Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Suudi Arabistan, Birleşik Arap Devletleri ve Katar’ı kapsayan bir Körfez turuna çıktı.
Erdoğan sırasıyla Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayed El Nahyan ile görüşecek.
Gezinin en önemli konu başlığı ekonomi. Erdoğan liderlerle ticaretin artırılması, Türkiye’nin bölgeye olan ihracatın geliştirilmesi, müteahhitlik hizmetleri ve Türkiye’ye yapılacak yatırımlar olacak. Görüşmelerde ayrıca Körfez'deki ticareti Irak üzerinden Avrupa'ya taşıyacak olan Kalkınma Yolu Projesi görüşülecek.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 3 gün sürecek gezisine 200'den fazla iş insanından oluşan dev bir ticaret kervanıyla dahil edildi. DEİK, Körfez turu kapsamında Suudi Arabistan, Katar ve BAE'de iş forumu düzenleyecek. Dün yapılan Suudi Arabistan-Türkiye İş Forumu Cidde'de, Katar-Türkiye İş Forumu bugün Doha'da, BAE-Türkiye İş Forumu da 19 Temmuz'da Abu Dabi'de gerçekleştirilecek.
Körfez’in aldığı pay çok düşük
Suudi Arabistan'a 2022 yılı sonu itibarıyla 1,5 milyar dolarlık ihracat yaparken toplam dış ticaret hacminin 6 milyar dolara ulaştı. Hedef önce 10 milyar dolara, ardından uzun vadede ise 30 milyar dolara çıkarmak. Katar'a ise 2022 yılı sonu itibarıyla 1,5 milyar dolar ihracat yapıldı. Toplam dış ticaret hacmi 2,2 milyar dolar düzeyinde. Beklenti yine ilk etapta dengeli şekilde 5 milyar dolara ulaşmak. BAE'ye ihracat 2022 yılında 5,3 milyar dolar ve dış ticaret hacmi 10 milyar dolar.
2023 yılının ilk 6 ayında toplam 107 milyar dolar ihracat gerçekleşti. Bunun 47 milyar doları Avrupa ülkelerine gerçekleştirildi. Avrupa’dan sonra bölgesel ihracatta en çok satış 14.4 milyar dolar ile Ortadoğu’ya gerçekleşti.
Ardından sırasıyla Bağımsız Devletler Topluluğu 12 milyar dolar, Afrika 9 milyar dolar ve 8 milyar dolar ile Kuzey Amerika geliyor. Bu dönemde Orta Doğu ülkelerine en fazla kimyevi maddeler ve mamulleri, hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri, çelik, mobilya, kağıt ve orman ürünleri ve mücevher ihracatı yapıldı.
Ancak rakamların detaylarına inildiğinde bölgenin potansiyelinin iyi kullanılmadığını ortaya koyuyor. Ortadoğu bölgesini en iyi kullanan sektörler halı, hububat ve su ürünleri. Halı sektörü yine yılın ilk 6 ayında yapılan ihracata göre toplam 1.2 milyar dolarlık ihracatın 350 milyon dolarlık kısmını bu bölgeye yapmış. Hububat sektörü de 5.5 milyar dolarlık ihracatının 2 milyar dolarlık kısmını Ortadoğu’ya gerçekleştirdi.
Su ürünleri sektörünün en iyi pazarı olan Ortadoğu’ya toplam ihracatının yüzde 30'luk kısmını sadece bu bölgeye yaptı. Yine mobilya ve mücevher sektörleri toplam ihracatlarının yüzde 30’unu Ortadoğu’ya gerçekleştiren sektörlerden. Ancak bir çok sektörde bölgeye ihracatın toplam içindeki payı yüzde 10 seviyesinin altında.
Kimya, otomotiv, hazır giyim, tekstil, çelik, diğer sektörlere göre bu bölgede çok geride kaldı. Toplam ihracata bakıldığında bu bölgenin Türk ihracatçısı için hala bakir olduğunu görüyoruz.
Yılın ilk 6 ayında yapılan toplam 107 milyar dolar ihracatın yalnızca 14 milyar doları Ortadoğu’ya gerçekleşti. Yani toplam içindeki pay yüzde 10’un biraz üzerinde. Türkiye’nin coğrafi ve tarihi avantajlarını bu bölgeye yansıtamıyoruz.
Ticaret Bakanlığının uzak ülkeler stratejisinden önce, yakın coğrafya avantajlarını daha iyi kullanmamız gerekiyor. Batımızda yer alan Avrupa ihracattan yüzde 50 pay alıyorsa Ortadoğu’nun da en az yüzde 25 paya ulaşılması gerekiyor. En basit ifadeyle Türkiye’nin Ortadoğu’ya ihracatı en az 50 milyar dolara ulaşması gerekiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu ziyareti bu manada doğru bir strateji.