Ek parasal sıkılaştırma dövizdeki oynaklığı engelledi

Mehmet KAYA

ANKARA - Merkez Bankası uzmanları, ek parasal sıkılaştırma yoluyla döviz akımlarına yönelik uygulanan Merkez Bankası politikasının, amaçlandığı biçimde sermaye akımlarını önlediğini, döviz kuru oynaklığını da sınırladığını tespit etti. Buna karşılık, TL'nin diğer gelişmekte olan ülke kurlarına göre daha değerli hale geldiği vurgulandı.

Ekonomi Notları kapsamında Yasin Akçelik, Ergun Ermişoğlu, Arif Oduncu ve Temel Taşkın tarafından yapılan çalışmada, Ek Parasal Sıkılaştırma'nın, geçici fiyat hareketlerinin beklentiler üzerinden enflasyon görünümünü bozmasına engel olmak amacıyla kullanıldığı hatırlatıldı.

Yapılan çalışma sonucunda ek parasal sıkılaştırmanın amaçlandığı gibi geçici fiyat hareketlerinin enflasyon üzerindeki bozucu etkisinin engellendiği, bunun yanında sermaye akımlarındaki dalgalanma yoluyla ortaya çıkabilecek kur oynaklığının da azaltılmasına katkı yapıldığı belirtildi.

Çalışmada, 20 Ekim 2011, 19 Temmuz 2012 arasındaki dönem alındı. Bu tarihin seçilme gerekçesi, ek parasal sıkılaştırmaya meydan verecek şekilde para koridorunun üst sınırının yükseltilmesi kararı olarak vurgulandı. Döviz kuru oynaklığı yüzde 1 azaldı Merkez Bankası'nın bu dönemde altı kez ek parasal sıkılaştırmaya gittiği hatırlatılarak, ek parasal sıkılaştırmanın döviz kuru oynaklığını yüzde 1 dolayında azalttığı kaydedildi.

Çalışmada, farklı modeller uygulandığında etkinin yüzde 5 ve yüzde 10 oranında oynaklığın azaltılması sonucunu gösterdiği belirtildi. Çalışmada, 0,5 TL dolar kuru ile 0,5 TL euro kurundan oluşturulan döviz sepetinin, Polonya, Brezilya, Şili, Macaristan, Güney Afrika, Endonezya, Kolombiya,  Meksika, Çek Cumhuriyeti ve Güney Kore'nin ortalama döviz kurunun değerinin değişimi ile karşılaştırıldığı bir hesap da yapıldı. Bu çalışma sonucunda, ek parasal sıkılaştırma yapıldığı günlerde, TL'nin diğer gelişmekte olan ülke paralarının dolar karşısındaki değişmesine kıyasla 0,2 ile 0,3 arasında değerlenme yönünde etki ettiği tespit edildi.

Çalışmanın sonuç bölümünde; "Merkez Bankası tarafından son dönemde uygulamaya konulan farklı politika araçları arasında yer alan Ek Parasal Sıkılaştırma, geçici fiyat hareketlerinin beklentiler üzerinden enflasyon görünümünü bozmasına engel olmak amacıyla kullanılmaktadır.

Bu aracın döviz kuru üzerindeki etkisinin analiz edildiği bu çalışmada, ek parasal sıkılaştırmanın kur oynaklığını düşürücü yönde etkili olduğu ve ayrıca TL'nin gelişmekte olan diğer ülke kurlarına göre değer kazanmasına neden olduğu tespit edilmiştir.

Sonuç olarak ek parasal sıkılaştırmaların etkin bir politika aracı olarak geçici fiyat hareketlerinin enflasyon görünümünü bozmasına engel olmanın yanı sıra sermaye akımlarındaki oynaklıklar nedeniyle ortaya çıkan kur oynaklıklarının azaltılmasına da katkı yaptığı düşünülmektedir" ifadesine yer verildi.