Cumhuriyet döneminin sanayileşme merkezi kuşkusuz İstanbul’dur. Şimdi ise sanayinin başkenti Kocaeli diyoruz. İstanbul'a yakın olması sebebiyle sanayinin Doğu Marmara’ya kaydırılarak 1966 yılında Sanayi Nazım İmar Planı 1980 de ise Metropoliten Nazım İmar Planı, desteklenmiş ve sanayileşme hamlesi başlamıştır.
Gerçekleştirdiği üretim ile ülke ekonomisine büyük bir katma değer sunan Kocaeli, büyük ölçekli ve yabancı sermayeli işletmeler için çekim merkezi konumunda bulunuyor. Kocaeli, sanayide yakaladığı ivme ile ülke için bir üretim odağı olmanın ötesinde küresel ekonominin de önemli bir parçası.
Ancak ne yazık ki Kocaeli,hak etmiş olduğu değeri alamıyor çünkü Kocaali'nde üretim yapan firmalar vergisini, İstanbul'a yatırıyor. Hal böyle olunca da Kocaeli değil İstanbul kazanıyor. Burada Kocaeli'nin büyük kaybı var.
Sanayi kenti olmasının yanında lojistik ve liman kenti de olan Kocaeli, Türkiye imalat sanayinin yüzde 13’nü ürettiği gibi Türkiye dış ticaretinin de yüzde 17’ini gerçekleştiriyor. Türkiye’nin en büyük işletmelerinin yüzde 13’nün faaliyet gösterdiği Kocaeli’de 35 liman ve iskele bulunuyor. Kişi başına 31 bin 700 TL vergi ödeyen Kocaeli, ülke toplam vergisinin yüzde 13’ünü toplandığı gibi 72 ilin toplamı kadar da vergi ödüyor. Kocaeli’nin bu konuma ulaşmasında resmi ya da sivil pek çok kurum ve kuruluşun önemli katkıları var.
Ancak devletin kişi başına harcaması Türkiye ortalamasında 7 bin 313 TL iken Kocaeli’de bu sayı 3.071 TL. İşte burada ciddi bir kaybın olduğunu görüyoruz. Söz konusu durum firmalarının üretimlerini burada yapmalarına karşın vergilerini İstanbul ya da başka şehirlerde tahsil ediyor olmalarından kaynaklanıyor. Kocaeli Sanayi Odası üyesi ve merkezinin çoğunluğu İstanbul’da olan 624 firmanın kazancı Kocaeli merkezli bin 900 firmanın kazancının neredeyse iki katı.
Kocaeli’ne ödenen gelir ve kurumlar vergisinin iki katını, İstanbul alıyor. İstanbul Sanayi Odası tarafından her yıl açıklanan en büyük 500 sanayi kuruluşu listesinde 2016 yılı verilerine göre Kocaeli’den 80 firma yer almasına rağmen vergi dairelerinin başka şehirlerde yer alması nedeniyle resmi olarak sadece 30 firma bulunuyor.
Oluşan tabloda yukarıda da belirtiğim gibi verdiğini alamayan bir Kocaeli var. Kocaeli’nin temennisi şirketlerin üretimlerini, Kocaeli’de yaptıkları gibi vergilerini de Kocaeli ‘ye vermeleridir. Böylece Kocaeli, bugün bulunduğu noktadan daha iyi bir konuma gelmiş olacaktır.
Kocaeli’nin kanaat önderlerinin Maliye Bakanlığı'ndan, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nden (TOBB) ve devletten beklentisi konuya ilişkin gerekli düzenlemelerin yapılarak kentimize hakkının teslim edilmesidir. Kocaeli, ekonomiye sunduğu katkı ile her türlü desteği hak ediyor.
Sanayinin yükünü çeken Gebze, bu işten karlı çıkamıyor
Kocaeli’nde sanayinin ağırlıklı olarak kümelendiği Gebze İlçesi’ni ise daha yakın bir markaja almak icap ediyor. Kocaeli’de faaliyette olan 13 OSB'den 8’inin bulunduğu, sanayinin yükünü çeken Gebze, bu işten karlı çıkamıyor. Çünkü Gebze’de yoğunlaşan sanayi, yerleşik halk ile bütünleşemiyor aksine yabancılaşıyor.
Hal böyle olunca da ekonomik döngü oluşmuyor. Kocaeli kepçe ile sunduğunu kaşık ile alıyor. Ümit ediyorum ki en kısa zamanda üretim yapan, bacası tüten fabrikalar, üretim yaptıkları Kocaeli’nin vergi dairelerine kayıtlarını yaptırıp, vergilerini verirler.