1980 yılından bu yana dünyada lider olduğumuz fındık konusunda Karadenizlilerle görüşür, panellere katılırım. Her yıl bir şeylerden şikayetçi olduklarına tanık olurum. Bu yıl ise şikayet, bölgeden aldığım bilgiye göre, TMO’nun alım fiyatının geç açıklanması olarak ortaya çıkıyor. Bu konuda yaptığım sohbetleri yazımda aktardım.
1980 yılından bu yana Karadenizli dostlarımın davetiyle fındık konuşmak, üreticinin derdini dinlemek için çağrı üzerine onlarca kere Giresun, Ordu ve Trabzon'da panellere katıldım. O nedenle fındık fiyatı kararları hep ilgimi çekti. Bu yıl da eylül ayından itibaren TMO'dan fındık fiyatı açıklaması bekledim. Açıklama ekim sonunda Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan geldi. TMO'nun 1 Kasım itibariyle levantta 14, Giresun kalitede 14.5 liradan alım yapılacağını açıkladı.
Bunun üzerine bölgedeki yıllardır fındık konuştuğum dostlarımı aradım. Onlarla sohbet edip değerlendirmelerini aldım. En önemli şikayetleri, “Fiyatın geç açıklanması”oldu.
Ulusal Fındık Konseyi Başkanı Sebahattin Aslantürk, “Zamansız geç kalınmış bir açıklama oldu.
Biz rekoltenin 550 bin ton civarında olduğunu tahmin ediyoruz. Bunun yaklaşık 400 bin tonu piyasaya indi. 300 bin tonunu tüccar aldı. 100 bin tonu da emanette. Piyasaya çıkmayan 150 bin ton kadar. Onun için geç kalındı diyorum” açıklamasını yaptı.
Fındık brokeri Osman Çakmak ise her zaman olduğu gibi “Ağabey başlık vereyim” diyerek söze girdi ve “Bu geç açıklanan fiyat üreticiyi güldürmedi. Yabancı alıcının ve büyük tüccarın elini güçlendirdi. Yerli tüccar da faiz farkı nedeniyle yabancıyla rekabet edemiyor. Geç açıklanan fındık fiyatı yerliye köstek, yabancıya destek, al sana fındık fiyatı” dedi.
Üreticinin fındığının yüzde 70'i sattığını söyledikleri için, kaça sattıklarını sordum, aldığım yanıt, “Üretici fındığın önemli bölümünü 11.50, 12.00 lira aralığında sattı. Şimdi elde olan 150, 200 bin tona TMO'nun açıkladığı alım fiyatı yabancıya fındık toplayan tüccarla, doğrudan yabancının elindeki fındık için geçerli olacaktır. Üreticiler içinde bu fiyatı görebilecek çok az kişi var ” değerlendirmesini yaptılar.
Fındığın iç piyasada perakende kavrulmuş fiyatına baktım. 50, 60 lira seviyesindeydi.
Fındık konusunda her yıl ekim alanlarının taban arazide artmasından, “Fındık Kralı” diye isimlendirilen tüccarların iflasına, üretici, tüccar, ihracatçının soruna kendi pencerelerinden bakarak ortak paydada buluşamamalarına birçok konuda şikayet edildiğini duymuştum. Bu yılın bölgeden gelen şikayet konusu da TMO’nun fiyatı geç açıklaması olarak karşımıza çıktı.