Emrah LAFÇI

Ekonominin Doğası emrah.lafci@dunya.com
TÜM YAZILARI
Kredi kartı harcamaları alarm veriyor! Türkiye ’de toplam harcamaların içinde özel tüketim harcamalarının payı büyük. Harcama yöntemiyle GSYH hesabına göre 2022’de özel tüketimin toplam harcamalar içindeki payı yüzde 57. Bu rakam 2021’de yüzde 54.9, 2020’de yüzde 56.4 seviyesindeymiş.
Borsa İstanbul’a yabancı yatırımcı geliyor mu? Hisse senedi piyasalarında yabancıların ne kadarlık bir paya sahip oldukları konusu son zamanlarda çokça tartışılır oldu. İSO 500 şirketlerine 2022’de ucuz finansman dopingi İstanbul Sanayi Odası her yıl olduğu gibi ilk 500 sanayi kuruluşunu açıkladı. 2023’ü bitirmeye hazırlandığımız şu günlerde bu rakamların 2022’ye ait olduğunu unutmayalım.
Vadeli mevduat vs hisse senedi Ülkemizde finansal mimari sık aralıklarla değiştiği için, tasarruf sahiplerinin hangi alanlarda yatırım yapacakları konusunda sık sık kafaları karışıyor. Kredilerin getirdiği sorunlar neler? Türkiye’de son 25 yılını geçirmiş ve biraz ekonomiyle ilgilenmiş birine “makro ihtiyati tedbir” dediğinizde akla gelecek ilk şey, belki de tek şey, banka kredileridir. Ekonomide ilk 100 günün muhasebesi Seçimlerin üzerinden bugün itibariyle tam 100 gün geçti. Dünyanın her yerinde yeni hükümetlerin ilk 100 günleri takip edilir ve bir durum değerlendirmesi yapılır. Sanayi ve hizmet istatistiklerioperasyonel kaldıraç Türkiye’de ekonomiye ilişkin tartışmalar genel olarak kur-faiz-enflasyon üzerinden döner. Bunun haklı haksız birçok sebebi var ama günün sonunda üretim, bölüşüm, katma değer meselelerine gereken ilginin gösterilmemesinin de uzun vadeli olumsuz sonuçları oluyor haliyle. Bu son olsun - KKM! Ekonomiyle ilgili karar alıcıların radikal bir karar almadan önce sormaları gereken çok temel bir soru var. “Dünyada 200’e yakın ülke var, bu uygulama bizden başka kimsenin aklına gelmemiş olamaz. Bir kereliğe mahsus cari fazla Her ayın başında bir önceki aya ait dış ticaret rakamlarını Ticaret Bakanlığı kendi sitesinde yayımlıyor. Ayın sonunda da TÜİK aynı aya ait dış ticaret rakamlarını yayımlıyor. Türkiye’nin döviz açık pozisyonu tablosu IMF, Haziran’da Türkiye’deki farklı ekonomik aktörlerin döviz poziyonlarıyla ilgili bir makale yayınladı.* TCMB’nin adımları ne getiriyor? Türkiye ’de finansal sistem ve ekonominin önemli bölümü bankalar üzerinden ilerler. İnsanların tasarrufları bankada TL ya da yabancı para cinsinden mevduat olarak tutulur. TCMB’nin adımları ne getiriyor? Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası seçim sonrasında yeni başkanıyla ikinci PPK toplantısını yaptı ve faizleri 250 baz puan yani %2.5 artırdı. İlk toplantıda da 650 bps artırmıştı. Enflasyonun iki yakıcı sonucu Enflasyonun saymakla bitmeyen zararları var. Bunlardan bir tanesi de tasarruf sahiplerinin ellerindeki parayla ne yapacaklarını bilememeleri. Paranın zaman içinde mallar karşısında değerini yitirmesi ve bu değer yitimi karşısında kalkan olacak enstrümanların bulunamaması. Ne kadar rezerv o kadar düşük risk Dün cari denge rakamları açıklandı. Durum pek iç açıcı değil. İyi haber bu rakamların Mayıs’a ait olması ve cari açığın bir şekilde finanse edilerek bugüne gelebilmiş olmamız. Bir dolar kaç TL olmalı? Daha önceki iki yazımda kuru belirleyen ana unsurlardan birinin ülkelerin mallarının fiyat artışları arasındaki fark olduğunu belirtmiştim. Burada geldiğimiz noktada sorulması gereken bir diğer soru da; “Hangi mallardaki fiyat artışı ve bunu ölçen hangi göstergelere bakmalıyız?” olmuştu. Burada işimize yarayacak birkaç gösterge var. Bunları TÜFE, ÜFE, deflatör ve yurtdışı ÜFE olarak sıralamaştık.