Avrupa, 2021 yılında tüketicileri artan enerji maliyetlerinden korumak için 705,5 milyar euro harcadı. İngiltere enerjisini daha katma değerli ürünler üretmek için kullanacağını açıklayarak 10 gübre fabrikasını kapattı. Hollanda’da çok su gerektiren tarımsal ürünlerin üretimi azaltıldı. Bilimsel önlemlerin devamında halk da sürece dâhil ediliyor. Danimarka Noel kutlamalarının bazılarını iptal etti, Finlandiya saunayı daha az kullanmayı önerdi, Fransa ev ve ofislerde maksimum 19 derece sıcaklık kuralı getirdi. Almanya tüm kamu binalarını, müzeleri 16.00 ile 22.00 saatleri arasında ısıtıyor. Ortak amaç yüzde 20 ile 50 arasında tasarruf.
Makarnayı suya at, altını kapa
En ilginç öneri Nobel ödüllü fizikçi Giorgio Parisi tarafından yapıldı; “Makarnayı kaynamış suya atın, ocağın altını kapatıp pişirin.” 74 yaşındaki fizikçi bu sayede 7 farklı enerji türünde tasarruf yapılabileceğini söylüyor.
Işıkları kapat Putin’i bitir
Litvanya enerji tasarrufu kampanyasına, hem Ukrayna’ya yardım etme hem de Rusya’yı yenme gibi ulvi bir misyon ekledi. Litvanya’nın kamu mülklerini yöneten Turto Bankas “Putin Out” adlı bir kampanyayı başlatarak 500 binada yüzde 15 enerji azaltma hedefi belirledi. Euronews’e konuşan Bankas; “ışıkları söndürmekle kalmıyor, Putin’i de söndürüyoruz” dedi. İsveç işi öyle abarttı ki kiliseleri kapattı.
Festival gibisin katılmak istiyorum
Avrupa kimi komik yüzlerce önlemle geleceği ısıtmaya - aydınlatmaya çalışırken biz de şehirler festival tadında. Güzel havalar stres yaratacağına erken piknik sezonu yaşıyoruz. Alanya tropikal meyveler festivali yapıyor, muslukları sonuna kadar açmış.
Şehirler ışıl ışıl
Tarım ve Orman Bakanı Prof. Dr. Vahit Kirişçi, 4 Aralık Dünya Su Kayıpları Gününde belediyelere mektup yazarak “Su Verimliliği Seferberliği’ne” davet etmişti. Kuş uçuşu şehirler ışıl ışıl, parklarda fıskiyeler şırıl şırıl, kamu binalarımız nazar değmesin sıcacık. Terleyenler şapka çıkarıyor.
2023 daha kötü
Met Office’ten Dr. Nick Dunstone, “2023, 2022’den daha sıcak olacak” dedi. Dünya buğday stoğu 2008’den beri en düşük seviyede, 267 milyon ton. 2023’te Ukrayna’da üretim yüzde 47’dan fazla düşecek. Rusya’da rekoltenin yüzde 6 artması beklense de ABD, Arjantin, Avustralya ve Hindistan’ın toplam mahsulünün yüzde 4 azalacağı tahmin ediliyor. ABD ekmeklik buğdayının yüzde 40’sini oluşturan kışlık kırmızı sert buğdayda önemli düşüş var. Çin tüm dünya buğdayının yüzde 53’ünü depoluyor. 2023’den korkun, şakası yok.
Tohum can suyu bekliyor
Türkiye’de yıllık yaklaşık 6,22 milyar metreküp suyun, 2,09 milyarı kullanıcılara ulaşamadan kayboluyor. Gıdanın, suyun, teknolojinin, yeteneğin, kaynakların yüzde 30’u kayıp - fire.
Antalya’da 92 yılın sıcaklık rekoru kırıldı. Türkiye genelinde yağmur önceki yıla göre yüzde 30.9 azaldı. Mardin, Diyarbakır yılın şanslıları. Doç. Dr. Hasan Ekiz, “buğdayın yüzde 80’ı kuruda üretiliyor, toprakta rutubet yok, Şubat, Mart yağmurları olmazsa kışın iyi gibi görünen tarlalar da bile sorun yaşanabilir, tohum can suyuna hasret” diyor. Kuraklık kaynaklı kayıp yüzde 20 ile 50 arasında. Frankfurt School tarafından yapılan 2022 yılı Tarımsal Görünüm Saha Araştırmasına göre çiftçilerin yüzde 56’sı daha az girdi kullandı.
Su yok, girdi yok, yaza ekmek de yok.
Velhasıl, kuraklık, enerji sorunu, hepsinden çokça var. Panik, endişe, önlem hiç yok. Zira “bize hiçbir şey olmaz!”