Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in “kaynakların tüketime değil, üretken alanlara yönlendirilmesi gerektiği” açıklamasından sonra, gözler son günlerde “Ziraat Bankası tarım kredilerini/ traktör kredilerini durdurdu” haberlerine çevrildi.
Söz konusu haberler üzerine Ziraat Bankası Tarımsal Bankacılık Grup Başkanı Serpil Günal ile yaptığımız görüşmede ‘2023 yılsonunda 437 milyar TL olan tarımsal kredi bakiyesinin 3 ayda 40 milyar TL artarak 477 milyar TL’ye ulaştığını ve kredi kullanan çiftçi sayısının 1 milyon 242 bin kişi olduğunu’ belirtti.
Serpil Günal, ‘Finansmana erişimin çiftçiler için her zaman çok kıymetli olduğunu’ ifade ederken ‘Ziraat Bankası 1863 yılından bu yana çiftçinin yanında ve yanında olmaya devam edecek’ dedi. 1863 yılında “Memleket Sandıkları” olarak kurulun Ziraat Bankası Türkiye’nin tarımsal hafızası, kuruluşunun 160. Yılını kutluyor. Sadece barış zamanı değil Kurtuluş savaşından bu yana savaş zamanı da Türk tarımının teminatı.
2023’te 80 bin traktör satıldı çoğu Ziraat Bankası kredileriyle. Tarım sektörünün %74’üne sahip olan Ziraat Bankası, hayvansal ve bitkisel üretim kredilerinin yanında traktör, tarımsal mekanizasyon, sulama sistemleri, lisanslı depolar, seralar ve daha birçok modern tarım yatırımlarının finansmanını sağlıyor. Ziraat Bankası çiftçiye, üreticiye kredi sağlarken ne oldu da bu tarz haberler çıkmaya başladı. İklim değişikliği üstü açık fabrikalarda yapılan tarımdaki riskleri artırdığı gibi çeşitli girdi maliyetlerini de yükseltiyor.
Finansmana erişmek artık hem daha pahalı hem de zor. Binlerce şubesi olan Ziraat Bankası’nın şubelerinde yığılma, bekleme gibi sorunların yaşanması gayet doğal. Sıkı para politikaları banka kredilerini de elbette etkiliyor. Paranın bol olduğu yıllar gerilerde kaldı. Sadece tarımsal krediler değil, konut, araba kredisi gibi kredilere de ulaşmak eskisinden zor. Özel bankaların çoğu kredi vermeye gönüllü değil. Frankfurt School Of Finange Management kıdemli tarım uzmanı İbrahim Oğuz’a göre; “Tarımsal kredilere erişimde bir sıkıntı yok.
Bu tür geçiş dönemlerinde bir önceki yıla göre krediye erişimin bir miktar daralması normal. Faiz artışları üreticilere de yansıyacak. Ziraat Bankası’nın sübvansiyonlu kredileri daralmadı. Sübvansiyonsuz ya da yatırım amaçlı kredi faizleri piyasa koşullarına geldi.” 30 Aralık 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan ‘T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerince Tarımsal Üretime Dair Hazine Faiz Destekli Yatırım ve İşletme Kredisi Kullandırılmasına İlişkin Karar’ ile önemli değişiklikler yapılmıştı.
Söz konusu kararda faiz indirimli kredi üst limitleri önemli oranda artırılmış ve kredi limitlerinin yılsonlarında revize edileceği bildirilmişti. Kredilerin indirim kriterleri belirlenirken; “tarımda planlı üretim, sözleşmeli üretim, organize tarım bölgeleri ve tarımsal örgütler” gibi unsurlar dikkate alınmıştı.
Kapalı ortamda bitkisel üretim kredi üst limitinin 100 milyon TL’ye çıkarılması iklimin etkisiyle alınmış bir karar olarak görülüyor. Kredi kriterleri ve limitler tarımın geleceğinde hangi yöne gidileceğinin sinyalini veriyor. Risklerden arındırılmış, katma değerli tarımı desteklemek, üretimin yeni dönem kodları. Daha önce kredi kapsamında olmayan “Hastalıklardan ari hayvan yetiştiriciliğine 80 milyon TL’ye kadar kredi verilmesi, hayvancılığın gelişimi için mihenk taşı.
Su ürünlerindeki 15 milyon TL’lik üst limitin 40 milyona çıkarılması da kültür balıkçılığının yükselen seyrini desteklemeye yönelik bir karar olarak algılanabilir. Küresel büyüme rakamı 1,1 olarak aşağı yönlü olarak güncellendi. Tahıllarda güçlü bir stok var. Geçtiğimiz yıl, dünya piyasalarının üzerinde verilen yüksek fiyat bu yıl muhtemelen düşük açıklanacak. Buğday fiyatlarımız hala dünyanın çok üzerinde, 10 TL’nin üzerinde açıklanacak her rakam un ihracatçısını zorlayacak.
Amerikan Psikoloji Derneği’ne göre; “insanlar gruplardan gelen ve kaynağı güvenilir olarak değerlendirilen yanlış bilgilere inanıyor. İyi taraf şu ki “inandıkları yaptıklarına dönüşmüyormuş.” Velhasıl; “psikolojik / istatistik bilim okuryazarlığında sınıfta kalınca, bilginin muteberine hasret kalıyor, şehir efsanelerine, manipülasyonlara maruz kalıyoruz. Neyse ki “kredi yok, işler kesat” desek de “alacaksın vereceksin” diyerek ticarete can vermeye devam ediyoruz.