Avrupa Birliği ülkelerinde 2020 yılına kadar “altın vize” veren 14 ülke vardı. Her geçen gün bu sayı azalıyor. Mülk edinilerek elde edilen oturum hakkı “altın vize” veya belirli miktarın üzerinde yapılan yatırım yoluyla elde edilen vatandaşlık hakkı “altın pasaport” uygulamalarından AB ülkeleri yavaş yavaş vazgeçiyor.
Birçok insan, yeni bir yerde yeni bir hayata başlamak veya kendi ülkelerindeki siyasi, sosyal veya ekonomik risklerden kaçmak için “altın vize” uygulamasını “altın fırsat” olarak görüyor. Altın vize, daha iyi iş fırsatları, yaşam tarzı, eğitim imkanları veya sağlık hizmetleri arayan zengin insanlar arasında rağbet görüyor.
“Altın Vize” uygulaması, Panama’da 100 bin dolarlık yatırımdan başlayıp, Lüksemburg’da yerleşik bir finans kuruluşuna 21.4 milyon dolarlık depozito yatırımına kadar uzanıyor.
Özellikle Avrupa Birliği ülkeleri “Schengen Bölgesi”ndeki ülkeler arasında vizesiz seyahat imkânı olması nedeniyle “altın vize” için en çok başvuru alan ülkeler olarak öne çıkıyor.
Ancak, AB Komisyonu hazırladığı raporlarda, yatırımla vatandaşlığın güvenlik, kara para aklama, vergi kaçırma gibi konularda kaygı yarattığını belirtiliyor.
AB Sivil Özgürlükler, Adalet ve İçişleri Komitesi iki yıl önce “altın vize” uygulamasının yasaklanması yönünde görüş bildirmiş ve AB'ye vizesiz erişimi olan üçüncü ülkelerden “altın vize” uygulamalarına son vermelerini talep etmişti.
Bu nedenle, yolsuzlukla mücadele, vergi kaçakçılığı ve konut fiyatlarının çok sayıda ülkede kendi vatandaşları için erişilemez hale gelmesi “altın vize” uygulamasından vazgeçiyor.
AB ülkelerine “altın vize” başvurusu en çok Rusya, Çin ve Ukrayna’dan yapılıyor. AB içerisinde Yunanistan, Letonya, Portekiz ve İspanya, kabul edilen “altın vize”nin yüzde 70’ini oluşturuyordu.
Macaristan 2017 yılında, Kıbrıs 2020 yılında, İrlanda ve Portekiz ise “altın vize” uygulamasını 2023’te kaldırdı.
İngiltere de 2008’de yürürlüğe koyduğu, hızlandırılmış oturum hakkı sağlayan “Tier 1” yatırımcı vizesini kara para aklama ve dolandırıcılığın önüne geçmek amacıyla geçen yıl vazgeçti.
İngiltere ve Almanya gibi gelişmiş bazı ülkeler, belirli bir miktar yatırım sonrası vatandaşlık yerine sadece “oturum izni verip” yakın gözlemler ve değerlendirmeler sonrasında vatandaşlık hakkı tanıyor.
Son olarak İspanya, yatırım karşılığında AB vatandaşı olmayanlara hızlı bir şekilde oturum izni veren “altın vize” uygulamasını kaldırmayı planlayan ülkeler arasına girdi.
“Altın vize” başvuru sahiplerinin çoğunun konut satın alma yolunu tercih etmesi emlak fiyatlarını yükseltiyor.
Her yıl yaklaşık 2 bin “altın vize” başvurusu kabul eden İspanya’nın Başbakanı Pedro Sanchez, konuta erişimin bir hak olmasını ve sadece ticari spekülasyon konusu olmamasını garanti altına almayı amaçladıklarını belirterek, “Konut piyasasının muazzam bir baskı altında olduğunu, talep gören yerlerde yaşayan ve çalışan insanlar için uygun fiyatlı konut bulmanın imkânsız hale geldiğini” açıkladı.
London School of Economics Öğretim Üyesi Dr. Kristin Surak, dünyada “altın vize” veren 60 ülkenin olduğunu belirtiyor. “Altın Pasaport: Milyonerler için Küresel Hareketlilik” kitabının yazarı Surak, yaklaşık 20 ülkenin yatırım yoluyla vatandaşlık sağladığını ve bu ülkelerin yarısının yılda 100’den fazla başvuru aldığını yazdı.
Malezya ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) popüler ülkeler olduğunu öne süren Dr. Surak, Türkiye’nin altın pasaport programına yapılan başvurular, yıllık küresel vatandaşlık satışlarının yaklaşık yarısını oluşturuyor. Dr. Surak’a göre “Türkiye en çok vatandaşlık satan ülke” konumunda. Türkiye, 400 bin dolar veya daha yüksek değerli konut satın alan yabancılara altın pasaport imkânı tanıyor. Türkiye’yi, Saint Kitts, Dominika, Vanuatu, Grenada, Antigua ve Malta izliyor.