CBInsights, 2019'da dünyayı yeniden şekillendirebilecek startupları sıralamış. Bu startuplar, yakın gelecekte teknolojileriyle, toplumu ve ekonomiyi dönüştürme potansiyeli en yüksek şirketler olarak sıralanmış. Listeye bir göz atıp yeni teknolojilerin etkisiyle farklı sektörlerde yakın dönemde görmeye devam edeceğimiz dönüşüm alanlarına bakalım.
2019 için startupların üzerine çalıştığı 8 alan öne çıkıyor:
1. Yapay zeka
2. Antibiyotik direnci
3. Çevre ve sürdürülebilirlik
4. IoT teknolojileri
5. Yeni nesil ilaçlar
6. Yaşlanma
7. Akıllı şehirlerde temiz enerji üretimi
8. Daha güvenli, akıllı, otonom araçlar
Bu alanlar Nature'da geçenlerde yayımlanan 2019 teknoloji öngörüleriyle de büyük oranda örtüşüyor aslına bakarsınız. Dönüşümü hızlandıracak bu alanlarda çalışan 36 startup sıralanıyor. 36'dan 28'i ABD'de.
Bu 28'in içinde kuruluş yeri ABD olmasa da sonradan oraya taşınmış startuplar da var. Kalanı ise, İngiltere, İsrail, Hollanda, Kanada ve Hindistan'da yerleşik. Bu startuplara şimdiye kadar yatırım yapanlara bakarsak, 190 kadar yatırımcı görüyoruz. Fakat aralarında Bill Gates ve Lux Capital öne çıkıyor ve en az 3 farklı yatırım yapmış görünüyorlar. Bu 36 startup'ın şimdiye kadar aldıkları toplam yatırımların ortalaması yaklaşık 40 milyon dolar. Aralarında 1 milyon dolar yatırım almış olan da var, 220 milyon dolar yatırım almış olan da.
Bir de birkaç yıl öncesine gidelim. 2016'ya girmeden hemen önce yine CBInsights böyle bir liste açıklamıştı.
Değişen alanlar var mı bir bakalım. O gün listede öne çıkan, hemen ardından farklı alanlarda dönüşüme öncülük eden ve bugünkü listede ilk 8 alan arasında göremediklerimiz şöyle: Akıllı protezler, yeni nesil bilgisayarlar, büyük veri, sentetik biyoloji. O gün l istede yer alan 36 startup'tan 28'i ABD'deymiş. Bugüne benzer bir durum söz konusu yani. Diğerleri ise Kanada, Kenya, İsrail ve İngiltere'deymiş. Aralarında bugün unicorn listesinde gördüklerimiz ve listeye girmeye aday olanlar var.
Yeniden 2019'a gelirsek, bu yılın teknoloji IPO'ları (ilk halka arz) açısından güçlü bir yıl olmasını bekliyoruz. 2018'de önemli bir yükseliş görmedik fakat 2019'da yaklaşık 10 unicorn'un IPO'sunu ve bunun yanında yine önemli büyüklüklerde teknoloji IPO'larının gerçekleşmesini bekliyoruz. Bunlar arasında Slack, Uber, Pinterest gibi yakından bildiğimiz şirketlerin yanı sıra, sibergüvenlik şirketi Cloudflare, online video konferans hizmeti sunan Zoom, veri yönetim şirketi Rubrik, müşteri yönetim platformu Medallia var. 2019, özellikle ABD'de teknoloji IPO'ları açısından beklentileri yükseltse de, ABD'deki beklentileri son yıllardaki teknoloji IPO'ları ile dikkat çeken Çin izliyor. Sadece ABD ve Çin'de değil, farklı ülkelerde de son yıllarda benzer bir hareketlenme var. Geçtiğimiz ay Avustralya'da görüştüğümüz Avustralya Borsası ASX, son 5 yılda hızlanan teknoloji IPO'ları ile dikkat çekiyor. ASX'de teknoloji startuplarının artışını sağlamak için de özel bir çaba olduğunu söylemek mümkün.
Dünyada durum böyleyken, son olarak, geçenlerde tanıştığım ve 2019'da Türkiye'de dönüşümü tetiklemeye devam edecek bir startup'tan bahsetmek istiyorum: ORTHERO. 2014'te kurulan ve bir İTÜ Çekirdek girişimi olan ORTHERO, hızla büyüyerek şimdi İTÜ Teknopark'ta 60 kişilik ekiple çalışmalarına devam ediyor. Türkiye’de ilk yerli ve kişiye özel üretilen şeffaf apareyleri ile telsiz tedavi yöntemi üzerine çalışıyor. Aslında bir nevi ortodonti tedavisini tamamen dijitalleştiriyorlar. Bu yöntemde; bilgisayar programları vasıtasıyla dizayn edilen dişler, üç boyutlu yazıcılarla üretilen şeffaf plaklar ve tüm tedavinin baştan sona bilgisayar programı vasıtasıyla yapıldığı bir tedavi süreci ortaya koyuyorlar.
İTÜ Teknopark'taki üretim yerlerini gördüm, dijital bir fabrika gibi çalışıyorlar. 40'dan fazla 3 boyutlu yazıcıları var ve 7/24 çalışıyor. Yakında yazıcı sayılarını artırmayı planlıyorlar, bununla birlikte üretim ve ihracat kapasiteleri de 2 katına çıkmış olacak. Türkiye’de 70’den fazla ilde diş klinikleriyle çalışıyorlar. 2019'da 10 bin diş hekimine ulaşmayı hedefliyorlar. 2018'i yaklaşık 7 milyon ciro ile kapatan ORTHERO'nun 2019 hedefi, bunu yüzde 50 artırmak. 2019'da yurtdışında da üretim yapmaya başlayacaklar. Aynı zamanda malzeme teknolojilerindeki gelişmelerle birlikte, mevcut durumda 4 temel aşamadan oluşan üretim süreçlerini 2 aşamaya indirmeyi planlıyorlar. Ben de 2019 başlarken sizleri Türkiye'de dental sektörü dönüştüren ve hızla büyüyen bu girişimle tanıştırmak istedim. Bu yıl da ne varsa değişime açık, dinamik, esnek ve heyecanlı olanlarda var. Eski araç ve alışkanlıklarından vazgeçmeyen, gelecek heyecanı olmayan, dönüşemeyen, yeniyi göremeyen aktörleri oldukları yerlerde bırakıp önümüze bakalım.