Böceklerden protein üretiyordu! Stratejik hata Fransız devinin sonu oldu
Fransa'da yüz milyonlarca euro yatırım toplayan böcek yetiştirme şirketi Ynsect, besin zincirinde devrim yaratmak isterken kendi sonunu hazırladı. Böcek bazlı proteinle hayvanlar için yem ve mama üretmeye odaklanan şirket, insanlar için üretilen gıdalarda da böcek bazlı proteini kullanmaya hazırlanıyordu. Ancak stratejik bir hata milyonlarca euroluk net zarara ve en nihayetinde de şirketin iflasına yol açtı.
Fransız böcek yetiştirme şirketi Ynsect, iflas nedeniyle yasal tasfiye sürecine girdi. Şirket, Hollywood yıldızı Robert Downey Jr.'ın 2021'de şirketin geliştirdiği protein tozlarını övmesinin ardından 600 milyon dolarlık yatırım toplasa da aradan geçen 4 yılda böcek bazlı proteinle "besin zincirinde devrim yaratma" hedefine ulaşamadı. Ancak ilginç bir şekilde bu başarısızlık böceklere yönelik "iğrenme" duygusundan değil stratejik bir hatadan kaynaklandı.
İki yıl içinde rekor zarar
Ynsect, hayvan yemi ve evcil hayvan maması için böcek proteini üretmeye odaklanmış bir şirketti. Ancak bu iki pazarın ekonomik yapıları ile kar marjları farklıydı ve şirket hiçbir zaman tam olarak hangisini seçeceğine karar veremedi. Bu kararsızlık, şirketin birleşme ve satın alma stratejisine de yansıdı. Ynsect, 2021'de insan gıdası uygulamaları için un kurdu yetiştiren Hollandalı Protifarm'ı satın alarak portföyüne üçüncü bir pazar daha ekledi. Ynsect'in bu yatırımı, gelir artışına en çok ihtiyaç duyduğu bir dönemde marjinal bir pazardaki şirkete yapılmıştı. Ynsect'in ana kuruluşundan elde ettiği gelir 2021'de 17,8 milyon Euro'ya ulaşarak zirve yapsa da şirket 2023 yılına gelindiğinde 79,7 milyon Euro net zarara ulaşmıştı.
Peki, bu kadar düşük gelirli bir şirket nasıl 600 milyon dolardan fazla para topladı? Ynsect, Astanor Ventures ve kamu yatırım bankası Bpifrance gibi etki odaklı yatırımcıları kendine çekmiş ve bu yatırımcılar şirketin etkileyici sürdürülebilirlik vizyonuna inanmışlardı.
Ekstra maliyetler hesaba katılmadı
Ancak bu vizyon, piyasa gerçekliğiyle çatıştı. Hayvan yemi, sürdürülebilirlik primlerinden ziyade fiyat odaklı bir emtia piyasasıydı. Daoğada böcekler çöpe gidecek gıda atıklarla beslenip, hem atığı değerlendirip hem protein kaynağı yaratırken fabrikasyonda durum değişiyor. Çünkü böcek üretimi zaten hayvan yemi olarak kullanılan tahıl yan ürünlerine dayanıyordu bu da üretim sürecinde esktra maliyet demekti.
Giga fabrika yüz milyonlarca dolarlık fonu tüketti
Ynsect de bunu fark ederek 2023'te evcil hayvan mamasına ve diğer yüksek kar marjlı segmentlere odaklandı. Ancak tüm bunlara rağmen bu stratejiye geçmekte geç kalmışlardı. Şirket bir taraftan da sınırlı kaynağını "dünyanın en pahalı böcek çiftliği" olarak adlandırdığı Kuzey Fransa'daki "giga fabrika" için kullanıyordu. Büyük ölçekli böcek üretimi için inşa edilen tesis, yüz milyonlarca dolarlık fonu çoktan tüketmişti.
Uygulama ve strateji hatası iflas getirdi
Ynsect daha sonra devraldığı bazı üretim tesislerini kapaıp, işten çıkarmalara gitse de mali krizi aşamayarak iflas etti. Tasfiye sürecine giren şirketin kalan varlıklarının satışa sunulduğu öğrenilirken uzmanlar bu çöküşün endüstriyel hırs, sermaye piyasaları ve zamanlama arasındaki uyumsuzluğun yanı sıra bazı uygulama ve strateji seçimlerinin bir sonucu olduğunu savunuyor.
