KKM’de vade dönüşlerinin yüzde 25’i dövizde kalıyor

Birol BOZKURT

Kur Korumalı Mev­duat (KKM) He­saplarının büyük­lüğü 111 milyar doları aştı. KKM’de vade dönüşleri 15 Mayıs’tan itibaren yoğun­laştı. Bankacılık kaynakları dönüşlerde hesapların yüz­de 25’inin dövizde kaldığı­nı ve KKM’ye girişlerde ya­vaşlama olduğunu söylüyor. Ayrıca bazı bankaların dö­viz mevduatlarında faizle­ri yüzde 3,5 seviyesine yük­selttiği öğrenildi. Bankacılar bunun ana nedeninin nakit döviz talebinin artmasından kaynaklandığına dikkat çe­kerken Merkez Bankası da bankalara dövizden TL’ye yılsonuna kadar ek dönüşüm hedefi getirdi.

Banka şubelerinde son günlerde yoğunluk artmış durumda. KKM hesapların­da vade sonu dönüşlerin­de dövizde kalanların sayı­sı yüzde 25’e çıkınca Merkez Bankası harekete geçti. Mer­kez Bankası yılın kalanında bankaların uygulaması gere­kecek dövizden TL’ye dönü­şüm ek dönüşüm hedefleri belirledi.

Bankalar gerçek kişiler için dövizden TL’ye dönü­şümde %10’un altında ek dö­nüşüm yaparsa eksik tutar kadar menkul kıymet bloke­si yapacak. Bankalar, 26 Ma­yıs hesaplama tarihinden itibaren, gerçek kişiler için dövizden TL’ye dönüşümde %10’un altında ek dönüşüm yapmaları halinde eksik ka­lan tutar kadar menkul kıy­met blokesi yapacaklar.

Bu kapsamda, 28 Temmuz hesaplama tarihinden iti­baren %30’un altında kalan bankalar için ek dönüşüm oranının paydasında yer alan mevduat ve katılım fonu tu­tarının %10’u oranında ila­ve menkul kıymet söz konu­su hedefe ulaşılıncaya kadar bloke olarak tesis edilecek.

Bankalar döviz mevduatına faizi artırıyor

Konuyla ilgili konuştuğu­muz bankacılık kaynakları, KKM dönüşlerinde yenile­me oranlarının yüzde 75’ler­de kaldığına kalan yüzde 25’in dövizde kaldığına dik­kat çekiyor. Bazı bankalar müşterilerin nakit döviz ta­lebinin önüne geçmek için döviz mevduatlarında faizle­ri hızla artırmaya başladığı­nı bazı bankalarda faiz oranı­nın yüzde 3,5 seviyesine ka­dar çıktığını söylüyor.

TL mevduatlarda faiz yükselişte

Türk lirası mevduatlarda birçok banka faizleri yüzde 40’a yaklaştırmış durumda. Bankacılık kaynaklarına gö­re seçimlerin ikinci tura kal­masından sonra bankalar nakdi kredileri azaltma yolu­na gittiler. Buna karşılık liki­diteyi artırmak isteyen ban­kaların TL mevduat topla­maya odaklandığını burada da faizlerin yüzde 40’lara da­yandığını söylüyor.

Kurda Mısır modeline doğru mu gidiyoruz?

Koç Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selva Demiralp, BBC Türkçe’de kaleme aldığı yazıda kur üzerindeki baskıyı döviz arzını artırıp döviz talebini kısmak gerektiğini söylüyor. Demiralp ikili kur sisteminde Mısır örneğine dikkat çekiyor. Demiralp, Eğer 2024 yerel seçimleri öncesinde büyüme odaklı politikalardan vaz geçilmezse o zaman kur üzerindeki baskılar da devam edecek. Bu baskıları hafifletmek amacıyla halihazırdaki sermaye kontrollerinin dozu Mısır örneğine benzer şekilde artırılabilir. Şayet piyasalarda bir panik yaratmadan bu sıkılaştırma yapılabilirse, ekonomik büyüme yavaşlasa da bir süre daha devam ettirilebilir. Çifte kur sisteminin hakim olduğu ve serbest piyasa ile resmi kur farkının yüzde 20’lere çıktığı Mısır’da, eldeki kıt döviz en zaruri ihtiyaçlar için kullanılıyor ve hane halkının döviz talebi büyük ölçüde sınırlandırılıyor. Bu tür bir uygulamaya geçilirse, Mısır’da olduğu gibi döviz yetersizliği nedeniyle yurt dışı seyahat ya da ithal tüketimin kısıtlanması gibi günlük hayata doğrudan yansıyacak sonuçlar doğabilir.

Mevduat ve KKM ilgisi borsayı etkileyebilir

KKM’ye olan ilginin bir süre daha devam etmesini beklediklerini söyleyen Deniz Yatırım Strateji ve Araştırma Bölüm Müdürü Orkun Gödek, “2022’de BIST alternatifsizlik teması üzerinden işlem gördü ki yaşanan rallinin temeli buna dayanıyordu. Yılın son kısmı ile birlikte faizlerin artmaya başlaması ve 2023’teki regülasyon değişiklikleri yatırımcıların portföylerde hisse oranlarının azalmasına neden oldu. Muhtemelen gelecek 3-6 ay içerisinde KKM’ye olan ilgi yüksek kalacak ve mevduat faizleri de bu durumu destekleyecek. Yeni yatırımcı ve likidite girişi olmadan BIST’in bu durumdan olumsuz etkilenmesi riski devam ediyor. Ancak, portföylerde yine de orta-uzun vade açısından hisselerin olması gerektiğini düşünüyoruz” dedi.