Bankalardaki döviz mevduatının artışı halkımızın döviz talebinin artışını gösteriyor.
Bankalardaki döviz tevdiat hesapları “döviz mevduatı” toplamı nisan ayı sonunda 196 milyar dolara ulaştı.15 Temmuz başarısız darbe girişiminden sonra döviz hesapları toplamı 174 milyar dolara kadar gerilemişti. Son 6 ayda döviz hesapları 22 milyar dolar arttı.
Döviz fiyatları geriledikçe halkımız döviz satın alıyor. Bankalardaki döviz hesaplarına yatırıyor.
Nisan başında döviz hesaplarında 188 milyar dolar vardı. 21 Nisan’da birikim 189 milyar dolara, 28 Nisan’da 196 milyar dolara yükseldi. Hesaplardaki 196 milyar doların 160 milyar doları yurt içi yerleşiklerin birikimi.
Anlaşıldığı kadarı ile:
■ Hükümetin ekonomiyi harekete geçirmek için uyguladığı kredi geliştirme programları sonucu piyasaya çıkan finansal imkanların bir kısmı döviz alımına gidiyor. Döviz alanlar bunu bankalarda saklıyor.
■ Türk Lirası birikimler, TL mevduat hesaplarına gitmiyor veya mevduat hesaplarında Türk Lirası birikimi olanlar döviz satın alıyor.
Merkez Bankası verilerine göre, nisan sonuna kadar banka kredileri yüzde 7.24 oranında arttı. Kredi toplamında 123 milyar TL artış gerçekleşti. Buna karşılık bankaların toplam mevduatlarındaki artış (TL ve döviz mevduatlarının TL karşılığı toplamı) yüzde 6.39 oranında arttı. Mevduat artışı 94 milyar TL oldu.
Yurt içi yerleşiklerin toplam mevduatındaki artış daha düşük, yüzde 4.16 oranında. Kredi büyümesi, mevduat artışının üzerinde.
Önemli olan artan mevduatın TL ve döviz olarak yapısı. Bankaların TL mevduat hesaplarına yüzde 14 dolayında (brüt) faiz ödemelerine rağmen, bankalarda TL mevduatı değil, döviz mevduatı artıyor. Merkez Bankası’nın haftalık verilerine göre yılbaşından nisan sonuna kadarki dönemde bankalardaki TL mevduat hesapları binde 32 oranında artarken, döviz hesaplarının TL karşılığı yüzde 12.66 arttı.
Açık anlatımla halkımız bankalardaki mevduat hesaplarına TL yatıracak yerde TL ile satın aldıkları dövizleri yatırdılar. Bütün bunlar halkımızın dövize ilgisini gösteriyor. Ekonominin çarklarının dönmesi için ihtiyacımız olan döviz miktarı yanında, halkın Türk Lirası’ndan veya altından dövize yönelmesi, ekonominin dış kaynak sorununun büyümesine yol açıyor.