Dr. Numan Emre ERGİN - Mazars Denge Vergi Hizmetleri Ortağı, Yeminli Mali Müşavir
25 Kasım tarihi “Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele ve Dayanışma Günü” olarak tüm dünyada kadınlara karşı uygulanan şiddet başta olmak üzere, kadınların uğradıkları haksızlık ve zorluklara dikkat çekmek üzere takvimlerde yer etmiştir. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek de 25 Kasım gününün anlamına binaen Kredi Garanti Fonu’nun belli bir kısmının kadın girişimcilere ayrılacağı yönündeki açıklamasıyla konunun teşvik kısmını gündeme taşımış oldu.
Kadınların iş hayatındaki yerinin sağlamlaştırılması ve işyerlerinde kadın istihdamının artırılması ülke ekonomisinin gelişimi açısından çok önemlidir. Özellikle orta gelir tuzağına düşen ülkelerin bulundukları ekonomik düzeyin üzerine çıkabilmelerinde kadınların eğitim düzeyinin ve işgücüne katılım oranının artırılması önemli etkenlerden bir tanesidir. Bu nedenle birçok sivil toplum kuruluşu kadınların eğitimi ve istihdamı konusunda etkin rol oynamakta ve çok önemli projelere imza atmaktadır. Bu konuda önemli işler yapan sivil toplum kuruluşlarından bir tanesi olan Genç Yönetici ve İşadamları Derneği (GYİAD), kadın istihdamının artırılması için alınması gereken önlemlere yönelik hazırladığı bir raporu, yakın bir zamanda konuyla ilgili olan Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı ile paylaştı. Söz konusu raporda konu ekonomik ve sosyal yönleriyle incelenip tespit edilen sorunlara pratik çözüm önerileri sunuldu. Raporun vergisel teşviklere ilişkin şahsımın da katkı yaptığı kısmını konunun daha geniş kitleye ulaşması açısından siz okuyucularla paylaşmak istiyorum. Raporda kadın istihdamının artırılması ve kadın girişimcilerin vergisel açıdan teşvik edilmesine ilişkin olarak aşağıdaki öneriler dile getirilmiştir.
- Küçük çocuklu ailelere kreş çeki verilmeli ve verilen bu kreş çekleri gelir vergisinden istisna edilmelidir.
- Kreşlere veya evde bakılan çocuklar için bakıcılara yapılan ödemelerin gelir vergisi matrahından (ücret geliri elde edenler dahil) indirimine izin verilmelidir.
- Nakdi kreş yardımları sigorta prim matrahından istisna edilmelidir.
- Yeni istihdam edilecek kadın çalışanların gelir vergisi stopajı ve sigorta primlerinin belli bir kısmı belirli bir süre için devlet tarafından karşılanmalıdır.
- Yatırım teşvik uygulamaları kapsamındaki bölgesel Türkiye dağılımı düşünüldüğünde 4., 5. ve 6. bölgelerde belli sayıda veya oranda kadın istihdam eden şirketler için kurumlar vergisi teşviki getirilmesi ya da ilk etapta belli sektörler hedeflenerek yapılacak düzenlemeler, kadın istihdam etmeyi bir yük olarak gören işveren anlayışını ciddi ölçüde değiştirmek yönünde en büyük adımlardan biri olacaktır.
- Kadın girişimciler için Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20. maddesindeki istisnaya benzer şekilde “kadın girişimcilerde kazanç istisnası” sağlanmalıdır.
- Kadın girişimciler için düşük faizli finansman imkanları sağlanmalı ve kadın girişimcilere sağlanan kredilerinden kesilecek KKDF oranları düşürülmelidir.
Bu önerilerden bir kısmı ilk bakışta Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırıymış gibi gözükse de sosyal ve ekonomik gerekçelerle kadınlara pozitif ayırımcılık yapılmasının Anayasa Mahkemesi tarafından eşitliğe aykırı bulunmayacağı görüşündeyim. Zira gelişmiş batılı ülkelerdeki trend kadınlara sağlanan bu yöndeki pozitif ayırımcı uygulamaların eşitliğe aykırı olmadığı yönünde.