Darboğazdaki sektör federasyon kuruyor

Ferit PARLAK

Türkiye’nin dört bir yanından oda başkanları, dernek temsilcileri ve ticaret odalarının kuyumculuk meclisi üyelerinden oluşan 120 sektör temsilcisi, Ankara Kuyumcular ve Saatçiler Odası öncülüğünde “Türkiye Yüzyılı 1. Kuyumculuk Çalıştayı”nı düzenledi.

Çalıştayın ilk gün sonuç raporunu Ankara Kuyumcular ve Saatçiler Odası Başkanı Timuçin Sönmez açıkladı. Sönmez, Türkiye genelinde 116 dernek ve çok sayıda oda tarafından temsil edilen sektörün parçalı yapısının artık sürdürülemez bir noktaya gelmesinin çalıştayın en önemli konularından biri olduğuna dikkat çekti. Sönmez, sektör temsilcilerinin ortak beklentisinin hem Ticaret Bakanlığı hem İçişleri Bakanlığı gündemine sunulmak üzere, “Kuyumculuk Federasyonu veya Birliği”nin kurulması olduğunu dile getirdi. 

Sektörün nefesini kesen etkenler

Sönmez, “Sektörümüz bugün ciddi bir darboğazdan geçmektedir. Finansmana erişim, vergi uygulamaları, regülasyon baskısı, girdi maliyetleri, stok maliyetleri, kayıt dışılıkla mücadelede yaşanan dengesizlikler ve tüketici talebindeki daralma; sektörün nefesini kesmekte, kârlılığını düşürmekte, nakit dengesini korumakta güçlük çekmesine neden olmaktadır.

Bu tablo, yalnızca esnafı değil, doğrudan ekonomi yönetimini ve kayıtlı sistemi de etkilemektedir” dedi. Sönmez, “Amacımız yalnızca bürokrasiye sorunları iletmek ve onlardan bir şey talep etmek değildir. Çünkü doğru yönlendirme olmadan ne kayıt dışı azalır ne vergi tahsilatı artar ne de sektör sürdürülebilir biçimde büyüyebilir. Biz inanıyoruz ki; devlet aklı ile sektör tecrübesi aynı masada buluştuğunda, aşılmayacak engel yoktur” ifadelerini kullandı.

“Sektör Güven Endeksi” geliyor

Sönmez, 3 ayda bir açıklanacak olan Türkiye Kuyumculuk Sektörü Güven Endeksi çalışmasının sonuna geldiklerini ve yeni yılın birinci çeyreğinden itibaren ilk verileri açıklamaya başlayacaklarını söyledi.  Sönmez, çalıştay ile ilgiyi yaptığı sunumda ise diğer kritik bir çıktının sektörün çerçeve bir kanundan yoksun olması olduğunu söyledi.

Konunun çözümü için ise Ticaret Bakanlığı’ndan düzenleme beklediklerini kaydeden Sönmez, “Kuyumculuk Kanunu” hazırlığının başlatılması, odaların denetim yetkilerinin tanımlanması ve kayıt dışılığı azaltacak düzenlemelerin yapılmasını talep ettiklerini dile getirdi. İnternette sahte altın satışı, reklam kampanyalarındaki fiyat uyumsuzlukları ve e-ticaret platformlarındaki kontrolsüzlükler de sektörün hızla çözüm bekleyen başlıkları arasında yer aldı. Sönmez, altın satışında lisans zorunluluğu ve e-ticarette daha sıkı düzenlemelerin kaçınılmaz olduğunu vurguladı.

“Altın muhasebesi” istiyorlar

Sönmez, sektörün en kritik başlıklarından biri olan altın muhasebesi konusunda da hızlı düzenleme talep ettiklerini dile getirdi. Sönmez sektörün talebinin; döviz büfelerinin altın almaması, eski tarihli ürün satışlarının denetlenmesi ve kuyumcuların dövizle işlem yapabilmesine yönelik ortak bir düzenleme hazırlanması olduğunu kaydetti. Altın ithalatında uygulanan kota sisteminin sektör ihtiyaçlarını karşılamadığı belirten Sönmez, küçük işletmeler için özel kontenjan önerisinde bulunduklarını kaydetti.

Sönmez, yıllık 200 milyon TL ciroyu aşan firmalara uygulanan zorunlu denetçi şartının ise kuyumcular için revize edilmesi gerektiğini ifade etti. Tasarruf altınına verilen teşviklerin kaldırılmasının ihracatçılar açısından kayıp yarattığına da vurgu yapan Sönmez, çalıştayda hem teşvikin geri getirilmesi hem de küçük esnafın destek mekanizmalarında önceliklendirilmesi gerektiği noktasının öne çıktığına dikkat çekti.

“Belge zorunluğunda limit 15 bin dolar olsun”

MASAK’ın 185 bin TL üzeri işlemlerde belge zorunluluğu getiren limitinin günümüz altın fiyatlarıyla uyumsuz olduğu, uluslararası standartlara çekilmesi gerektiğini ifade eden Sönmez, sektör olarak tekliflerinin limitin 15 bin dolar seviyesine yükseltilmesi olduğunu kaydetti. Sönmez ayrıca replika ürünlere yönelik cezaların artırılması, Darphane ürünlerine QR kod ve elektronik iz sistemi getirilmesi ile satış kanallarının yeniden düzenlenmesinin çalıştayda öne çıkan konular arasında yer aldığını kaydetti. İçişleri Bakanlığı’ndan sahte altın ve replika ürünlerle mücadelede daha etkin operasyonlar talep edilirken, Adalet Bakanlığı’ndan ise ihbar edilen ürünlere el konulması ve geri alınamaması istendi. 

Çıraklık sistemi zayıfladı

Lab-grown (laboratuvar üretimi) taşlarda artan sertifikasyon boşluğu hem Ticaret Bakanlığı hem Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı gündemine taşındı. Sönmez, zorunlu etiketleme, sertifika standardı ve gemoloji laboratuvarlarının kurulmasının çalıştayda çıkan talepler arasında yer aldığını kaydetti. Çalıştayda dikkat çekilen bir diğer konu ise mesleki eğitimde yaşanan erozyon oldu. Sönmez, çıraklık sisteminin zayıflaması ve meslek liselerinin yalnızca imalata odaklı yapısı nedeniyle perakende satışta yetişmiş eleman bulunamadığını vurgulandı. Sönmez, illere özel mesleki planlama yapılması ve satış-pazarlama odaklı eğitimlerin odalarla iş birliği içinde verilmesinin sektör temsilcilerinin talebi olduğunu sözlerine ekledi.