Otomotiv ve metal eşya euro-dolar paritesine duyarlı

Mehmet KAYA

Ankara - Kalkınma Bakanlığı bünyesinde yapılan bir çalışma, Avrupa Birliği’nin (AB) kriz yaşadığı dönemde, Türkiye’nin pazar payının düştüğünü ortaya koydu. Hangi sektörlerin ihracatta AB’nin yavaş büyümesi ya da küçülmesi gibi olağandışı durumlarına duyarlılığına ilişkin yapılan analizde ise uzun dönemde metal eşya, motorlu kara taşıtları, kağıt, ana metal ile makine ve teçhizat sanayiinin duyarlılığının yüksek olduğu belirlendi. Bu sektörlerin aynı zamanda euro/TL kur değişimlerine de duyarlı olduğu belirlendi.

Kalkınma Bakanlığı’ndan Adil Gülin Özsan tarafından yapılan çalışmada, “Toplam imalat sanayiinde uzun dönem esnekliklere bakıldığında, gelir esnekliğinin yüksek ve anlamlı, reel kur esnekliğinin ise beklentilerle uyumlu şekilde negatif ve anlamlı olduğu görülmektedir. Dolayısıyla, AB’ye yapılan imalat sanayii ihracatının AB gelirindeki değişikliklere karşı oldukça duyarlı olduğu ortaya çıktı. İmalat sanayii ihracatının göreli fiyatlardaki ve nominal euro/TL kurundaki değişimlere karşı da duyarlı olduğu anlaşılmaktadır” denildi.

AB’deki gelir düşüşünün ya da artış hızı yavaşlamasının kısa süre içinde ihracatına etki ettiği sektörler ise kimyasallar ve motorlu kara taşıtları olurken, kur seviyesiyle birlikte giyim, metal eşyanın da etkilendiği belirlendi. Çalışmada, AB’nin 2008-2012 döneminde, normal büyümesini sürdürmesi halinde, araştırmaya konu sektörlerin ihracatlarının ne olacağına dair bir senaryo da yapıldı. Buna göre, eğer AB 2008-2012 döneminde 2002-2007 arasındaki ortalama büyüme hızında büyüseydi; Türkiye’nin AB’ye imalat sanayii ürünlerinde yıllık ortalama 1.38 oranında düşen ihracatı, yıllık ortalama 10.93 oranında artacaktı. Bu ortalama artış hızı, 5 yıllık bir dönem için %68 bir büyüme anlamına geliyor. Gerçekte ise aynı dönemde yüzde 6.69 oranında kümülatif düşüş gerçekleşti.

AB krizinden tüm sektörler etkilendi

Çalışmada, yıllık ortalamalara göre, giyimde %0.27 oranında düşüş olmasına karşılık, normal büyüme senaryosu altındaki artış 3.18 olarak hesaplanırken, olası artışlar makinede %15.11, kağıtta %15.12 ve metal eşyada %31,05 olarak hesaplandı. Bu sektörler en yüksek oranda AB’nin krizinden ihracat yönünde etkilenen sektörler olarak sıralandı. Buna karşılık, etkilenmekle birlikte, göreli olarak diğer sektörlere göre az etkilenenler, giyim, tekstil, deri olarak gözlendi. Çalışmada, Türkiye’den yapılan imalat sanayii ürünleri ihracatının AB pazarındaki ağırlığına ilişkin de bilgi verildi. Türkiye’nin 2007’de AB’deki payı %3.25’ler seviyesindeyken, 2012 yılında bu pay %2,1’lere kadar geriledi. AB’nin, AB dışı ithalatı içinde, Türkiye haricindeki ülkelerden ithalatı 2008-2012 döneminde Türkiye’ye göre daha hızlı toparlandı.