonuçlarını açıklayan ilaç şirketi Roche'un Türkiye Genel Müdürü Adriano Treve ile dijital çağda ilaç şirketlerinin yaşadığı değişimi konuştuk. Twitter ve Facebook'un olduğu bir dünyada ilaç mümessillerinin kanallardan sadece biri olduğunu aktaran Treve, şirket genelinde uygulanan esnek çalışma programı Roche at Home'un da yine teknolojinin sağladığı bir kazanç olduğunu aktarıyor.

- Teknoloji ilaç sektörünü nasıl etkiliyor, iş modelleriniz ve süreçleriniz dijitalleşmeden nasıl etkileniyor?

Bundan on yıl önce Roche gibi ilaç şirketlerinin müşteri ile iletişimi sadece tıbbi mümessillerdi. Fakat bugün tablo tamamen değişti çünkü müşteriye ulaşabildiğiniz onlarca iletişim kanalı var. Twitter, Facebook ve Instagram var artık. İlaç ve hastalıklarla ilgili tonlarca internet platformu var. Bir hasta olarak hastalığınız üzerine ciddi anlamda çalıştığınızda ve araştırma yaptığınızda, uzmanlık alanı bu olan doktorun kendisinden bile daha fazla bilgiye ulaşabiliyorsunuz. Yani teknoloji veri dünyasının kapılarını ilaç müşterilerine açarak çok şey değiştirdi. İş modelimiz üzerinde de ciddi etkileri oldu. Artık doktorlara da sadece mümessil kanalıyla ulaşmıyoruz, onlarla iletişimde de kullandığımız birçok dijital enstrüman var. Gelecekte bu kanalların sayısının daha da artacağını öngörüyoruz.

BIG DATA TEDAVİ OLMA ŞEKLİMİZİ DEĞİŞTİRİYOR

- Roche Big Datayı nasıl kullanıyor, sektör için bu büyük verinin anlamı nedir?

Sektördeki en büyük etkiyi 'big data' yaratıyor. Big Data olaylara çok daha farklı bir bakış açısı getiriyor. Big Data, hastaların tüm bilgilerini tek bir merkezde konsolide edebilmeyi, benzer hastaların ve tedavilerin birbiriyle karşılaştırılmasını, tedavi sonuçlarını tek bir noktadan görebilmeyi ve bu bilgileri doktorlarla paylaşabilmeyi sağlıyor. Tüm bu döngü sayesinde doktorlar tedavi kararını çok daha kolay verebiliyor. İnanılmaz bir değişim sektör için. Devrim niteliğinde sonuçlar doğuran big data gelecekte hastaların tedavi ediliş şeklini kökten değiştiriyor olacak.

MEDİKAYNAK BİR NEVİ SAĞLIK HİZMETLERİNİN HABER AJANSI

MediKaynak adını verdiğimiz bir internet platformumuz var. Doktorlar bu platforma giriş yapabiliyor ve sağlık hizmetleriyle ilgili herhangi bir bilgiye ulaşabiliyor. Bu platformda hastalıklar ve ürünlerle ilgili tüm bilgileri bulabiliyorsunuz. Bu tabiri caizse Sağlık hizmetlerinin CNN'i. Bu Roche olarak geliştirdiğimiz ama doktorların bir referans olarak kullanabileceği ve sağlıkta, sağlık teknolojilerinde son gelişmeleri takip edebildiği bir bilgi platformu. Örneğin MediKaynak'a üye olan doktorlar onkoloji alanında çığır açan bir gelişmeden anında haberdar olabiliyorlar. Son on yılda yapılan şu. Eskiden doktorlar bir hasta hakkında bir dosya oluşturur, sonra bu dosya raftan bir arşiv odasına giderdi. Şimdi bu dosyaları arşiv odalarından çıkarıp içindeki tüm detayları konsolide bir şekilde inceleyebiliyor ve bu sayede bir hastalığa daha yukarıdan bakarak büyük fotoğrafı görebiliyorlar. Örneğin tüm fıtık hastalarının verisini çağırıp, kendi hastanızın fıtığı sağda ise, verilerden sadece sağ tarafında fıtık olanları filtreletebiliyorsunuz. Bu sayede doktorlara en doğru tedavide karar kılmaları için tüm bilgi ve ihtimalleri sunabiliyorsunuz.

GÜVENLİK İÇİN VERİYİ DOĞRU YAPILANDIRMAK GEREKİYOR

- Bilgi çağının getirdiği en önemli sorunlardan biri de bilgi kirliliği ve bilgi güvenliği. Bu konuda duvara tosladığınız oluyor mu?

Bilgiyi her zaman çok doğru yapılandırmanız gerekiyor aksi takdirde iletişimini yaptığınız konuda tam net değilseniz kullanıcıları bir bilgi yığınının altında bırakmış olursunuz. Ama genel olarak big data sağlık sektöründe çok yeni değil. Çünkü bugün artık hasta verilerini biraraya getiriyor ve örneğin bir göğüs kanserini nasıl tedavi ettiğimiz bilgisini bu toplu veriden çıkartabiliyoruz. Fakat değişen şey, bilgilerin büyük veriye aktarılmasıyla tedavi seçeneklerinizi iyileştirme imkanı buluyor olmanız. MediKaynak'la Roche tüm deneyim ve knowhow'ını doktorlarla paylaşıyor. Fakat bunu yaparken hasta bilgileri her zaman konsolide bir şekilde paylaşılıyor. Yani bir doktor dünyada kaç kişinin kolon kanseri olduğunu, tüm bu hastaların nasıl tedavi edildiğini ve tedavi sonucunun ne olduğunu, dünyadaki bu kadar hastanın yüzde 80'inin belirli bir tedaviyi kullandığını ve bu 80 hastanın yüzde 90'ında başarı sağlandığını görebiliyor. Ve tüm bunlar sadece teknoloji sayesinde kolaylaşıyor.

'ROCHE AT HOME' İLE YÜZDE 85'İ EVDEN ÇALIŞIYOR

- Şirketinizde dijitalleşmenin sağladığı başka bir değişim de Roche at Home projesi. Nasıl gidiyor?

Çalışanlarımıza haftada bir gün evden çalışabilme özgürlüğü getiren 'Roche at Home' projesi başlayalı bir yıl oldu ve çok iyi gidiyor. Çalışanların yaklaşık yüzde 85'i esnek çalışma programımız Roche at Home'dan faydalanıyor. Kullanmayan yüzde 15'lik kesim ise aslında doktorlarla görüşmeleri olan ve zaten ofis dışında çalışan personelimiz. Bu esneklik çalışan memnuniyetimizi artırdı. Çocuğunuzu okula götürmeniz gerekebiliyor ya da çocuğunuz hastalanabiliyor. Sonrasında işe yetişmek zorunda olmanın baskısı var. Fakat evden çalışabilme özgürlüğüyle bu baskı kalkmış oluyor. Bugün artık herşey dijital ve bilgisayarınızdan nerede olursanız olun birçok işinizi halledebiliyorsunuz. Sonuçlardan çok memnunuz. Artık esnek çalışma iş hayatının vazgeçilmez bir parçası. Dokuz- beş çalışma modeli eskide kaldı ve Roche olarak bu değişime ayak uyduruyoruz.

POLİTİK ÇALKANTILAR UZUN VADELİ PLANLARIMIZI DEĞİŞTİRMEZ

- 15 Temmuz ve sonrasında olanlar Türkiye'yle ilgili düşüncelerinizi nasıl etkiliyor?

Eğer bir ülkeye gerçekten inanıyorsanız, uzun vadeli net bir planınız oluyor. Politika ve ekonomi birbirlerini etkiliyor olabilir fakat bir ülkeye girdiğinizde kısa vadeli değil uzun vadeli planlar yaparsınız. O yüzden geçtiğimiz günlerde yaşananlar Roche'un Türkiye stratejilerini olumsuz etkilemeyecektir. Tabii savaşa giren bir ülkeden bahsediyor olsaydık farklı olabilirdi. Ama Türkiye 80 milyon nüfusuyla dinamik ve yüksek potansiyeli olan bir ekonomi. Bu yüzden politik olaylar sebebiyle uzun vadeli yatırımlardan vazgeçmek doğru bir karar olmaz. Türkiye dışında da benzer örnekler çok, yönetimlerin sağ kanattan sol kanada, sonraki seçimlerde soldan sağa geçtiği yerler var. Her politik değişimde iş planınızı değiştirmeye çalışırsanız başarılı olamazsınız.

KÜRESELDE YÜZDE 5, TÜRKİYE'DE YÜZDE 16.4 BÜYÜDÜ

2015 yılında Roche İlaç Türkiye yüzde 16,4, Roche Grup Şirketleri ise yüzde 5 büyüme gösterdi. Dünyanın en büyük ilaç şirketlerinden olan Roche yılın ilk yarısını yüzde 5’lik büyümeyle kapadı. Karlılık yüzde 4 artışla 5 milyar euroya ulaştı. 2016 yılının ilk yarısında grup satışları yüzde 4,8'lik bir artış gösterdi. Ana hisse başına kar yüzde 5,2 oranında bir büyüme gösterdi. Bu büyüme, iyi bir iş performansının, piyasa yeni çıkan ürünlere ve ürün stoklarına yapılan yatırımların ve tahvil itfasınınn etkisini yansıtıyor. Treve, şirketin küresel sonuçlarına yönelik, "Beklentilerimizi gerçekleştirebildik. Büyük bir bozunma veya beklentilerimizden büyük bir sapma meydana gelmedi. Türkiye'de işlerimiz çok iyi gidiyor ve gidişattan çok mutluyuz. Yine çok iyi bir yıl geçirmeyi bekliyoruz. İyi bir yıldan kastımız iki haneli büyüme. Dünya genelindeki ortalama GSYH büyümesinin çok çok üzerinde" değerlendirmesini yaptı.