Yılmaz SEZER
TBMM’de 11.07.2019 tarihinde gerçekleşen görüşmede, 7183 sayılı Kanun ile kabul edilerek ülkemizi ve ülkemizdeki turizm faaliyetlerini tanıtmak üzere kurulan, “Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı”’na ait kanun 15.07.2019 tarihinde (dün) resmî gazete yayınlanarak yürürlüğe girdi. Ajansın kuruluşuna ilişkin 11.07.2019 tarihinde DÜNYA gazetesinde “Altın Yumurtlayan Tavuğu (Turizmi) Kesmeyin” başlığı ile yayınlanan yazımızda, ajansın kurulmasına ilişkin yorumlarımızı belirtmiş, özellikle de ‘Turizm Payı’ uygulamasının yalnızca otelcileri kapsaması ve tutarının çok yüksek olması tarafımızca eleştirilmiştir.
Sanırız ki Meclis görüşmelerinde de alınmak istenilen, oranın çok yüksek olmasının ve sadece otelcilere yönelik olmasının yanlış olduğu anlaşılarak, Turizm Payı baştan sona yeniden değiştirilmiş, daha kabul edilebilir, makul bir düzenleme yapılmıştır. Söz konusu yeni düzenlemeye göre Turizm Payı aşağıdaki şekilde oluşturulmuştur;
a) Bileşik tesisler ile konaklama tesislerinden binde yedi buçuk,
b) Bakanlıktan belgeli yeme-içme ve eğlence tesislerinden binde yedi buçuk,
c) Deniz turizmi tesisleri ile Bakanlıktan belgeli deniz turizmi araçlarından binde yedi buçuk,
ç) Seyahat acentalarından (münferit uçak bileti satışları hariç) on binde yedi buçuk,
d) Havayolu işletmelerinden (ticari yolcu taşımacılığı faaliyetlerinden) on binde yedi buçuk,
e) Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından işletilenler hariç olmak üzere havalimanı ve terminal işletmelerinden binde iki.
Yeni düzenleme ile hem oranlar kabul edilebilir seviyelere çekilmiş hem de sadece otelciler tarafından finanse edilmesinin önüne geçilmiştir. Söz konusu Ajans, Kanunun yayımı ile kurulmuş olacak ancak Turizm Payı uygulamasına Ağustos 2019 dönemi itibarıyla başlanacaktır. Turizm Payı, Katma Değer Vergisi Kanunu’na göre vergi mükellefinin tabi olduğu vergilendirme dönemini takip eden ayın yirmi dördüncü günü sonuna kadar ilgililerin gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olduğu vergi dairesine, gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar tarafından ise Gelir İdaresi Başkanlığı’nca belirlenecek vergi dairesine beyan edilerek aynı ayın yirmi altıncı günü akşamına kadar ödenecektir. Ayrıca ajansın yurtiçinden ve yurtdışından bağış almasına da izin verilmiş olup, ajanstan elde edilen gelirin %5’i genel bütçeye aktarılacak, tanıtım faaliyetleri için asgari gelirin %85’i kullanılacak ve kalan gelir ise diğer faaliyetlerin finansmanında kullanılacaktır. Bizce güzel bir haber de, söz konusu ‘Turizm Payı’nın kurumlar vergisi ve gelir vergisi mükellefleri tarafından matraha esas kazancın tespitinde gider olarak dikkate alınacak olmasıdır.
Söz konusu ajans, Sayıştay denetimine tabi tutulmaz iken bağımsız denetimden geçme şartı bulunmaktadır. Hazırlanan bağımsız denetim raporu Sayıştay’a gönderilecek olup, bu rapor üzerinden hazırlanan Sayıştay raporu, TBMM’ye gönderilecektir. Yani burada denetim için değişik bir yöntem belirlenmiştir. Ajans yapmış olduğu iş ve işlemler nedeniyle damga vergisine de tabi değildir. Yine bize göre güzel bir haber ise, ajansın yönetim kurulu üyeleri, icra kurulu üyeleri ve danışma kurulu üyelerinin bu görevleri nedeniyle herhangi bir huzur hakkı ödemesi almayacak olmalarıdır.
Turizm Bakanlığı ve Turizm Tanıtma Genel Müdürlüğü görevlerinin başındayken, tanıtım için yeni bir yapının oluşturulmasının ne derece doğru olduğu tartışılır olsa da Kanunun ilk teklif şekline göre daha kabul edilebilir şekilde yasallaştığını da kabul etmek gerekir.
Ne diyelim hem turizm camiamıza hem de meslek camiamıza hayırlı olsun.