Levent AKBAY

AÇI KARŞI AÇI levent.akbay@dunya.com
TÜM YAZILARI
Uzun, ince, yeşil yolculuk! Türkiye’de üretim merkezlerinin ‘yeşillenmesini’ bir belge almak ile sınırlı görmek herhalde büyük hata olur. Yapılmak istenen üretimin çevreye verdiği zararı yok etmek ve çevreyle dost kalmak için sürekli dönüşüm içinde olmak, sürdürülebilirlik adına küresel kriterleri tutturmak.
“Üretme, satma, ithal et” mi? Geçen perşembe ana gündem Merkez Bankası’nın saat 14.00 itibarıyla faizi ne kadar artıracağıydı. Merkez Bankası’nın ne kadar ‘agresif ’ olacağı konuşuluyor, paralel olarak artacak faizin borsaya, üretim ve ihracata nasıl yansıyacağı tartışılıyordu. Planlamaya geri dönüş Tarımsal üretim planlamasına ilişkin yasa değişikliğinden sonra yönetmelik de yayımlandı. Ekilen araziye, üretim performansına verilmeyen destek sisteminden üretim planlamasına geçiyoruz.
17. Madde İş ve yatırım ortamının iyileştirilmesi yeni OVP’nin hedefleri arasında. Bu kapsamda 28 adet politika ve tedbir sıralanıyor. Asıl fren 2024’te… Ekonominin bir aşama daha soğutulması gerekiyor. Aşırı tüketimin hızı kesilecek, iç talep düşürülecek. Kredi genişlemesi enflasyondan fazla olmayacak. Bu çerçevede kredi kartı, konut kredileri ve taşıt kredileri hem miktar, hem maliyet olarak daha da sınırlandırılacak. Ya üretim, ya cari açık!.. OSBÜK Marmara Bölge toplantısı kur-faiz gündemli muhayyilemizde yeni bir pencere açtı. “Üretmeden olmaz.” OSBÜK Başkanı Memiş Kütükçü’nün Türkiye ekonomisi içinde OSB’lerin yerini anlatan konuşmasının özetinde; 81 ilde 390’nın üzerinde OSB’nin 67 binden fazla işletme ile 2,5 milyon insana istihdam sağladığı vardı. Enflasyonda yine yeniden… Merkez Bankası temmuz ayında enflasyon tahminini yüzde 22,3’ten yüzde 58’e çıkardı. Hemen hemen bir ay geçti, bu kez tahmini de 58’den yüzde 62’ye çıkardı. Yine fazla zaman geçmeden bu kez yeni Orta Vadeli Program’da enflasyonun yüzde 65’e ulaşacağı tahmin edildi. Enflasyon birikirse!.. 1994 krizi sonrasında enflasyon bir rekorla yüzde 125’i aşmıştı. 1994’ün şubat ve mart aylarında yüzde 5-6 aralığında olan aylık enflasyon, nisanda yüzde 23,4 olarak açıklandı. Enflasyonda atalet Temmuzda enflasyon aylık yüzde 9.49 artışla yıllık yüzde 47,83 oldu. Merkez Bankası 27 Temmuz 2023’te açıkladığı Enflasyon Raporu’nda yıllık enflasyon beklentisini yüzde 58’e çıkardı. Kepenkler kapanmasın… Eylül bizde ‘dert‘ ayı olarak görülür. Tatil biter, okullar açılır, kış hazırlıkları başlar. Her ikisi de masrafların artacağı anlamına gelir. 72 bin okulda 19,1 milyon öğrenci eğitim görüyor. Bunlara 7 milyon üniversiteliyi eklersek birçok ülkenin nüfusundan fazla, 26 milyonu aşan bir kalabalık eylülde yollara dökülüyor. Borca teknoloji yok! Birinci bölüm büyük ölçüde tamamlandı. Geliri artırmak için adımlar atıldı. Enflasyonla mücadele yol haritası netleştirildi. Karar alma yöntemi açıklandı, kademeli adımlar atılacağı, seçici uygulamalar yapılacağı, etki analizleri ile yeni yeni önlemler alınacağı ifade edildi. Hakiki bankacılık Bankacılık sistemi topladığı parayı ne yapar? Parası olandan, yasa ile para toplama yetkisi verilen kuruluş, paraya ihtiyacı olana topladığı parayı satar. Dönem sonunda faiziyle geri alır. Yine dönem sonunda parasını aldıklarına da faiziyle geri öder. Aynı parayı aynı anda birkaç kapıya, topladığından fazlası olacak şekilde de satabilir. Hem dolu, hem boş Önümüzdeki günlerde yeni bir istikrar programı açıklanacak. Programda yer alan hedeflerin gerçekleşmesi için elbirliği ile mücadele edilmesi, çeşitli kesimler olarak özveride bulunulması gerekecek. Minimal devlet maksimum para! Kronik ekonomik sorunlar ve çözümsüzlük insanları bıktırınca, genel olarak ‘doğru’ diye bilinenler de önemini kaybediyor. Çaresizlik, bıkkınlık, marjinal çözümlere ilgiyi artırıyor. Soru işaretleri! Bir süredir bankacılık endeksi freni çekilmiş bir şekilde hareket edemiyordu. ‘Bir şeyler’ vardı. Aslında biraz daha önce mevduat faizinde 13 puanlık bir düşüşe seviniyorduk.