Son 5 yılda yüksek teknolojide 107.6 milyar dolar açık verdik

HÜSEYİN GÖKÇE

Türkiye'de, teşvik sistemi yüksek teknolojili ürünlerin üretimine odaklansa da, bu yöneliş ihracat verilerine yansımadı. 2018 yılında 168 milyar dolarla ihracatta Cumhuriyet tarihinin rekoru kırılırken, yüksek teknolojili ürünlerin ihracat içindeki payı yüzde 3.3 ile son 5 yılın en düşük seviyesine geriledi.

DÜNYA'nın TÜİK verilerinden yaptığı hesaplamalara göre, 2013-2018 yılları arasında, Türkiye'nin yüksek teknolojili ürün ihracatı 25 milyar 826 milyon dolar olmasına rağmen, bu kategoride yapılan ithalat 133 milyar 459 milyon dolar oldu ve 5 yıllık dönemde Türkiye'nin verdiği ticaret açığı 107 milyar 633 milyon dolara yükseldi.

Başta Ar-Ge teşvikleri olmak üzere, genel teşvik mekanizması ve KOSGEB dahil çeşitli kamu kurumları tarafından teknolojik ürün ihracatına yönelik sağlanan destekler, bu ürün grubunda üretimi artırsa da ihracatta aynı başarı yakalanamadı. Son 5 yıllık zaman diliminde aylık bazda özel durumlar hariç, yüksek teknolojili ürünlerin toplam ihracat içindeki payı yüzde 4'ün üzerine çıkamadı. 2014 yılında ihracat içindeki payı yüzde 3.4 olan yüksek teknolojili ürünler, 2015'te yüzde 3.6, 2016'da yüzde 3.5, 2017'de yüzde 3.4 ve 2018'de yüzde 3.3 seviyesindeydi.

2018 yılında yüksek teknolojili ürün ihracatı önceki yıla göre 183 milyon dolar azalarak 5 milyar 523 milyon dolara geriledi. Yüksek teknoloji ihracatı 2014'te 5 milyar 15 milyon dolar, 2015'te 4 milyar 899 milyon dolar, 2016'da 4 milyar 683 milyon dolar ve 2017'de ise 5 milyar 706 milyon dolar seviyesindeydi. Buna karşılık 2014 ve 2015'te 26 milyar dolar, 2016 ve 2017'de ise 28 milyar dolar iken, 2018'de önceki yıla göre 5 milyar 154 milyon dolar azalarak 23 milyar 668 milyon dolara indi.

Böylece son 5 yılık zaman diliminde yüksek teknolojili ürünlerde Türkiye'nin dış ticaret açığı 107 milyar 633 milyon doları buldu.

Orta yüksek teknolojide açık 138.6 milyar dolar

Orta yüksek teknolojili ürünlerin dış ticaret açığında son iki yıldır azalma yaşanmasına rağmen, 5 yılda verilen toplam açık miktarı 138 milyar 630 milyon dolara ulaştı. Yıllık ithalat 74-78 milyar dolar, ihracat ise 42 milyar dolar ile 57 milyar dolar arasında değişti.

2014-2018 yıllarında orta düşük teknolojili ürünlerde 58 milyar 931 milyon dolarlık açık verilirken, teknoloji yoğunluğuna göre ticarette fazla verilen tek kalem düşük teknolojili ürünlerde oldu. Bu grupta 246 milyar 898 milyon dolarlık ihracat ve 110 milyar 178 milyon dolarlık ithalatla, 136 milyar 720 milyon dolarlık açık verildi.