Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın açıklamış olduğu geçici 2015 yılı ihracat ve ithalat rakamlarına göre ihracat’ta %-8.7'lik bir düşme. ithalatta ise %-14.5'lik düşüş meydana geldi.
63. Hükümet'in açıklamış olduğu Ekim 2014 yılındaki Orta Vadeli Programda ise ihracat 173 milyar dolar. ithalat ise 258 milyar dolar olarak ön görülmüştü.
2009 yılından beri toparlanmaya çalışan dünya ticareti bir türlü istikrarlı büyümeye geçemedi. Dünyanın fabrikası olarak adlandırılan Çin’de başlayan büyüme kaybı sonucu emtia fiyatlarının düşmesinin ardından birde petrolde meydana gelen çok yüksek miktardaki fiyat düşmesi üzerine hammadde üretici ülkelerde meydana gelen bütçe açıkları ve daralma ayrıca AB ülke ekonomilerinde durgunluk her şeyin üzerine adeta tuz biber oldu.
2015 yılında ABD dolarının güçlenip tüm para birimlerine karşı değer kazanması sonucu dünya çapında ihracatta ve ithalatta durgunluk baş gösterdi.
Yükselen ve gelişen ekonomiler 2009 yılında meydana gelen durgunluk sonucu kendilerini bir türlü toparlamayamadılar. 2010 yılında yaşanan yükseliş istikrarlı bir büyüme sağlayamadı ve her geçen yıl büyüme aşağı yönlü devam etti. 2003-2008 döneminde yükselen ekonomiler %7.13'lük ortalama büyüme. 2010-2015 döneminde ise ortalama büyüme %5.42'ye düştü. Yaklaşık olarak büyümede ortalama 1/3'lük kayıp yaşandı.
Büyüme kaybı tüm dünya’yı etkilemekte ihracatta ve ithalatta ciddi kayıplar yaşanmaktadır.2003-2008 döneminde ihracat artışında %114'lük bir büyüme meydana geldi.2010-2014 döneminde ise %24 lük artış sağlanabildi.2015 verileri tam olarak oluştuğu zaman bu artışın çok daha kısıtlı kaldığını göreceğiz.
2003-2008 döneminde petrol ve mineral yakıt ihracat tutarında %376 talep artışı patlaması oldu. 2010-2014 döneminde ise bu %32 ile sınırlı kaldı. Özellikle 2015 yılında petrol varil fiyatlarının 40 doların altına kadar inmesi petrol ve mineral yakıt ihracat tutarının 2-2.5 trilyon dolar civarına çekecektir. 2012 yılında petrol ve mineral yakıt ihracatına ödenen en yüksek tutar olan 3 trilyon 364 milyar doların çok altında bir rakama inecektir.
2015 yılında ülkemizde ihracat bir önceki yılın aynı dönemine göre %8.7 oranında azalış ile 143 milyar 730 milyon dolar olarak gerçekleşmiş iken. ithalat %14.5 oranındaki azalış ile 207 milyar 61 milyon dolar olmuştur.
Bir önceki yılın aynı döneminde ise dış ticaret hacmi %12.2 oranında azalarak 350 milyar 981 milyon dolar. dış ticaret açığı ise %25.3 oranında azalarak 63 milyar 140 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %69.5 olmuştur.
Ortalama yılık ihracat. ithalat. dış ticaret hacmi ve ihracatın ithalatı karşılama oranları
1924-2015 dönemi 2003-2015 dönemi
İhracatta yıllık artış 10.47 12.4
İthalatta yıllık artış 11.83 13.3
İhracatın/ithalatı karşılama oranı 76.8 64.12
Dış ticaret dengesi (-) 1 trilyon 81 milyar ($) 834 milyar ($)
AB ülkelerinin ihracat içindeki payı (%) - 49.1 (2015-44.3)
2014 ve 2015 yılı ihracatını ülke gruplarına göre kg başına düşen ihracatın değeri
Ülke grupları 2014 2015
AB 2.51 2.16
Ortadoğu 1.22 1.12
Afrika 0.98 0.82
Bğm. Devletler Topluluğu 1.8 1.67
Kuzey Amerika NAFTA 1.34 1.24
Uzakdoğu 1.62 1.22
Ortalama 1.52 1.34
Tabloda görüldüğü gibi ihracatımızın kg fiyat değerinde %12 lik bir düşüş söz konusu olmuştur.
Genel olarak 2015 yılında dünya ihracatında ve ithalatında azalma söz konusu. İlk dokuz ayı kapsayan verilere göre ihracat’ta G-20 ülkelerinde %-11.3.OECD ülkelerinde %-11.6.BRIICS ülkelerinde %-8.1 yine il dokuz ayı kapsayan ithalat verilerinde ise G-20 ülkelerinde %-13.6.OECD ülkelerinde % -11.7. BRIICS ülkelerinde ise %-18'lik bir azalma söz konusu olmuştur.
Sözün özü ihracatımız içindeki yüksek teknolojili ürün miktarını %2 seviyesinden %12-15 Aralığına çıkaramadığımız sürece dünya ticaretindeki dalgalanmadan sürekli sıkıntı yaşayacağız.
Kaynak: TUİK. TİM. OECD